wel van Een is een, enen God alleen... of van Hier is de vogel en daar is de vis, en dat is het meisje, dat bedrieglijk is... in de mane?
Daar staan de kijkkassen, waarmede de jongens naar de gekleurde prenten keken, die in relief werden weergegeven, en in gindse vitrine, liggen enkele porceleinen poppen, waarvoor ons moeder als klein meisje een kleedje knutselde.
's Zondags, in de nanoen, ging grootvader een borreltje drinken in de herberg, een boomtje kaarten, een partijtje krullebol spelen of, om ter meest, op de toptafel slaan.
De winkel is er te zien, met bokalen en glazen, tonnetjes en dozen, en de grote koffiemolen met handwiel. Boven op het rek staat de typische beschermer, Sint Antonius met zijn kindje. Alles werd in gewicht verkocht, centen en halve centen hadden hun waarde. Wat een weelde, als het kind de winkel kon binnenstappen en voor 'n cens spekken bestellen!
Benevens deze drie plaatsen zijn daar nog de meerdere vitrines, kasten, borden, waar gebruiksvoorwerpen, per soort of per onderwerp, uitgestald zijn. Mogelijks dat deze voorwerpen onze sierkunstenaars zullen interesseren, hoewel meerdere voorwerpen, die in keuken, herberg en winkel te zien zijn, evenveel hun aandacht verdienen.
Want niet alleen om hun
Het beste hoekje in de keuken - Foto A.C.L.
folkloristische waarde moeten bepaalde huiselijke of godsdienstige voorwerpen voor het nageslacht bewaard blijven, zij dienen het evengoed omdat zij typische producten zijn van volkse kunst.
Deze ogenschijnlijke waardeloze, curieuse voorwerpen weerspiegelen de kunstsmaak, die ontstaat, groeit en leeft bij het volk; zij zijn, in de volste zin van het woord, volkskunst. Hier dient het woord volk opgevat in de brede betekenis van het woord: burgers en middenstanders, boeren en ambachtslieden die geen wetenschappelijke geschooldheid hebben genoten of academie liepen, en die van nature uit een zekere smaak voor de kunst, voor het schone, bezitten en deze ingeborenheid - deze gave Gods - op een tastbare wijze uiten of vastleggen in de gebruiksvoorwerpen of -benodigdheden, alsmede in de objecten, die aangewend worden om het woonhuis te versieren en op te smukken.
Volkse kunst is spontaan, is levendig; zij evolueert gestadig en toch steekt er steeds een zekere traditie in; zij weerspiegelt de smaak en de goesting - ik zou bijna willen zeggen, zij weerkaatst de ziel - van een volk.
Zo kan het lonend zijn, voor een sierkunstenaar, op zoek naar inspiratie een bezoek te brengen aan het museum voor Westvlaamse folklore.
Voor de plastische kunstenaar, hij weze schilder of tekenaar, beeldhouwer of boetseerder, graficus of kalligraaf, hij stelle, noch van ver, noch van bij, enig belang in de folklore, zal alleen maar omwille van zijn kunstbeoefening, van zijn vakmanschap, een bezoek aan het museum, lonend wezen.
Was het alleen maar, om eens te kijken - met zijn zoekers-oog - naar de vorm of de versiering van bepaalde voorwerpen, die de folklorist, volkskunst noemt en de sierkunstenaar, toegepaste kunst. Laat ons maar niet vitten over de geijkte terminologie.
Sierkunstenaar: Bekijk even de vorm van die aarden kruiken, de versiering van die potten of dit plateelwerk; buig U eens over de vitrien, waarin uitgelegd is die merkwaardige collectie patakons, met hun eigenaardige, veelal eenvoudige, en toch merkwaardige, alvast disparate motieven, sta eens 'n stonde vóór de toogkast met de uiteenlopende verzameling verlichtingsmotieven, niet om de geschiedenis van de verlichting te bestuderen, maar om die kruikjes, kandelaars, lantaarns, olielampjes te bekijken; doe een stapje naar links of naar rechts en blijf staan vóór de tientallen speculaasvormen, met hun gevarieerde beelden, werp nog een blik op het bord, waarop een tiental gevlochten boodschapkorfjes of paanders staan.
Zeker zal een van die vormen U bekoren, een van die motieven U boeien. Met uw artistiek temperament, uw persoonlijke visie, uw brandende scheppingsdrang zult gij die vormen en die motieven weten om te werken tot een eigen smaakvol kunstgewrocht, dat eerlijk en heerlijk aansluit bij de eigen traditie van ons Vlaamse volk.
Zo zal een bezoek aan het museum voor Westvlaamse Folklore, mogelijks niet een veropenbaring zijn - wat alvast niet bedoeld wordt - maar in elk geval renderend wezen. Wat ik van harte wens.
MAURITS VAN COPPENOLLE
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
