Vlaamsche Arbeid. Jaargang 16

[p. 484]

Van den Oever aan Zee

Den 11^e October 1926 werd te Antwerpen onder een grooten toeloop van vrienden en bewonderaars begraven de uitmuntende moderne dichter, de onversaagde Vlaamsche strijder, Karel van den Oever.... een oprecht christen mensch, rijk aan wijsheid naar den zin der Heilige Boeken en door meditatie op tijd en eeuwigheid - een vurig minnaar der Eucharistie: zijn ziel een pure liefdevlam; zijn onrustig verlangen naar God een bovennatuurlijke wellust en genot!

Niet zonder strijd was hij aangeland op de hoogten der christelijke levensphilosophie: hij ook heeft twijfels gekend, de moedeloosheid en de dorheid des gemoeds, hij ook heeft veel geleden onder het lichtvaardig oordeel dezer wereld, hij ook heeft ondervonden de pijnlijke kwellingen van hart en geest bij het besef van 's menschen nietigheid tegenover Gods onpeilbare grootheid en wijze rechtvaardigheid, hij ook heeft kennis gemaakt met het zware lichamelijke lijden; hij ook heeft zich gansch alleen verlaten gevoeld in den strijd voor zijn Kerk en voor vijn Volk.

Maar al die beproevingen, al dat strijden en lijden zijn de middelen geweest waarvan de goddelijke voorzieningheid zich bediend heeft om hem te louteren en te volmaken tot het voorbeeld van den modernen christen mensch. Niet alleen zijn leven en streven was heilzaam voor kerk en volk, doch zijn allervruchtbaarste werken, in talrijke boeken nagelaten, zal mettertijd nog een veel grooteren invloed krijgen en het evangelieboek worden van den katholieken Vlaming van onzen tijd en van de toekomst.

Het nieuws van zijn overlijden schokte ons schielijk en geweldig, want gelijk zijn Eerw. Broeder, professor van den Oever het ons schreef, Karel wou niet dat zijn vrienden zouden ongerust gemaakt worden over zijn ziekte: in stilzwijgen en eenzaamheid heeft hij de zware beproeving van zijn laatste ziekte manmoedig doorstaan, zijn leven offerend voor God en Vlaanderen. Wij hebben de scherpe, schielijke pijn gekend om het groot verlies van een goeden vriend, doch die scherpe

[p. 485]

pijn in Gods naam geleden maakte bijna oogenblikkelijk plaats voor den troost van zachten weemoed wegens het zekerheidsgevoel dat Karel van den Oever nu bij ‘den Vader’ is waar al zijn begeerten naar de oneindige Liefde zullen vervuld zijn; een zekerheidsgevoel dat ons den dag van zijn verscheiden doet aanteekenen als zijn schoone christelijke dies natalis, dag van zijn wedergeboorte tot de gelukkige eeuwigheid in den schoot Gods, waarmede wij Karel van harte geluk wenschen.

Reeds in de stemmige St. Andrieskerk, de renaissancekerk naar den geest van Karels eerste kunstperiode, scheen de hoogoprijzende prachtkatafalk het monument van Karels eindoverwinning over de wereld en dankten wij God omdat hij den edelen Kruistochter, den oer-Vlaming in zijn paradijs ontving. Hij werd in triomf van vurige gebeden, stille zachte vriendentranen, gevoelens van dankbaarheid en inwendig - in-paradisum - gejubel begraven in de milde Vlaamsche moederaarde. Op het vredige hoekje gronds, dat nog niet ingenomen werd door de smakelooze Campo-Santo-kunst onzer kerkkoven, voelden we met innige overtuiging en rustig leven: daar zal de dichter optreden als bemiddelaar tusschen God Almacht en het arme, verknechte, verongelijkte Vlaamsche land, het land van strijd en lijden, het land van het offer en van de trouwe!

Karel van den Oever was een groote vriend van Knocke en van onze werking alhier. In den heldentijd van ons beginnendwerk wist hij ons aan te moedigen en te prikkelen en onversaagd vooruit te willen.

De geschiedenis van onzen strijdlustigen praalwagen bij de inhuldiging van het station heeft hij innig meegeleefd. - Al zijn sympathie ging naar onze ‘Noordzee inrichting’ en hij bleef niet vreemd aan propaganda voor het welslagen van ons streven. - Onze Noordzee met den vuurtoren in het Hollandsch duin, de Noordzee met ‘het geel gebit van haar duinen’, - met storm en stilte, - met haar diepe mysteries, met haar stoombooten varend naar onbekende streken, - dat alles was hem een onuitputbare bron van machtige bezieling voor zijn poëzie. - De verschillende toestanden der zee waren hem de vele symbolen van de eeuwige waarheden, van onrustig verlangen der ziel naar de Oneindigheid, naar God. - In stoere, rijke synthese, sober en ongekunsteld, doch kunstig en machtig, wist hij zulks uit te drukken.

Van den Oever was een asceet, een eenzaat te midden der woelige wereld, - steeds strijdvaardig en uitgerust tegen de vijanden van de Roomsch Katholieke Kerk, en van zijn geliefde Vlaanderen.

Scherp en vinnig wist hij te hekelen en te bekampen. Zijn

[p. 486]

liefde voor de waarheid was zoo groot dat hij geen personen ontzag, wanneer het er op aankwam principes te verdedigen en te doen aanvaarden.

Het was hem niet genoeg Roomsch katholiek te zijn bij naam, maar hij was een christen mensch van de daad, die in gedurige beschouwing leefde van God en eeuwigheid. - De doodsgedachte hield hem gedurig bezig en bezielde hem tot voortbrengen van machtige apocalyptische zangen.

Zijn hoop en vertrouwen in God wist hij in begeesterende zinnen uit te drukken, en zijn laatste gedichten tintelen van die fijne vroomheid, die het kenmerk is van zuivere, in God opgaande zielen, die in naïeve argeloosheid gemoedelijk omgaan, met God, de engelen en de heiligen.

Hier geen lange beschouwingen over den stijl en den vorm van dezen grooten dichter: het moge volstaan vast te stellen dat hij gekomen was tot die eenvoudigheid en helderheid van uitdrukking waartoe hij alleen geraakt die zijn taalvaardigheid ten volle bezit, en slechts schrijft onder den drang van klare, heldere gedachten, onder den drang van de waarheid.

Alle gekunsteldheid en voorafgaandelijke vormstelling, alle bellettrie had hij voor goed verbannen; zijn vorm groeide spontaan van binnen naar buiten, gelijk zulks geschiedt in de gezonde moderne architektuur.

Zij poëzie is christelijke poëzie bij uitmuntendheid, vrucht van gedurige overweging op de vier uitersten van den mensch, elke bladzijde getuigt voor de Goddelijke Tegenwoordigheid. - Zijn werk is een monument van ernst en overtuiging, van onwrikbaar geloof, van tucht en trouwe, van liefde en strijd in den dienst van Vlaanderen en van Christus.

Knocke, 18-16-26.

D^r R. Debeir.