West-Vlaanderen. Jaargang 3

Westvlaamse Kunstschatten

Inventaris van de kunstwerken der dekenij te Ieper, afkomstig uit de Sint Maartenskerk

Beeldhouwwerk.

1. Zittertje (Misericordes) overgebleven van het vroegere koorgestoelte der St. Maartenskerk. Met inscriptie: ‘V. Taillebert fecit et sculpsit 1598’. Eikenhout, xx^e eeuw Renaissancestijl.

2. Zittertje, van koorgestoelte, met inscriptie ‘Constât Quater Mille Flors’. Vorm van opgerolde cartouche. Hout, afmet., stijl, idem als hierboven.

3. Zittertje, van koorgestoelte, gevleugelde engelkop, omgeven door rolwerkcartouche. Idem.

4. Zittertje, van koorgestoelte, vorm van gestyleerde korf. Idem.

5. Zittertje, van koorgestoelte, weer anders van vorm, rolwerk en banden. Idem.

6. Zittertje, van koorgestoelte, met bloem. Idem.

7. Zetel, fragment afkomstig van zelfde koorgestoelte. Op armknoppen: gesneden kopjes. Eikenhout, Renaissance. Met zittertje: rolwerk.

8. Zetel, fragment afkomstig van koorgestoelte. Met leeuwenkoppen en grotesken. Met zittertje bewaard: met monsterkop, Idem als hierboven.

9. Kruisbeeld, met Christus in palmhout: 50 cm. hoog. Midden xviii^e eeuw. Rococo.

10. Engel van Laatste Oordeel, met bazuin. Waarschijnlijk van vroegere preekstoel. Eikenhout, 135 cm. Laatste kwart van de xvii^e eeuw. Barok.

11. Putti, eikenhout: ± 70 cm. Waarschijnlijk van preekstoel afkomstig. Laatste kwart xvii^e eeuw.

12. Putti, eikenhout: ± 70 cm. Idem. Laatste kwart van xvii^e eeuw.

13. Putto, eikenhout: ± 70 cm. Idem als hierb.

14. Gewelfsleutel, afkomstig uit de kerk. Eikenhout en nog gedeeltelijk gepolychromeerd, 35 cm. Gothiek: xiii^e eeuw. Stelt gezicht voor.

15. Beeld van staande Jezuskindje. Eikenhout, 76 cm. Tweede helft van xviii^e eeuw. Laat-Rococo.

16. Madonna met kind, hout en gepolychromeerd, 32 cm. Einde xvi^e eeuw. Laat-Renaissance.

17. Madonna met kind, hout en gepolychromeerd, 70 cm. (Slecht overschilderd). Tweede helft van xvi^e eeuw. Renaissance.

18. Rugpaneel, fragment van koorgestoelte, eikenhout. Met gesculpteerde vrouwenfiguur.

19. Putto, eikenhout, 63 cm. Midden xviii^e eeuw. Rococo. Afkomstig van biechtstoel of altaar. Twee stuks.

20. Putti, eikenhout, midden xviii^e eeuw. Rococo. Twee stuks, 71 en 73 cm. Afkomstig van biechtstoel.

21. Beeldengroep, in wit marmer, 37 cm. hoog. Hersteld. Begin xviii^e eeuw. Laat-Barok. Stelt voor: drie mannen.

22. Kopje van een man, terra-cotta en geschilderd, 15 cm. Midden xviii^e eeuw. Rococo.

23. Kopje van een vrouw, terra-cotta en geschilderd. Idem als hierb.

24. Kopje, man met baret, terra-cotta en geschilderd, 13,5 cm. Idem.

25. Kopje van kind, wit marmer, 20 cm. Eeuw?

26. Medaillon, met ‘Goede Herder’ afkomstig van biechtstoel of preekstoel. Hout, 45 cm. Begin xviii^e eeuw. Barok.

27. Engelenkop, eikenhout: 32 cm. Afkomstig van een biechtstoel. Begin xviii^e eeuw. Barok.

28. Kruisbeeld, Christus zonder armen. Hout en verguld, 42 cm. Afkomstig van Chateau de la Tour bij St. Omer. xv^e eeuw, 2^e helft. Laat-gothiek.

29. Ornament in marmer, afkomstig van een altaar, 44 cm. breed bij 27 cm. hoog. (Bloemen en vruchten) xvii^e eeuw, 2^e helft.

30. Fragmenten, losse van koorgestoelte (rug en wang) met kopjes, ballusters. Einde xvi^e eeuw. Renaissance.

Schilderijen.

31. Schilderij: Portret van ‘Maarten de Ratabon’, 13^e bisschop van Ieper (1693-1713). Doek: 57,5 cm. breed bij 72,5 cm. hoog. Begin xviii^e eeuw. (Goed bewaard).

32. Portret van Kanunnik Jean-Baptiste de Navigheer. Doek: 79 cm. breed bij 67 cm. hoog. Gedateerd: 1775.

33. Mystisch Huwelijk van St. Katharina. Doek: 42,5 cm. breed bij 36,5 cm. hoog. xvii^e eeuw, 2^e helft. Barok.

[p. 180]

Koperwerk.

34. Kandelaar, in messing, 25 cm. Begin xvi^e eeuw. Laat-gothiek (2 stuks).

35. Kandelaar, in messing, 48,5 cm. Omstreeks midden van xvii^e eeuw. Barok (2 stuks).

36. Kandelaar, messing, 25 cm. Begin xvi^e eeuw. Laat-gothiek (4 stuks).

F.V.

Het museum Meester Adriaen te Poperinge

OP 20 Juni jl. werd te Poperinge op plechtige wijze een bescheiden maar merkwaardig museum ingehuldigd. Het omvat de verzameling welke veearts Adriaen in een halve eeuw op eigen krachten heeft samengebracht.

Door Dr. Van de Walle, conservator van het museum van sierkunsten te Gent en in aanwezigheid van bestendgie afgevaardigde J. Storme, de burgemeester, het schepencollege en de Z.E.H. Geldof, Deken van Poperinge, alsmede van tal van sympathiserende genodigden, werd in een aan de opening voorafgaande zitting, een warme hulde gebracht aan het werk van Meester Adriaen en aan de inrichters van deze tentoonstelling.

Hendrik, Edward Adriaen werd op 19 Augustus 1868 te Brielen geboren. Na de gemeenteschool te hebben doorlopen deed hij zijn humaniora-studiën aan het Bisschoppelijk college te Ieper, waar hij Hugo Verriest als professor en principaal kende. Op 1 September 1893 verwierf hij te Kuregem - als primus van dat promotiejaar - het diploma van Dokter in de veeartsenijkunde. Hij bedankte voor een plaats als veearts bij het leger en ging zich te Vlamertinge vestigen. Kort nadien, in Januari 1896, ging hij Poperinge bewonen, waar hij zich weldra in een stevige praktijk mocht verheugen. Meer dan vijftig jaar heeft hij daar het harde leven geleid van een praktizerende veearts op de buiten.

In de weinige uren welke zijn drukke praktijk hem vrijliet heeft hij de verzameling aangelegd welke thans zijn naam draagt. Het eerste stuk zijner collectie, welke in het museum op de ereplaats troont, heeft hij in 1899 aangekocht.

Door de ontdekking van een Romeinse buurtweg, te Poperinge, heeft Meester Adriaen bovendien een belangwekkende geschiedkundige bijdrage geleverd. Zijn buitengewone veelzijdigheid en zijn ontembare werkkracht kunnen blijken uit het feit dat hij nog - niet zonder enig talent

Uit de collectie Adriaen. Cliché ‘Het Wekelijks Nieuws’.

- schilderde ven talrijke graag gelezen bijdragen schreef in het plaatselijke weekblad De Poperingnaar. Maar of hij verzamelde, schilderde of schreef, steeds hield het verband met de liefhebberij waaraan hij zijn hart had verpand: de archeologie of oudheidkunde. Meester Adriaen overleed op 14 Juni 1951.

Het is op het initiatief van Fernand Adriaen, zoon van de overleden veearts en onder het impuls van de Gentse conservator Dr. Van de Walle, dat dhr. Mus, stadsbibliothecaris te Ieper en ondergetekende, de schatten welke Meester Adriaen had nagelaten, hebben ondergebracht en gerangschikt in twee afdelingen, een kunsthistorische en een geschiedkundige.

In de eerste zaal vindt men prachtig aardewerk: het blauwe en polychrome Delft, het diep-blauwe St. Omer, het bruingroene en zo zeldzame van Torhout; tal van stukken van St. Amand-les-Eaux, Rouen, Nevers, Straatsburg en Brussel. Een overvloed van koper en tinwerk werd in een stemmig keuken-interieur samengebracht, waar met Delftse tegels, een haardplaat uit de 18^e eeuw en een kader met Mechels goudleder een antiek schouwtje werd gereconstrueerd. Diverse kerkelijke beelden en officie-voorwerpen uit vroegere tijden werden in een soort kapelletje ondergebracht, terwijl een unieke verzameling van meer dan honderd wijwaterbakjes, afkomstig uit locale ateliers, telkens weer de bewondering der bezoekers uitmaken. Nog tal van andere voorwerpen - echter te veel om te melden - uit deze afdeling zijn in staat de belangstelling gaande te houden van de liefhebbers van oude kunst en folklore.

De geschiedkundige afdeling (tweede zaal) bevat naast enkele fossielen uit de vóórwereldse tijdvakken, een merkwaardige verzameling primitieve stenen werktuigen uit de elkaar opvolgende pre-historische cultuurperiodes, welke toelaten de harde worsteling te volgen van onze verre voorouders om tot de eerste graad van beschaving te komen. We hebben er ook een menigte aardscherven uit het ijzertijdperk welke op het grondgebied van Poperinge werden gevonden en de oudste overblijfselen van menselijke nederzettingen binnen de omschrijving van deze stad, vormen. We treffen er tevens enkele stukken uit oud-Griekenland en oud-Egypte en drie rolzegels uit Assyrië-Babylonië voorzien van inkervingen in spijker- of keilschrift. Verder tal van gebruiksvoorwerpen, allerhande vaatwerk en prachtige munten uit het Romeinse tijdvak. Een schone collectie wapens en grafvondsten uit de Frankische tijd. Aardewerk en wapens uit de Middeleeuwen. De schandpaal en de foltertuigen van de oude Poperingse schepenbank. De oude stadswapens welke in 1630 in het toenmalige (thans verdwenen) steêhuis werden gemetseld. Herinneringen aan Deken De Bo de samensteller van het ‘Westvlaamsch Idioticon’. Een interessante verzameling munten, gedenkpenningen, gildemedailles, pauselijke bullen, ex-voto's, enz.

Alles samen genomen moeten we het museum Adriaen misschien wel een tamelijk heterogene collectie noemen, maar dan zodanig, dat iedereen er iets naar zijn gading vindt.

Dit museum is toegankelijk elke Zondag van 10 tot 12 en van 14 tot 18 uur. Ook op andere uren en tijdens de week is het mogelijk de verzameling te bezoeken, mits aanvraag bij dhr. Fernand Adriaen, Ieperstraat 44.

Rog. A. Blondeau.