Vlaamsche Arbeid. Jaargang 12

[p. 401]

Bibliographie

Wil en weg. Een volksuniversiteit voor Jongeren en Ouderen. Geïllustreerd Maandblad, onder leiding van Otto Barendsen, Prof. R. Casimir, Mej. I.M. Van Dugteren, Dr. H.E. Greve, Dr. E. Reinders en Dr. N'co van Suchtelen. Uitgave van de Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur.

- Deze nieuwe publikatie van de Wereldbibliotheek, die zich werkelijk keurig aanbiedt, mag niet begroet worden zonder een woord van waardeering voor den vruchtbaren kultuurarbeid van L. Simons. Wij staan geestelijk natuurlijk wel eens aan de overzij der barrikade. We moeten het eenvoudig begrijpen dat in de keus der door hem gepubliceerde werken eenige eenzijdigheid is. Maar wie zelf aan beginselen vasthoudt, mag dat aan anderen niet verwijten! Het vagelijk socialistische, dat de Wereldbibliotheek kleurde, ook de zielsmetaphysiek, waar de onderdirecteur Van Suchtelen voor propageert, heeft niet belet, dat de uitgeverij een serie goedkoope boeken van hooge geestelijke waarde, ook voor andersdenkenden, heeft kunnen voortbrengen, waar de Nederlandsche taalgemeenschap anders zeker niet had mogen naar vasten. Met deze nieuwe revue bedoelt de redactie ongeveer hetzelfde als het destijds veelbelovende Ons Volk: Hoogeschooluitbreiding. Het is werkelijk jammer dat het Vlaamsche weekblad meer en meer een gewone illustratie werd. In het genre van Wil en Weg hebben we niets meer in Vlaanderen. Het brengt een reeks populair-wetenschappelijke kursussen over ‘den ontwikkelingsgang der Volkeren’, door Dr. van Leeuwen; over ‘Kunst en Kultuur’, door Herman Hana; ‘Vooruitgang op Technisch gebied’, door Ir. S., Hoogstraten; ‘De relativiteitstheorie van Einstein’, door H Heukels. Verder geillustreerde bijdragen van Ovaa over Shelley; over de ontwikkeling van het tooneelbeeld in de 19^e en 20^e eeuw, door L. Simons, enz. Elke maand een losse kunstplaat, inwijding in boeken, beantwoording van vragen, verslagen van voordrachten, enz. De prijs is vastgesteld op fl. 8.50. Voor abonné's op de Wereldbibliotheek, leden van Volksuniversiteiten, leden van Vakvereenigingen, enz., slechts fl. 6. Het is flink uitgegeven. De plaatjes bij het artikel van Hana mochten wat duidelijker zijn.

In 't volle leven, Bloemlezing, door E.J. v.d. Bilt en H.C.M. Wyfels, uitgave Malmberg, Den Bosch - Antwerpen.

- Een derde vervolg, bestemd voor de 3de en 4de klasse; als inhoud keurden de verzamelaars met preciezen smaak, zoodat de algemeene indruk een gunstige afronding heeft; ten minste voor Noord-Nederland. Van uit Vlaanderen is onze bijzonderste grief tegen ‘Hollandsche’ bloemlezingen dat zij veel te weinig zuid-Nederlandsche schrijvers opnemen en hun bruikbaarheid daardoor hier in den lande erg betrekkelijk wordt. Kunnen de bloemlezers de afwezigheid goed praten van auteurs als o.a. Vermeylen en Om. K. De Laey? Waar Jörgensen ten onrechte als Nederlandsch schrijver figureert, lijkt dit wel een geestelijke diefstal. Eenzijdige verzameling van keurstukken uit de literatuur benadeelt én Holland, én Vlaanderen, én de uitgever. En daarbij: de verzamelaars erkennen zelf dat wegens plaatsgebrek zij verplicht waren veel arbeid van jonge Roomsche schrijvers na te laten. Waar we nu weten dat neutrale bloemlezingen willekeurig de katholieke litterators verzwijgen, hadden de verzamelaars deze maat ook op andersdenkenden eerst kunnen toepassen, m.a.w. de niet-Roomsche letterkundigen hadden, waar 't pas geeft, hun plaats moeten afstaan aan de jonge Roomsche auteurs, die veel minder goed zijn vertegenwoordigd in dit deel dan in het voorgaande. Wat speciaal de Zuid-Nederlandsche vertegenwoordiging van schrijvers betreft, zouden dergelijke bloemlezingen liefst moeten samengesteld worden door een Hollander eener- en een Vlaming anderzijds. Bij het onderwijs in Vlaanderen zou de uitgever Malmberg in dit geval veel meer bereiken.

O.

Eerste oogst, C.S. Adama van Scheltema. Brusse, Rotterdam.

- Dit is een vierde druk, waarvan het voorbericht - uit 1912 - zijn historische waarde heeft. S. toch, na de vermelding, dat deze verzen geschift werden uit de vroegere

[p. 402]

bundels ‘Een weg van verzen’ en ‘Uit den Dool’, heet ze een voorpost op zijn navolgende bundels, waar deze ‘oogst’ programmatisch bij aansluit; lyrisch zijn ze verder voor hem ‘een practijk der theoretische beschouwingen’. die hij destijds ontwikkelde in zijn fel-bestreden boek ‘Grondslagen eener nieuwe Poezie’.

O.

In het stervende wolgagebied, door Joannes Luger - Nederl. Nansencomité - Brusse, Rotterdam.

- De tekst van dit verslag is een overdruk uit de ‘Telegraaf’. Wie meent dat de Russische hongersnood een bolsjewistische ‘grap’ is, zal met hangend hoofd en bleeke wangen dit officieel ‘romannetje’ lezen men ‘hongerig’: een onvermijdelijk reflex-gevoel, dat als maatschappelijk aperitief best werkt! Telkens die afschuwelijke visies van bergen doode lichamen te Samara en elders, de oogst withouten kruisen in den sneeuw, de verhongerde zuigelingen in de kinderbewaarplaatsen, de haringgratensoep, de stervende boeren. Typisch: het Zweedsch, Amerikaansch, Hollandsch, Engelsch en Duitsch Rood-Kruis is overal vernoemd; België en Frankrijk zijn onvermeld; wellicht om afwezigheid uit politieke redens ginds!

O.

St. Joannes Chrysostomus: Over het Priesterschap, vertaald door Frans Vermuyten, pr.

- Standaard Bibliotheek. 1922. - Dit is geen philologenwerk. Met lenige taalvaardigheid en eerbiedige aandacht heeft priester Vermuyten de woorden van den Guldenmond weergegeven. Het zwaarwichtig arsenaal der voetnotas blijft achterwege. Enkel een gelijkvloeiende lezing heeft hij bedoeld en daarin is hij m.i. volledig gelukt.

Veel uit dit werkje dat in zes boeken de taak en de roeping van den priester omschrijft, doet anachronistisch aan. Bisschoppen, die zich door dames de wet laten spellen in gewichtige geestelijke zaken, zullen wel een merkwaardigheid zijn ten onzen dage. (Blz. 63). Maar de leiding en de strenge tucht, die uit de raadgevingen van den H. Chrysostomus spreekt, houdt zijn waarde. Wonderlijk diep en sterk is zijn verhandeling over het prediken (boek V, pl. 113 v.). Daar in onzen beroerden tijd de gulden regel wel eens uit het oog verloren wordt, staat zijn belijdenis zóó vast:

‘Degene, die de taak der prediking op zich neemt, lette dus niet op de lofbetuigingen van anderen, of verlieze den moed niet, zoo die ontbreken; hij trachte door zijn woord aan God te behagen, dat is de maatstaf, dat is het doel van zijn werk (Blz. 121).’

Nog dieper dringt hij door in de uiteenzetting van het priesterschap, waar hij de vergelijking maakt tusschen de taak van den priester en die van den monnik. En dit alles in een bloemrijke warme taal, waarvan menigmaal een groote ontroering uitgaat. Hoe schoon is b.v. de klacht van Chrysostomus' moeder over den weduwstaat (blz. 11). Het doet onwillekeurig denken aan een kristene Andromache.

Z.E.H. Kan. de Jonge schreef een aanmoedigende inleiding voor dit boekje.

J.A.G.

Le choix d'une langue familiale dans ses rapports avec la morale chretienne. Actio Caritates, Bruxelles.

- Een geestig betoog, waar de liberté du père de famille’ ethisch prachtig verfomfaaid uit te voorschijn komt.

Aanteekening.

Pater Hendrichs S.J. noteert in ‘De Tijd’ (Amsterdam) over Jeurissen's ‘In de Vlakte’: ‘Goed Vlaamsch, geloof ik, ik ken geen Vlaamsch genoeg om 't te beoordeelen’. Daarvandaan zal het nu wel noodig blijken ook de werken van Jacob Cremer en Van Meurs in het ‘Hollandsch’ te vertalen en Gezelle buiten het ‘Graafschap Holland’ te verbannen. Wij, op onze beurt, lezen van nu af aan noch Potgieter, noch Verwey meer. En, de critische taak van Pater Hendrichs over ‘Vlaamsche Letterkunde’ zal na deze verklaring, voortaan in ‘De Tijd’ wel afgedaan zijn, hopen we. 't Is welletjes. Wat denkt Vader Vondel over zijn geval?