Vlaamsche Arbeid. Jaargang 25 [20]

[p. 311]

Goede vrijdag

1923 Goede Vrijdag. Wel de beste die ik ooit beleefde. Kostelike zon over sneeuw op de bergen, over bottend groen in lager kontrei. Het stadje Brunnen al vroeg vol Paasvierders, ski op den rug en knapzak. Uitgezochte dag om hoger op heil te zoeken. Wij nemen de Gotthardbaan tot Göschenen, en komen oogen te kort op de tocht. Onze wereldverkeersagent Bädeker is verlegen met z'n raad: links of rechts zitten? Hier en daar en overal zou je willen uitstappen en blijven; je beweegt je steeds in superlatieven. De baan is als een kurketrekker, de trein schroeft zich omhoog. Daar: Göschenen, uitstappen.

Ginds dat muizegaatje is de Gotthardtunnel, donkere gang naar het zonnige Tessino, de ‘zomerveranda aan het Zwitserhuis’. Hier in 't station schonk eens Ernst Zahn geestrijke drank in 't buffet; nog schenkt nu z'n rijke geest van uit de Zürchersee tintelende lafenis aan heel de wereld.

Opgestapt dan maar. Met ons drie reisgenoten in sportkledij: officier, student, koopman. Raslui, alle drie. De koopman met z'n gitzwarte baard een Adonis. Niet meisjesmooi met melkteint en glimkrulletjes. Krachtig, fors, gebruind. Een Siegfried!

Het elektriese trammetje naar Andermatt ligt nog in winterslaap, de sneeuw is te hoog op de hellingen. Dus een van twee: de slee of op stap. Een sledemenner biedt zich aan. Maar z'n eis is onbeschaamd hoog. We zeggen - overmoedig in de frisse hoge lachten -: nee, te voet, De man lacht smerig. Na een kwartier wordt me dat al meer bewust en verklaarbaar. Na een kwartiersworsteling van platlands Hollandse benen met op helling dooiende Zwitserse bergsneeuw. Ik zie om: 't dorp ligt nog vlak achter. De skiërs achter ons hebben blijkbaar schik in de onbedoelde glijoefe-

[p. 312]

ning van de vlaklanders. Met opmonterend woord gaan ze voorbij om even verder de Hermesvleugels aan te binden. En dan: ‘Gut Heil!’ Op onzienbare wieken drijven ze heen, albatrossen over wereld van witte verstarde golven. Voorop de Siegfried: ‘Heil, Sonne! Heil, Licht! Heil, leuchtender Tag'’ Of Brunhilde het jubelt over de klaarten!

En wij? We ‘patschen, rutschen, glitschen’ verder. Links de steile rotswand, rechts de Schöllenen, donderende waterkloof. En de glibberweg helt gevaarlik naar dat onpeilbare. Wat nu? Terug?... Vooruit?...

Daar op eens van de andere kant belletinken, paardgesnuif... om 'n rotsblok verschijnt een slee... en... leeg. De menner op het voorbankje vraagt of hij ons rijden zal. De prijs is bescheiden. Hij zal dan keren, z'n boodschap naar Göschenen doet hij dan later. Afgespannen 't paard, gekeerd de slee... klaar. We stappen in, Knus zitten we op 't kleine bankje, warm met 'n plaid ingebakerd; hij vóór ons, als op 'n sulkey, de benen om 't paard gestrekt. Het lijkt eerst wat griezelig van hoger zit, dat schuiven langs het kokend diep. Maar nu wordt het genieten intens. Dat is wat anders dan zo'n tremmetje. Als wij nú, zo trokken ongetelden door duizend duizend jaren hier.

Nu en dan verre donder: sneeuwval in lentezon. Ik vraag naar dit, naar dat. En vind antwoord kort en rond. ‘Gevaar?’ ‘Och, twintig jaar rijdt hij al hier, hij en 't paard, nee!’ - ‘Lawines? - Die hebben hun gewone pad, hij kent het. En dan aan den weg hier en daar schutmuren. Of, zooals het Urner Loch: 'n gang geslagen dwars door rots.’

Langs de weg staan schoppen neergezet. Om uit te graven waar slee of reiziger door verdwaalde lawine mocht getroffen worden. Zoo heel gehoorzaam en gelijk valt de sneeuw dus niet altoos langs het bestemde pad. Hier en daar stuift het nu als wolken damp daarboven: hij stelt ons gerust:... hij... kent... het!

Urnerloch ligt achter ons, eenzam woeste galerij; Andermatt wordt zichtbaar. Drie mannen komen van boven af. Handen op ineens... snelle wisseling van woorden, voor ons verstaan té snel. Het begrijpen echter volgt al gauw: nog resten van sneeuwwolken stuiven vlak voor ons op... wij staan voor een versperring. Ken aantal blokken en brokken, half huishoog, blijkbaar net te voren neergestort. Daar staan we. De sneeuwkenner stapt af, ik eveneens. We zien 't maar

[p. 313]

al te goed: ijsblokken zijn het, geen los gestuifte. Met de schop is dat niet op te ruimen, daar moot met kruit geholpen worden uit het dorp.

Andermatt hebben we maar uit de verte gezien, er wordt gekeerd. Zo was hem dat nog nooit gebeurd, de voerman. Uit z'n woorden spreekt spijt. Vrees ook, dacht ik, wel wat; vrees, dat hij nu niet het volle loon kan eischen. Hij poogt ons wat op te monteren door verhalen van klim- en sledetochten. 't Wordt vleien haast door lof op onze veilige vaderlandsche wegen en vruchtbare akkergronden.

Op de terugtocht is hem nu het lot wel gunstig: zijn ijver voor ons heil komt voor een tweede proef, nu heeft hij sukses. Weer aan een bocht gekomen dicht bij de Duivelsbrug is nieuwe sperring voor de slee, we zitten dus gevangen. Maar nu is 't losse sneeuw. En ijverig wordt de schop gezwaaid... op hoop van zegen. Een gleuf is gemaakt, telkens valt die van boven weer dicht, eindelijk reikt hij vrij boven uit. Voorzichtig nu het paard bij de toom... schuiven tusschen sneeuwwanden... we zijn aan de andere kant. En dalen verder vrij tot het station.

De sleemenner krijgt... z'n volle loon en nog al ruime fooi. Treft het bovendien: twee dames bieden mooie prijs voor reis naar... Andermatt, zijn toch noodzakelijke terugweg. Ook hij heeft nu een goeie Goede Vrijdag.

......................

Licht en donker is het leven. In de bergen vlakt zon en schaduw wel het scherpst naasteen: al eerste opstandingsdag gingen er geruchten van val en ongeval. Dan nader tijding van de skiër, door de sneeuwzee verzwolgen. En dan... verluchte bladen brachten zekerheid: onze held had het lot gevorderd. Laatste van de rij, was hij gezonken door het sneeuwdek, gedompeld, bedolven...

Mij luidde in het oor de lugubere zang der barmhartige broeders van Schillers Tell:

‘Rasch tritt der Tod den Menschen an.
... Er stürzt ihn mitten in den Bahn.’

Mij stond nog in het oog zijn ranke lijf in blanke zon. En dan... zijn Siegfriedsdood. Een lichtheros...

......................

Goede Vrijdag was het.

D'Heerd, Soestdijk.

G.W. Spitzen.