Vlaamsche Arbeid. Jaargang 14

[p. 155]

Henry Van de Velde

GROOTMEESTER en apostel van de moderne beweging voor een nieuwen stijl in bouw- en toegepaste kunsten, op wie zouden deze epitheten beter passen, dan op hem die een zeker oogenblik er in gelukte, én door zijn ijverend theoretiseeren, én door zijn eigenaardige scheppingen, een nieuw dekoratief vormgevoel te doen opleven?

Zijn vorm hield wel geen stand, maar de revolutionnaire uitzichten ervan brachten toch voor goed de toekomst van alle oude-stijlen-nabootsing in het gedrang. Dat van de Velde den dekoratieven vorm, die zijn oereigen vondst mag heeten, verliet, schijnt vreemd. 't Is echter vanzelfsprekend daar hij, met zijn door de ontwikkeling van den nieuwen tijd ingegeven theorieën, bestendig meegroeide. Schijnbaar is hij wel een meer dekoratief aangelegd kunstenaar - gevolg van zijn opleiding tot kunstschilder - maar met in den grond zeer konstruktief bewustzijn.

Zoo is het mogelijk dat zijn woning te Ukkel en zijn eerste meubel: een boekenkast, zoo konstruktief nuchter, stevig en degelijk zijn, terwijl bij de meubelen van Keller & Reiner te Berlijn het konstruktieve aan het dekoratieve werd geofferd. Maar van deze laatste af loopt een steeds stijgende ontwikkeling naar de Hall van het Folkwang Museum te Hagen i. W. en eindelijk tot het machtige Werkbund-Theater te Keulen. Het is een ontwikkeling, zooals géén ander modern kunstenaar ze heeft doorgemaakt. Henry van de Velde wordt met de opeenvolging van zijn werken steeds machtiger, steeds grooter en grootscher. Steeds méér beheerscht hij een konstruktieven vorm die mooi is. Zijn theorieën over den eenvoudigen vorm als gevolg van moderne levenseischen heeft hij verwezenlijkt zonder ooit dor of koud te worden. Het bloed van het leven dezer laatste vijf en dertig jaren stroomt er met heftigen aderslag door.

Over dien man, Antwerpenaar, welke om ruimte voor zijn willend en strijdend wezen naar Duitschland trok, naar zijn eigen zeggen wijl het 't meest ge-amerikaniseerde land van Europa was, en die er een plaats veroverde onder de drie of vier leidende kunstenaars, kwam de oorlog met veel van zijn jammer en ongeluk... en hij verblijft thans in Nederland, waar hij een nieuwen werkkring vond.

Enkele woningen zijn uit zijn eerste scheppings-periode in ons land op één hand te tellen, zijn ander werk is in Duitschland, waar, onder de gevolgen van den oorlog, het belangrijk-

[p. 156]

ste: het Werkbund-Theater te Keulen, de afbraak werd prijs gegeven.

Het initiatief tot een tentoonstelling van zijn werk werd opgevat, en, dank zij ‘Kunst van Heden’, mogen we hopen het volgend jaar de verwezenlijking van dit ontwerp te zien.

Maar is zulks voldoende voor de glorie van een man, van een groot en wereldberoemd kunstenaar als van de Velde?

Antwerpen heeft de eer gehad aan dien eersten onder de baanbrekers van de moderne toegepaste kunst het leven te hebben gegeven, Antwerpen heeft jegens den machtigen kunstenaar, thans in het vol bezit van zijn rijk en veelzijdig talent, een plicht waaraan de Stad der Kunsten zich niet kan onttrekken. Aan Henry van de Velde moet zij een opdracht van hooge beteekenis geven: konservatorium, akademie of bibliotheek, om slechts deze drie gebouwen te noemen waaraan de wereldstad-in-wording een dringende behoefte heeft.

Dan zal de toekomst erkennen, dat hoewel laat, een groot kunstenaar toch nog in de mogelijkheid werd gesteld zijn scheppend vermogen, ook in zijn moederstad tot ontplooiïng te brengen.

Het zij zoo.

Vlaamsche Arbeid.