Vlaamsche Arbeid. Jaargang 8

[p. 275]

Hugo Verriest en Holland

Hugo Verriest is een naam, waarin het reeds nu begint te schemeren van fabel en legende. Hij is de Zeldzame, die, tijdens zijn leven, als gestandbeeld wordt en heiligverklaard.

Nooit verdwijnt zijn verschijning uit de herinnering van het levende geslacht.

Wat zullen de nakomelingen denken, de Hollandsche nakomelingen, wanneer ze de boeken, verhandelingen, berichten, verslagen, verhalen over dezen Man in handen krijgen?

Ongeloovig zullen ze glimlachen bij het lezen over den jubel om het optreden van een West-Vlaamschen pastoor uit een vergeten hoek van de wereld, met zwakke stem en dorpsche taal, verrukkend de gezichten en harten alom in de volle zalen van het taaie, koude, stijve Noorden - Groningen, Leeuwarden, Zwolle, Amsterdam, Rotterdam - al de groote lijnen van de landkaart langs.

Het leven van Napoleon is het wonder van mijn algemeene geschiedenis. Alle dichterij van Vader Vondel is het wonder van onze letterkunde; de Schaepman van Persyn is een wonder van genie, van lichaamskracht en gelukkige levensomstandigheden; Verriest bij de Hollanders is een wonder van populariteit.

Hij is stad en land afgegaan ter openbaring van den grootsten dichter der latere eeuwen, terwijl dit ongedwongen zelf-openbaring werd, als zielsgelijke van dezen Groote. De roem van meester Gezelle hangt achter hem op, als een weidsch gordijn. Tevens verscheen hij voor onze menschen als zelf ontzagelijke Leermeester, wiens eene leerling reeds een standbeeld kreeg in zijn geboortestad. Tusschen Gezelle en Rodenbach in, staat Hugo Verriest. Het is één woord geworden, één lang woord in onze handboeken: Gezelle-Verriest-Rodenbach.

Verriest is voor Holland de ideale ouderdom.

Hij heeft een leven gehad van arbeid en zorgen.

Zijn volk heeft hij mee opgebeurd. Duizenden jongelingen onderwezen. Al wat in boeken steekt, is in dat hoofd gevaren. Grijs zijn en wijs. Oude man met jong hart. Bij alles: recht van lijf en

[p. 276]

leden, een haarbos op de kruin, een glimlach om de lippen, blijheid in de oogen, vrede in den gang, bewegelijk, stemmig, en eerbiedwaardig - zóó willen wij den ouderdom. Zoo kennen wij hem haast niet; zoo willen wij hem toch: Verriest, dat is de schoone ouderdom.

Verriest is ons de West-Vlaming. Fiere zoon van het kleine, krachtige, glorievolle land. Gelijk Holland zelf eens was in de zeventiende eeuw: land van beschaving en groote mannen. West-Vlaanderen met zijne zingende taal, zijn stalen zeden en eikenhouten geloof, zijn droomende steden, zijn schilders en bouwers, zijn beiaards en stadhuizen, zijn sproken en geschiedenis - West-Vlaanderen, klein, gevreesd en aan de zee - daar herkent Holland iets in van z'n eigen!

Verriest is de goede geest van het ontwakende volk.

't Wierd gezeid dat Vlaanderen groot was,

Groot scheen in der tijden wolk,

Maar dat Vlaanderland nu dood was,

En het vrije kerelsvolk.

Vlaanderen wás dood; in onze studiejaren hebben wij het zélf zien liggen als ‘een doode maged’ in de kist van Brugge.

Maar dan klonk een stemme krachtig
Over 't oude Noordzeestrand;
En het stormde, grootsch en machtig,
In het doode Vlaanderland.

Die ‘stemme krachtig’ is Hugo Verriest geweest.

Vlaanderen schrijft prachtig in boeken en tijdschriften; het zingt op de feesten; het zwoegt in Leuven en Gent; het regeert in de Kamers, het leeraart en denkt in de leszalen, het pleit voor het gerecht, het geneest in de ziekenhuizen en te midden van dit wakkere volk, tusschen die echte Vlaamsche koppen, staat Verriest als de gezegende aartsvader, als de machtige levenwekker, overgelukkig nu hij zijn volk zag herleven.

Hugo Verriest, in den glans der poëzie, den schoonen ouderdom, den Zoon Van West-Vlaanderen, den koning van het ontwaakte volk - groet Holland eerbiedig.

Uden, 14-7-13

H. Linnebank, Kruisheer.

[p. t.o. 276]

Hugo Verriest en Jan Toorop
Deze zeldzame photo werd genomen door Stijn Streuvels binst de dagen dat de groote hollandsche schilder in Ingoyghem vertoefde waar hij het portret zou teekenen van den Meester. ∴ ∴ ∴ ∴ ∴