West-Vlaanderen. Jaargang 3

[p. 81]

West-Vlaanderen
Uitgave van het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond
Nummer 3 derde jaargang mei 1954

[Editoriaal]

ONS LAND IS EEN MARIAPARADIJS. We wennen ons aan alles, ook aan onze rijkdom. We geven geen aandacht meer aan onze kunstschat, die als een kristallisatie is van een eeuwenlang volgehouden Maria-devotie. We vergeten dat onze beroemde Meesters, vanaf van Eyck tot Memling en hun glorieuze epigonen thans nog door hun onsterfelijke werken de Maria-verering van ons volk over de hele wereld uitbazuinen

We lopen haast onbedacht voorbij de statige Mariabeelden die onze hallen, belforten en stadhuizen tot godsdienstige monumenten wijden. Voorbij die honderden kapelletjes aan huisgevels en langs veldwegen, waar het Mariabeeld ons tegenlacht in zijn middeleeuwse voornaamheid, zijn barokke pompeuze kracht of zijn volkse ongekunsteldheid.

In mijn bisschopsstad woon ik in de schaduw van de Lieve-Vrouwetoren - op één na de hoogste van ons ganse land - stoere reus, mirakel van de Vlaamse baksteenbouw en symbool van de godsvrucht der aloude Mariastad. Oudtijds diende hij tot zeebaak voor de scheepvaart. En wanneer de processies in het Brugse ommeland hem aan de verre einder ontwaarden, knielde men, en werd hij begroet met een Marialied.

Als om prijs tekenen de torens en torentjes van onze vele Mariaheiligdommen hun zegenend gebaar over de wijde vlakte: van de torenreuzen te Lissewege en te Damme in de Noordelijke Polders tot aan Mesen, de voormalige Mariaabdij en grafelijke stichting op de heuvelrimpel van onze uiterste zuidergrens. Ze alle vernoemen zou werkelijk ene te lange litanie worden. Maar ik groet hier Kortrijk met zijn gekroonde beeld van Groeninge, Ieper met zijn beeld van O.L. Vrouw van Tuine, in het majestueus kader van zijn herrezen kathedraal. Poperinge met zijn O.L. Vrouw van St Jan en de indrukwekkende nachtelijke omgang. Moeskroen met zijn aloude devotie tot de Moeder van Smarten en zijn beroemde processie van de kruisen. Hollebeke, een van onze oudste beevaarten, lange tijd verwaarloosd, maar die thans een nieuwe lente kent. Tielt met zijn Stocktkapelletje, Marialoop met zijn middeleeuws beeld van O.L. Vrouw Middelares.

Onze Lieve Vrouw van Dadizele

[p. 82]

Meulebeke, waar O.L. Vrouw van Bijstand ons zo 'n merkwaardig iconographisch type biedt van de Onbevlekte Ontvangenis uit het jaar 1756. Heestert, Deerlijk, Oost- en West-Rozebeke. O.L. Vrouw van Barmhartigheid te Izenberge, waar thans in het Mariajaar, de merkwaardige kapel door een kunstige herstelling haar vergane luister terugvindt. O.L. Vrouw van Barmhartigheid te Diksmuide, van Lange Wade te Merkem. En verder, langs de kust, Lombartzijde, Mariakerke, Bredene. En eindelijk, als de Mariaaureool rond de Mariastad, Meetkerke, Vive, O.L. Vrouw van 't Boompje te St Andries, en - last not least - Assebroek, waar mijn doorluchtige Voorganger Mgr van Susteren in 1746 de eerste kerk in Westvlaanderen mocht inwijden onder de titel van Maria Onbevlekt.

Ik spreek niet over Brugge, waar bijna in elke kerk en kapel sedert eeuwen een troon werd opgericht ter ere van de Moeder Gods en zo talrijke historische devoties nog bloeien. Maar de Bruggelingen zouden 't mij ten kwade duiden, moest ik hier niet vernoemen de heiligdommen van de Potterie en Blindekens, en het Mariabeeld aan het stadhuis, waarbij ze elk jaar komen beevaarten uit dank voor het behoud van hun dierbare stede in oorlogstijd.

Midden het bos van torens, die driemaal daags het loflied beiaarden - de engel des Heren heeft Maria geboodschapt - in het middelpunt en het hart van dit Westvlaams Mariaprieel, rijst de machtige kathedraalbouw van de basiliek te Dadizele.

Als heel ons Bisdom een sterrenhemel is waar vele Mariaheiligdommen lichtende stippen tekenen, dan is Dadizele de middagzon - electa ut sol. En wanneer ik U vraag, in dit gezegend jubeljaar, uw locale traditionele Mariadevoties nieuwe luister bij te zetten, dan moet ik U nog uitnodigen de pelgrimstaf op te nemen naar Dadizele, de ‘landelijke kathedraal’, die door onze vaderen werd gebouwd als huldeblijk aan Maria Onbevlekt.

Toen Paus Pius IX op 8 December 1854 het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis afkondigde, jubelden al de gelovigen om de eer die hun Meeder werd aangedaan. Onder de leiding en de bezieling van Mgr Malou besloten ze tot hulde aan Maria in Dadizele een grootse tempel op te richten.

In de ‘zwarte jaren’, toen onze Westvlaamse mensen zich pas hadden losgerukt uit de greep van ziekte, uitputting, armoe en werkloosheid, hebben ze het aangedurfd, haast roekeloos, hun eigen noden te vergeten om de Lieve Vrouw deze echt koninklijke tempel te bouwen. Op dit gelovige voorgeslacht mogen we wel het evangelische woord toepassen: Groot is uw geloof. En dat andere: de stenen zullen spreken. Want iedere steen van deze reuzenbouw kan ons zo veel vertellen: offervaardigheid en liefde van hen die arm bleven en zuinig in hun eigen leven om royaal te kunnen zijn tegenover de Goede Moeder! Wat ons offer vraagt, wordt ons dubbel dierbaar. Het is niet te verwonderen dat Dadizele een symbool geworden is, het heiligdom waar het hele Bisdom komt bedevaarten - de kudde en de herders - en dat het een hoogdag was voor West-Vlaanderen wanneer Mgr Waffelaert uit naam van de H. Vader de gouden kroon mocht zetten op het hoofd van het Mirakelbeeld.

Honderd jaar geleden heeft ons Bisdom Dadizele gebouwd. Wat gaan wij nu bouwen bij de honderdste verjaring van de oorzaak onzer blijdschap?

Meer dan een basiliek uit steen en graniet behaagt Maria een gezin, waar zij bemind wordt. Is het haar grootste roem niet dat de gezinnen van haar kinderen voorbeeldig leven?

In dit jubeljaar van de Onbevlekte Ontvangenis bouwen wij voor Maria de tempel van het kristelijk huisgezin. Ieder familie weze een levende steen in dit Maria-heiligdom.

Toen Dadizele opgericht werd, kenden onze voorouders moeilijke tijden. Hun liefde tot Maria heeft zich docr geen offer laten weerhouden. Ook thans is het leven moeilijk. De gaafheid van het gezin wordt aangevreten door een zwoele lucht van zinsgenot en zelfzucht. Laat u niet weerhouden. Brengt stenen aan voor de jubelbasiliek van onze Hemelse Moeder.

En zoals mijn voorganger Mgr Waffelaert het mirakelbeeld van Dadizele mocht kronen, zo hoop ik het geluk te beleven dat ons allen nauwst aan het hart ligt: moge ik in de tempel van het gezin het hoofd van Maria omkransen met een rijke parelkroon van priester- en kloosterroepingen, de rijkste edelstenen die een volk aan God kan schenken.

Brugge. Straatbeeld aan de Braambergstraat. xviii^de eeuw. Steen.
Foto Thill. Brussel.