Vlaamsche Arbeid. Jaargang 25 [20]

[p. 301]

De kathedraal

Als een bergflank sluit ze plots een nauwe puntgevel straat af.

Nietig als mieren, de menschen op de breede portaaltrappen, onder de reuzige poort.

Eén onverzettelijke wil, haar vaart naar omhoog, haar stijgen in 't witte winterlicht.

Ze lijkt een kunstig-behouwen monolieth; een met eindeloos geduld, en geloof, tot kantwerk uitgestoken Alp. Gebouwd in een tijd dat de steden van Noord-Frankrijk wedijverden, wie haren God majestatischer tempel zou bouwen.

Een volk, geslachten, arbeidden er aan.

Hun loon was de schoonheid die ze schiepen.

Zóó hoog wilde deze stad haar kerk, dat de gewelven twee, driemaal instortten.

De logge steen had willen zweven, vrij van aardsche zwaarte.

Maar ze herbegonnen.

Af hebben ze ze niet gekregen. Wie bereikte ooit z'n ideaal?

De krachten bezweken toen, als de stengel van een bloem, de toren moest rijzen.

Enkel koor en kruisbeuk staan er.

Te wachten?

Op 't stoere, durvende, zelfvergetene, het geweldig-geduldige ras, dat in de twintigste eeuw zal afmaken, wat de veertiende begon? -

Kunnen we dat soms niet? We bouwen wel wolkenkrabbers. Daarnaast staan middeleeuwsche kathedraaltjes als dwergen. Ze reiken de moderne reuzengevaarten nog niet tot aan de knie.

En tòch is de kathedraal hooger.

De wolkenkrabber weegt van boven naar beneden. De kathedraal rijst.

Ze spuit. Als een geyzer van graniet.

Ze leeft. Ze groeit.

De wolkenkrabber blijft een opeenstapeling. Een opeen-

[p. 302]

tassen van blokjes, sigarenkistjes. Zijn toren bestaat uit op elkaargeschoven conserveblikjes.

't Is een menschenwoning. Een termieten heuvel.

De horizontale lijnen laten zich niet camoefleeren.

Aamechtig klimt hij van verdiep naar verdiep.

De moderne reuzenbouw is stof zonder gedachte, bonkig lichaam zonder ziel.

Sta vijfhonderd voet hoog op hun dakterras: de hemel blijft even ver.

Treed de kathedraal binnen.

Duizelig hoog boven uw hoofd strengelen de fijne vingeren in elkaar der biddende gewelven.

Pijlers en nervuren als fonteinen.

De vensters als bressen op de oneindigheid.

Raamrozen als gevangen zonnen.

Ge voelt u in de waarheid van uw wezen: klein, machteloos, hulpbehoevend.

Ge knielt en grijpt u vast als gingt ge in den hemel vallen, als werdt ge opgezogen naar omhoog.

De muren zijn doortrokken met gebeden.

De steenen wasemen wierook uit.

Langs de schemerende beuken en donkere kapellen verkinken verre Allelujahs en Misereres.

De kathedraal heeft een ziel.

Ze is een eeuwig, een machtig, een schouwend gebed.

Zij, zij alleen, reikt tot den hemel.

Heel uw Mis wordt er een Sursum Corda.

Ge komt onder den indruk van iets goddeijks: geweldigst bewegen in majestatische rust.

Duizend stemmen in heerlijkste stilte.

De huidige aardmannetjes, haatpygmeeën, mogen de kathedraal in puin laten vallen: dat puin zal nòg schooner, nòg grootscher zijn, dan twintig Eiffeltorens.

Nooit kan 't gansch worden weggeruimd.

Een vreeselijke leegte bleef gapen in het hart der stad.

Haar oudste straten zouden uitkomen: op een gemis.

Haar profiel, uit de verte, zou onherkenbaar zijn. Een liggend lijk in plaats van een rijzend leven.

Zoo min is de kathedraal weg te breken, als weggebroken kan worden uit onze beschaving de invloed van twintig eeuwen kristendom.

Beauvais '19.

Hilarion Thans, O.F.M.