Vlaamsche Arbeid. Jaargang 9

[p. 174]

Lincoln Imp

...Er is avonddienst in de kerk geweest. In de groote mooie kerk, die staat boven op den berg, van waar zij de eenvoudige huizen bewaakt in het dal. Zij staat daar, de kathedraal, in dag en avond, in licht en schaduw, als een gebed van levenden steen; en rond haar, als kleine nestjes in klimop verscholen, liggen de ‘Homes’ waar godvruchtige menschen hun stil geluk bewaren.

Er heerschte van avond een zachte stemming in de biddende deemstering. Ik voelde, hoe uit ieder harte een gebed steeg in de mysterie stille-kerk, en hoe uit de kostbare vaten de wierook walmde. De gregoriaansche zangen zweefden als droomgedachten over de trouwe, geloovige zielen, en ze baden in hoop en vrede.

Binst het prevelen der litaniën is er eene vrouw van haar zelve gevallen,... ze hebben haar als dood weggedragen,... en dan ging weer alles als voorheen onder de hooge gothische vouten; het melodieus geprevel, en de gedempte antwoordende stemmen. Buiten vielen enkele kloktonen in den najaar's wind. Het orgel speelde een oude kerkwijze, en een zuiver klare tenorstem zong op het oksaal:

‘The Lord is a man of war.’

De koorknapen gaven het antwoord met hunne buigzame kinderstemmen. Ik kon de woorden niet meer volgen, zij smolten weg in het wonder muziek-weefsel, solo en kooren van den ouden Ierschen kerkzang.

Het ging als een vreemde streeling over mijn ziel,... Ik hoor het nog.

‘The Lord is a man of war.’

Als de processie rond de kerk was geweest; en de dienst ten einde was, heb ik nog eens het hoofd gewend om de hooge schoonheid van Gods woonst in mijn oogen te bewaren. Ik wende mijn hoofd om en,... neen... het was een afschuwelijk zicht dat ik kreeg. Boven de ‘pew’ waar ik gezeten was, juist achter mij, stond: een klein gehoornd zwart duivelken. Een duivelken dat achter mij op een been te grijnslachen stond... Op dat oogenblik heb ik zoo geschrikt, dat ik, zonder het bijna te weten, met mijn duim een kruizeken op mijn hart maakte zooals ik het deed toen ik een klein meisken was dat vrees had voor de heksen.

[p. 175]

Wij zijn langs de oude kloostergangen naar buiten gegaan, langs de donkere kloostergangen waar een flauwe geheime geur hangt.

Buiten,... waar in den laten zomeravond de gele rozen staan uit te bloeien, en waar, zoet geurend, hunne blaeren vallen op de lauwe moederaarde.

Er straalt een gemoedelike stemming uit de stil gesloten huizen waar, achter dicht geschoven gordijnen de lampen ontstoken zijn.

De rank klimmende planten tegen de huisgevels, heeft de stervende zomer met zijn bloed betint, de blaeren zien bloedrood...

We dalen huiswaards langs eigenaardige trapstraten, onder sprookjesachtige steenen bogen, met zwart glimmende klimop begroeid, waaronder, 's nachts, witte geesten wandelen.

Opeens... staat mij die satan van straks weer voor de oogen.

Heb ik mis gezien, denk ik nu, was het een hallucinatie; heb ik mis gezien, was het misschien een heilige; satan staat toch niet in de kerk. Ik heb toch nooit iets gehoord van een duivel die heilig geworden was.

Ik zeg niets, ik vraag niets, maar dat zijn allemaal zoo'n vreemde dingen.

We gaan door den avond naar ons stille huis in het dal, en zonder te weten hoe het komt, zing ik luid:

‘The Lord is a man of war.’

...Wij zitten in de donkerte bij den open haard. De oude meid heeft de lamp nog niet ontstoken, of misschien heeft zij het van avond wel vergeten. En, ik geloof, dat wij er allen heel tevreden over zijn.

Er schieten groote wilde vlammen uit de blokken dennenhout, zij verlichten ons vreemd... en groote lange schaduwen dansen de kamer rond, dansen op de zoldering, springen uit de hoeken en spelen over het open klavier.

We zitten allen daar, en denken. We tronen ieder te midden onze gedachten, en zij worden ons als eene familie, die schepselkens van onzen geest. In de groote stilte komen zij zachte getreden en scharen zich zwijgend rondom ons. Dan staren wij ze aan, en wij zien ze.

Sommige hebben zoete wijde oogen, een kinderlach, of wonder stille tranen; en dat worden later, wanneer wij ze ter wereld brengen, bijna altijd sprookjes.

[p. 176]

Ik lig op de purper fluweelen kussens voor het krakend houtvuur, dat een zerpe geur in de kamer verspreidt.

Op zij van het vuur, zit Alma; heur mooie blanke handen rusten op elkaar, en hare diepe blauw-grijze oogen zien naar iets dat ik niet zien en kan.

De zachte lichtschijnselen streelen heur zwart glanzend haar en heur mat bleek aangezicht. Van avond bemerk ik, hoe heur kleed de zelfde kleur heeft van hare oogen. Alma is heel mooi; iets heel teer straalt uit haar wezen. Zij voelt dat ik haar aankijk, en zij glimlacht, dat doet zij altijd wanneer ik haar bezie. Zou zij een verdriet liefkozen in haar hart; is zij droef omdat het herfst worden gaat? Ik weet het niet!... en misschien weet zij het zelf ook niet.

Ik geniet van dezen stond als van een zoet-lavenden wijn, ik voel alles, en ook mij, zoo goed dat tranen van vreugde en weemoed mij uit de oogen wellen. Het is zoo stil en rein in mijn ziel. Mijn oogen zijn vol tranen, ik schuif nog dichter bij den haard. Alma speelt met de tang in de vlammen, ze kijkt; en altijd starend zegt zij: ‘I see a stranger coming to the house.’

Ik weet niet wat ze zeggen wil. Ik zie niets in het vuur... maar dat vreemde ontwekt weer in mij:

‘The Lord is a man of war.’

En dat vreemde wekt weer in mij, het beeld van den duivel.

Na lang aarzelen waag ik eindelik te vragen:

- Maar,... zeg mij eens, wat dat beteekenen moet; dat duivelsbeeld in uwe kerk. Of het er werkelik staat, of ik dat gedroomd heb, want ik begin al aan mijn oogen te twijfelen in een land waar men iederen avond rond het vuur, van verkeersels en witte geesten vertelt.

Ja, ja zegt Alma... The little Imp. En zij vertelt.

- Het gebeurde voor lange lange jaren, op een mooie April-morgen. Op aarde stonden de boomgaarden in bloesempraal, en rond de kleine dorpskerken stonden de blank bloeiende appel-boomen als witte Lentebruiden in het jonge zonlicht. Het schijnt het begin te zijn van een heerlike dag; maar we zijn in de grillige April maand, en in de hel, houdt vader satan groote kermis, en hij geeft zijne duivels-kinderen verlof met de toelating voor één dag, héél de wereld 't onderstenboven te smijten. Natuurlijk haasten zij zich, de losgelaten helkapoenen. Eén springt op den regenboog en rijdt er de hemel mee door. Een ander speelt met regen, slijk en bliksemstralen. Een derde rijdt op den woesten wind, en voert er mee naar Lincoln,

[p. 177]

waar een menigte leutige duiveltjes de bloesems van de boomen aan 't schudden zijn; en al tuimelend door de stormlucht, zwarte kletsregen op de vluchtende menschenkinderen spuwen.

Het kleine duivelken, dat rijdt op den woesten wind heeft een paar malen rond de kerk gejaagd, en staat nu boven op den berg voor het groote midden portaal.

- ‘Ik ga hier niet vandaan, zegt het, vooraleer er, in de plaats van die kerk, een hoop puinen en gruizelingen ligt.

Ik zal die groote glasramen stuk slaan, en met een lach zijn al de kaarslichten dood. Met den wind blazen wij den priester, den orgelist, de zangers en de koorknapen op, zoodat zij als luchtballen de vensters uitvliegen.

Met de ‘canons’ die ze in de kerk gebruiken, schieten wij de outers om; en als dan alles afgeloopen is, dan wasch ik in het wijwatervat, mijn voeten...

- Kom, zegde hij. Maar de wind weigerde.

De wind heeft veel gebreken, dat is waar; maar de muzikanten weten allen, dat, wanneer hij in de kerk komt, het alleen maar is om den balg te blazen, opdat de groote orgels zouden kunnen spelen, en den Heer God loven met gewijde muziek. En daarom is het, dat de wind, die een vrome ziel heeft, weigerde de kerk binnen te treden op dien grilligen Lente-morgen.

Dus, ging de duivel maar alleen, murmelend en grummend. - ‘Ja, zoo'n half gedienstig volk is nog beter buiten. Dat hij daar maar blijft wachten aan de deur tot ik weer keer.’

En nu gaat de duivel binnen.

Wat er omgaat, weten de menschen in de ‘Minster’ niet, maar zij kunnen de mis niet volgen. Daar zijn er die zoodanig verstrooid zijn, dat zij voor den zevenden keer hun gebed opnieuw beginnen, zonder tot het einde te kunnen geraken. In de sakristij, drinken de knapen den wijn uit. Wat is er dan toch aan 't gebeuren...

Er vaart een slechte kilte onder de hooge vouten; een kilte waarvan men eene vreemde verkoudheid opdoet, waarbij men, na eene langdurige kwijnziekte, eindelijk sterven moet.

Het Satanskind, is in de kerk getreden; en het is zijn duivelsadem die onder de hooge vouten vaart...

Het is hij, die de knapen in de sakristij in verzoeking heeft gebracht; 't is hij die de verstrooidheid in het hart der geloovigen heeft gelegd.

Op het oksaal, gaat de muziek te snel; de bladzijden van het

[p. 178]

heilige boek draaien alleen om op het altaar. De kazuivel en het koorkleed van den priester waaien hevig van links naar rechts.

En toch ziet hij niets de priester. Zonder de stoornis te voelen, gaat hij voort, hij alleen heeft niets gemerkt, want hij is dicht bij zijn God. Achter hem zit de Booze, die blaast in den geheven kelk op den heiligen wijn; met zijn stikkenden helleadem, tracht, hij hem droog te blazen.

In den kelk is de roode wijn, tot Jesus dierbaar bloed geworden. In den geheven kelk, is het kostbaar bloed Jesus', dat ons heeft van den dood verlost, dat ons nu van den duivel verlossen zal.

Hij ziet den Boozen niet, de priester; hij is in nauwe liefde vereenigd met den Heer.

Verslagen en onmachtig is de duivel geweest. Valsch en nijdig wandelt hij nu door de kerk. Hij is gram, zijn zwart bloed kookt onder zijn dikke huid. Hij is gram; en op de stille beelden der goede heiligen, werpt hij oneerbiedige, hoonende blikken. Uit dolle gramschap spuwt hij in een wijwatervat! Het zwarte gift springt hem terug in 't gezicht.

Hij is gram, hij wordt helsch onbeschoft en met spottende woorden en pinkend oog spreekt hij nu de lieve engelen aan.

- Hé!... gevleugelde dingenskens, kom eens hier, maagdelike hemelkiekens, mag ik uwe pluimkens eens betasten. Met twee van uwe vleugelen uit te plukken heb ik al genoeg voor een pluimen beddeken.

Het berouwde hem op het oogenblik zelf, maar ach het berouw komt toch altijd te laat.

Met een wenk en een woord, zei het kleinste der engelkens

- ‘Wordt steen’... En hij was het.

En zoo staat hij nog, en zoo komt het dat ge van avond onder het lof, den duivel hebt gezien.

Naderhand, als alles lang voorbij was, hebben de menschen eerst geweten wat er toen in de kerk gebeurd was. Maar hoe zij het geweten hebben; dat herinnert zich niemand meer.

Lincoln, Sept. 1913.

Magda Peeters