Vlaamsche Arbeid. Jaargang 8

[p. 259]

Eerw. Heer Hugo Verriest en de Studenten

Uit mijn leertijd in het klein Seminarie van Roeselare, heb ik, in hert en geest, twee beelden door het leven medegedragen - en 'k heb maar even de oogen te sluiten, om ze te zien opdagen, uit mijn hert, voor mijn geest, alle twee te gelijk, zooals ze in mij zijn, blijven, en blijven zullen, in hun volle en ware aanschouwelijkheid - althans zooals ik ze in levende lijve kende en beminde, over wat in-de-dertig jaar.

'k Noem ze: eerw. Heer Hugo Verriest en eerw. Heer Alfons Vanhee.

Ik noem ze tegelijk, omdat ze onafscheidbare vrienden waren - en omdat ze samen even hoog rezen, in de algemeene achting, de fanatieke bewondering en de warme genegenheid van de studenten.

Ze waren de goden van de studenten. Eerw. Heer Verriest, leeraar van Rhetorica en hulpbewaker van het pensionaat, was de god van de groote leerlingen in het internaat en de bijstaande god van de kleine studenten. Eerw. Heer Vanhee, leeraar van het zevende fransch, was de god van de kleine studenten en de bijstaande god van de ouderen - en zoo rezen samen op één troon, samen en onafscheidbaar - en maakten ze de tweevuldigheid uit, die niet een student uit die tijden vergeten zal.

Die tijden zijn lang voorbij - en toch zal niemand van hen die ze beleefden hun nagedachtenis verliezen, maar altijd met zalige voldoening er op terug blikken.

En nu we oud geworden zijn en veel gehoord en gezien en ondervonden - en over alles grondig nagedacht hebben, - nu moeten we besluiten, dat het toen wel wezenlijk de labeur- en zaaitijd was, op het veld van onze jonge, ontvankelijke, kristene en vlaamsch zielen - en dat leeraren Verriest en Vanhee de groote labeurders en zaaiers en wel vooral hervormers waren.

Ik spreek niet enkel van de groote en geleerde mannen, die zij naar hun eigene ziel gevormd hebben, maar zelfs van hen die alhoe-

[p. 260]

wel in geruimen tijd er beperkte studies deden - toch door de aantrekkingskracht, die straalde uit die twee groote opleiders, betooverd en medegesleept, een heerlijk en rotsvast ideaal door het leven blijven behouden en betrachten.

Dan waren het moeilijke tijden, maar toch goede, alhoewel de belokene - en God gave dat de nieuwe tijden niet te gemakkelijk wezen, opdat de arbeid nooit slabakke, de arbeiders niet verwijfd worden en het veld niet braak blijve, - want het is in stormweer, dat de boer het hardst doorwerkt, om zijn land te bekleeden, zijn oogst aan het kwaad weder te ontstelen - en zijn schuur te vullen.

Eerw. Heer Verriest en eerw. Heer Vanhee waren dus eens samen - en eens in het algemeen met de studenten.

Ik zeg in het algemeen, want noodzakelijk en zeker, ging hun oog en hert meest over, tot deze onder de leerlingen, in dewelke iets stak, dit is: tot de verstandigste en strijdlustigste blauwvoeters - en deze weten te spreken over de goede raadgevingen, de sterke aanmoedigingen en innige genegenheid dier twee groote meesters.

De raadgevingen waren er dan uiterst noodig - en de studenten wisten waar die te vinden, altijd zeker en ook in het duikertje.

Viel er iets te zeggen op het gedrag van den een of den anderen leerling, ofwel ging deze wat al te ver en te onvoorzichtig door, in zijn strijdlust voor de vlaamsche zaak, zoo werd hij op het gepaste oogenblik - en tusschen vier oogen - bij leeraar Verriest geroepen - en niet zoohaast had de jongen dat onvergelijkelijk edel, schoon, rozerood wezen en die prachtige oogen, vol zieluitstrooming, en dien zoeten glimlach op de fijne lippen van den beminden meester aanschouwd, of hij was reeds overwonnen en bereid tot volle gehoorzaamheid.

Niet een student kon de ontvangsten bij leeraar Verriest vergeten - en meermaals hoorde men de jongens onder elkaar rullen: hij is een tooveraar!

Met leeraar Vanhee was het al ver gelijk; hij leidde zijn jongens met vaste hand, doch zonder gebijt, - en deed hij juut, ze gingen juut - en deed hij gerre, ze gingen gerre, zonder te steigeren of den kop te schudden.

Zoo frisch van wezen leeraar Verriest was, zoo zwart, zoo helledonker-zwart was leeraar Vanhee: een lang scherp wezen, met twee diepe, donkere, bewolkte oogen en daarboven een verstreuvelde donker-zwarte kobbe.

Donkere oogen, ja, doch tintelend van doenigheid en levenslust - en stralend ook, van suiker-zeem-koekegoedheid; van hem, even

[p. 261]

als van leeraar Verriest, mag er stout gezeid worden: ze waren hert, één en al hert, van hun hoofd tot hun teenen - en ze waren dan ook meester van al de jongens, die door dijken en bramen zouden gesprongen hebben, op een half bevelteeken van hunne hand.

Sommige oningewijden denken, dat het er slecht toeging in die tijden - en de meesters en leerlingen veel ijzer moesten eten, doch ze hebben het mis op; nooit zullen er heerlijker tijden meer dagen, zelfs voor degenen, die moesten boeten voor allen - want uit de bitterheid is voor hen de glorie ontstaan.

Neen, als subbedutten liepen er noch meesters, noch leerlingen; ze gingen er met den kop boven, bewust van hunne wordende macht, geruggeleund en gesteund, den een tegen den anderen - en vielen er hagelsteenen, ze schudden die van hun kop en loechen naar de vlage.

Ze waren mannen, van den kleinen bubbel tot den rhetoricaander toe; - ze waren mannen en ze stonden vernibbeld in den strijd, vol leute, te slaan en slagen te ontvangen - en voor een glimlach van hun twee groote meesters, vergaten ze al de valsche noten, die soms hun ooren baloorig mieken.

En ging het al eens wat gràve in de eetzaal van de leeraars, dan haalden die heeren zooveel te meer hun hert op, als ze het kotje schoon hadden, buiten ongewijde oogen.

'k Zal nooit 's levens vergeten, wat leeraar Vanhee uitmat, als we nog in het zevende fransch waren.

Omreden een leerling uit Rhetorica aan kniegezwel leed (zoo ik mij niet vergis in 1875) werd de verwisseling van lokalen gedaan - en de rhethoricaanders daalden uit den hooge, van onder het belvedère en kwamen huizenieren, in het lokaal palend aan onze klas. De twee plaatsen waren verbonden met eene middendeur en op zekeren dag ('k zie het nog voor mijne oogen gebeuren) verliet leeraar Vanhee het gestoelte en stapte hij recht op de scheideur toe, die hij met een klein spleetje openstak; dan beval hij met zijn donderstemme: C. St., ga naar het bord en doe de volgende rekenkundige bewerking.

Dan gaf hij voortdonderend het vraagstuk op - en als dit nu, onder sterke bevelen van: ‘hooger op, jongen! 'k hoor u niet!’ woordelijk en schriftelijk en luid, helder-op, in volmaaktheid opgelost was, riep hij den leerling toe: uiterst wel, Constant, zulke dingen kunnen u later dienstig worden!

Op die woorden brak er in de Rhetorica een oorverdoovend schatergelach los, zoodat er de ruiten van dansten. Later vernamen we, dat leeraar Verriest hetzelfde vraagstuk (dat zeer moeilijk was) eenige dagen te voren in zijn klasse op te lossen gaf - en dat niet

[p. 262]

een zijner leerlingen, die spijze uit vroegere jaren had kunnen verteren; - hij had bij geval dat historietje aan vriend Vanhee verteld... en daar!

Nog een, om te bewijzen, hoe die groote meesters de bitterheden van dien tijd, met alle slach van guitenstreken en jongenstrekken van hun nekken schudden.

Zoo gebeurde het, dat een jonge student, van de spreekzaal tot de speelplaats terug komend, ongenadig geroep hoorde, in de eet- en tooneelzaal van het internaat; op de toppen van de teenen sloop hij tot bij de groote dobbele deur, duwde het spleetje een weinig wijder open en loerde naar binnen. Tenden de dertig-meters-lange tooneelzaal, op het verhoog, stond leeraar Verriest, met den rugge naar leeraar Vanhee, die eveneens met zijn rugge naar zijn vriend Verriest gekeerd heel tenden, al den anderen kant van de zaal, met zijn handen in entonnoir aan den mond, aanhoudend tierde: Huu goo (Hugo) - en die Huu was uitgetrompet en die goo uitgedonderd. Van op het verhoog klonk het antwoord: Fons tenn (Alfons) - en die Fons rees lijk leeuwerkzang en die tenn stierf zoetjes uit, lijk de wind die afvalt.

Waar zijn de tijden heengevaren!

Helaas! eerw. Vanhee werd betrekkelijk jong weggemaaid, doch in het hert van zijne ontelbare vrienden blijft zijne gedachtenis met liefde bewaard.

God dank! onder ons bezitten we nog den grooten meester, pastoor Verriest, aan wien gansch het Vlaamsche land nu een huldebewijs voorbereidt, dat hoe schitterend ook, toch de verdienste van den gevierden man niet zal kunnen evenaren.

Geen vruchten zonder vruchtbaren grond en zonder goed zaad; geene schoone vruchten ook, zonder een goede zaaier. Die beste zaaier is Hugo Verriest geweest. Hij is het die ten grooten deele het land vruchtbaar miek, het zaad uitkoos - en dit in den ontvankelijken akker met volle grepen rondstrooide - en nu, bejaard, doch bewaard, ziet hij, als een benedictie Gods, den rijken oogst over gansch zijn dierbaar Vlaanderen spokkend rijpen - en mag hij met den neerstigen landman uitroepen: God zij gedankt! we hebben sterk beschot te wege.

E. Vermeulen.