Vlaamsche Arbeid. Jaargang 16

(1926)– [tijdschrift] Vlaamsche Arbeid, De– rechtenstatus

Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Bibliographie

Dr. P. Leendertz Jr.: ‘Het Geuzenliedboek’, naar de oude drukken uit de nalatenschap van Dr. E.T. Kuiper. (2 dln Zutphen, W.J. Thieme & Co., 1924-1925.)

Dit boek is ons volksepos van den tachtigjarigen oorlog. De geuzenliederen werden tot nog toe in onze politieke en litteraire geschiedenissen niet naar waarde geschat: alleen Kalff heeft ze eenigzins uitvoeriger behandeld. Was het gebrek aan een degelijke uitgave er misschien de oorzaak van? Thans kan dit niet meer als verontschuldiging gebruikt: dit boek is in alle opzichten een model uitgave. Als inleiding krijgen wij de zeer degelijke studie van Dr. Kuiper (destijds in Onze Eeuw verschenen) over de historische waarde dezer liederen: de lectuur ervan was ons een waar genot. De tekst der liederen is zorgvuldig vastegsteld en van de onmisbare notas voorzien. Als bijvoegsels de volgende zeer rijke en nuttige aanteekeningen, waarvan wij de titels overschrijven: Voorgangen en voorreden der oude drukken; het Wilhelmus; Verwante gedichten; Aanteekeningen en Verbeteringen; Beschrijving der oude uitgaven; de oudste Geuzenliedboeken; Nadere bijzonderheden en verhouding der drukken; het Geuzenliedboek in lateren tijd. Daarbij de registers met den inhoud der oude drukken, de vergelijking met de uitgave van Van Lummel, de zangswijzen, de lijst der dichters en kenspreuken, de lijst van personen en zaken, de alphabetische lijst der beginregels.

Een uitgave die terug de aandacht zal vestigen op deze liederen. De druk is keurig en fijn verzorgd. Wij zullen in een der volgende nummers van ‘Vlaamsche Arbeid’ de gelegenheid hebben op het groot

belang dezer liederen voor de geschiedenis der Nederlanden, terug te komen.

Dr. H.J. ELIAS.

R.H. Benson: ‘Het onzichtbare licht’. (Keurboekerij van het Nederlandsche Boekhuis, Tilburg.)

Dit is een roman samengesteld uit zoovele afzonderlijke verhalen maar die hun samenhang vinden in het feit dat zij gedaan worden door een oud priester die, zijn leven door, in de sfeer van het wonderbare verkeerde. De goddelijke waarheid in de meest verschillende levensomstandigheden vertoonde zich steeds aan hem in tastbare vormen, in, voor zijn oogen althans, werkelijke verschijningen. De visioenen van dezen heiligen ouden man zooals hij ze verhaalt in de kamers en in den tuin en de mooie omgeving van een Engelsch landhuis hebben niets van middeleeuwsche heiligen visioenen maar passen heelemaal in het engelsche milieu van dezen tijd.

De details die dat milieu - de kamers, de engelsche tuin en het landschap, het engelsch leven - telkens voor oogen brengen verhoogen de atmosfeer van het wonderbare dat er wordt verhaald. De suggestieve kracht die er van uitgaat wordt daardoor verhoogd en de lezer gaat onwillekeurig mee op in een mystieke sfeer waar de ascese, de moraal, de dogmatische theologie tot rechtstreeks meegeleefde daadzaken worden.

J.M.

M.A.P.C. Poelhekke: ‘Taalbloei’. (Uitg. J.B. Wolters, Groningen.)

De samensteller heeft er naar gestreefd de verschillende genres der eigen letterkunde door de best geschikte stukken te vertegenwoordigen. Hij meent dat aan de H.B.S. de tijd best besteed wordt aan het lezen van hedendaagsche auteurs. Hij is dus bij de Nederlandsche schrijvers der 19^e eeuw gebleven voor wat het eerste deel van zijn leerboek betreft. Het tweede deel volgt in chronologische orde de ontwikkeling der letterkunde van 1880 af tot nu toe. ‘Alleen in de hoofdvertegenwoordigers’ voegde Poelhekke erbij in de laatste inleiding die hij schreef in Juni 1925. Die hoofdvertegenwoordigers waren, in Vlaanderen, voor hem: Karel van de Woestijne, Aug. Van Cauwelaert, Daan F. Boens en Wies Moens.

1. Bibliothèque des débutants:

J. Verne. - Michel Strogoff, I et II.

G. Aimard. - Les trappeurs de l'Arkansas, I et II.

Edition arrangée et annotée, par W.F. Hildebrand et J.H. Kool. - Chaque volume, fr. 0.50. -, 1925.

2. English passages for translation, selected by Dr. H.G. De Maar. - Vol. I and III, each fl. 0.80. - 1925. Beide bij J.B. Wolters.

Al zeggen de titels dat die twee reeksen anders zijn opgevat, toch moeten die verschillende brochuurtjes denzelfden dienst bewijzen: de

jonge leerling kan zich oefenen in het lezen van de vreemde taal zonder de moeite en het risico van het woordenboek. Geven de Fransche doorloopende lectuur, de Engelsche hebben een grootere opvoedende waarde, daar zij blz. geven uit de gekende Engelsche literatuur.

D.R.

Alfons Moortgat: ‘Germanismen in het Nederlandsch’, (door de Kon. Vl. Academie met goud bekroond). Vanderpoorten, Gent, 1925. Een werk van 250 blz. groot formaat, geschikt en geordend tot in het laatste détail.

Germanismen in den woordenschat, - id. in de vormleer en de woordvorming, - id. in de constructie. Elk van die afdeelingen is op haar beurt onderverdeeld.

Moortgat geeft steeds naam en werk van den schrijver op bij wien de fouten werden aangestipt. Dat de beste namen er hun plaats vinden bewijst hoogstens, zooals de samensteller zelf zegt, dat allen een strenger toezicht op hun taal moeten uitoefenen. In een alphabetisch register zijn, met vermelding van de blz., de behandelde woorden opgenomen.

Een boek dat men graag tusschen zijn woordenboeken op de schrijftafel zal schuiven.

D.R.

J. Verschueren S.J.: ‘Algemeene atlas voor België.’ (J.B. Wolters' V.M., Groningen, 1925.)

Een derde vermeerderde druk is van dezen uitstekenden atlas verschenen. De kaarten van de verschillende landen zijn door deskundigen uit die landen nauwkeurig nagezien, terwijl de economische kaartjes aan de hand der nieuwe statistieken, herzien en bijgewerkt zijn. Belangrijk ook zijn de beide nieuwe kaarten aan de Unie van Socialistische Sovjet Republieken gewijd.

F.v.S.

M.J. Koenen's ‘Verklarend Handwoordenboek der Nederlandsche Taal’. - J.B. Wolters' U.M., Groningen. Frs. 36.00.

De vijftiende, vermeerderde druk van dit allerverdienstelijks verklarend handwoordenboek, werd uitgegeven door Dr. J. Endepols met medewerking van Dr. R. Verdeyen, hoogleeraar te Luik. Deze laatste heeft zich belast met de zoogenaamde Zuid-Nederlandsche woorden en zegswijzen aan te vullen en te herzien. Als Zuid-Nederlandsch zijn opgenomen woorden en beteekenissen die in de drie of ten minste in twee van de drie Zuid-Nederlandsche gewesten (Vlaanderen, Brabant, Limburg) tot de levende taal behooren. Daardoor bevat dit boek thans den woordenschat van het volledig Groot-Nederlandsch spraakgebied en wordt aldus een onmisbaar instrument voor al wie zich met onderwijs of literatuur bezig houdt.