Vlaamsche Arbeid. Jaargang 6

[p. 415]

Het zorgelooze leven

Die laan lag daar buiten de roering van 't stadsche bedrijf...

Geen tien menschen waren er langs gekomen, en den grondigen nanoen had ze daar gelegen stil-rustig en leeg, in den gulden laai der zomerzonne.

Maar nu, na de schoolure was ze almedeen vol jongskens gerocht en 't leek er een wriemelend nest vol geruchte en rumoer.

Lijk losgebroken veulekens joegen ze elkaar achterna en draafden de boomkens rond; ze wroetelden en ronsten den grond langs dat 't stof zonnig omhoog wolkte boven hun koppekens. Gezapiger zaten er in d' eerde geflokt, in een rondeke, de voetjes dichte bijeen en ze scherrelden 't rossige zand bij en lieten 't stroelen door hun vingers, dat thoope gleed, gleed tot een bergske waar hun beentjes warm onder begraven lagen. Verweerd kwamen d' andere bijgeloopen en lieten zich zakken, asemjagend.

Effenaan toch werden ze 't zottebollen moe.

- Peerdeke-springen! riep er een.

Ja... 't! Ja... 't! 't zandbergske schoof ineen en in een schorming van bloote beenen woelden ze recht en drumden thoope. Ze kansten eerst. Voetje voor voetje torten ze nader, met een blijden schreeuw als ze er van af waren... 't Was Fonske die staan moest.

Heel voorover gebogen stond hij, de ronde beentjes recht en vast geplant op de schreve; in 't vettig-blinkend broekske spanden z'n billekens en alonder kwam z'n zweetend koppeke kijken.

Over z'n platte rug sprongen d' andere, beurtelings in lange reke. 't Was lijk een wandelen eerst, een makkelijk er-over-heen-stappen, wijdbeenend lijk groote mannen; dan 't lijf over-hellend met lichten sprong, vlugge om weg te zijn vòòr die achter kwamen.

En als de reke gedaan had telde Fonske maar altijd voetjes verder af van de meet en zette zich weer, fijn pierend of ze de lijn wel raakten.

't Werd allengskens wijd en Mielke moest eerst.

[p. 416]

- Allé, Mielke, toe!

't Bradde jong ging. Een pooske stond hij monkelend te verhemmen en hij sloeg de donkere krullekens weg, die op z'n voorhoofd slunsten; dan, krachtig inzettend, liep hij. Z'n hemdeke zwol; nauw takend den grond wipte hij de meet op en ploffend z'n vuistjes op Fonske's rugge, strakke z'n beenen, duikelde hij erover.

De jongens schreeuwden; ze gooiden hun frakskens uit en dan erachter. Hun haren vlogen en als een weerlicht schoeren hun beenen langs Fonske 's ooren. Ze schetterlachten luide en riepen als er een veur stond of in 't zand stekte. 't Werd weer een driestig uitslaan van armen en beenen, een wild reppen van al hun leden. 't Zweet plakte hun haren, hun lijveke gloeide en in hun oogen glom de vlam van al de vreugde die nog komende was.

Al wat ze binst den dag aan leven en leute waren kwijtgerocht met 't saaie stil-zitten tusschen eng-muffe klasmuren, dat haalden ze nu dubbeltoe weer binnen. Z' en merkten niets van al wat rond of buiten hen was, van ure of tijd, vast en verlaan in den stagen gang van hun spel. Die vrij-wijde laan was hun heele wereld, vol van eigen doening en eigen geruchte en al 't overige leek dood of verre weg.

Plots, zonder 't iemand zien aankomen had, was 't op een scheer gerocht. Dreigend, met groote kwade oogen, stond Fonske over den andere. In een ommezien snapten z' elkander, sloegen en stampten en met een smete rolden ze 't mulzige zand in, knotsend hun koppekens. Allen stonden ze errond luide lachend.

- Toe, Fonske, geef 't hem!

- Versmoort hem, in 't zand, dikke!

- Stekt z' onder! giegelde Mielke en geniepig grabbelde hij handsvollen eerde en wierp ze er over. ‘Stekt z' onder’ loechen ze allemaal, en ze deden lijk Mielke 't rossige poeier neerregenen in 't wezen, in d' ooren, in d' oogen overal, tot de vechters eronder begraven lagen en spartelbeenend recht robbelden, weerend 't zand uit hun oogen, en proestend zwart-speekten.

't Sneed schril door hun ooren. Dof-daverend slingerde de stoomtram z'n wagenreek de laan op en rechte kwam hij afgedoemd.

't Was lijk een grove scheur plots in de stijve stilte, waar log-waggelend dat grove beest doorheenwoelde, wroetelend de sporen langs, rakelings tegen de boomkens. die wiegewagend bogen en hun bladerkens wild dooreen ruischten. Onderaan joeg 't stof dikwalmend omhoog en rende mee z'n flanken langs.

De rakkers stonden al te wachten en lijk een bende schaterende

[p. 417]

musschen wipten ze de wagens op, zich vast hakend overal waar ze 't ijzer grijpen konden.

Gillend rolden ze mee; de buffels ijzerbotsten en alonder grolde 't als een donder. De zucht joeg in hun haren en warm-vettige walmen woeien hun in 't wezen.

Hoera! en dan eraf, tuimelend 't zand in.

Mielke bleef zitten op 't gelent, schommelend tusschen twee wagens. Preusch zwaaide hij z'n armen en tierde. Verbluft stonden ze allen te kijken. Dan kregen ze zin in 't stoute spel en ze dretsten achterna.

- Mielke rijdt mee!...

Achter Mielke was plots een man komen staan met goudgeboorde klakke en wilde hem grijpen.

't Jong wipte weg.

't Ging lijk een weerlicht... Ze zagen hem stuiken voorover, wijdopenend z'n armen, en dan een scharreling bezijds de wielen midden walmende stof

De jongskens kregen lijk een slag op hun kop en hun herteke bonsde. Huilend stormde er een deel terug; d' anderen stonden boudstil, met 't verschot in hun oogen.

- Hij ligt eronder, gewaagde Fonske. Aan den draai remde de tram, schokkend z'n wagens deureen en als ze daar kwamen stond 't machtig geweld kalm en roerloos - een heel gewoon gedoe met veel roode zon in de ruiten. Menschen waren afgestapt en stonden gebogen te kijken rond twee zwarte duivels van mannen, die doende waren altusschen de krassige wielen, waaraan nu bloed klodderde. 't Hemdeken stak vast en ze moesten 't scheuren om 't los te krijgen.

De jongens hadden zich vooraan gedrumd en stom-gapend staarden ze 't deerlijk bedrijf aan. Ze konden 't slecht gelooven, 't was zoo heel onverwacht en ongewoon, en ze dachten dat 't nog al leute was. Maar als ze 't rompeke onderuit zagen komen, 't verhakkeld rompeke dat slak in een zonk, dan kregen ze bang en ze deinsden eenige stappekens.

De mannen scharrelden de lapjes vleesch bij, overal, en met hun grove schoenen krabden ze asschegruis over de bloedplaskens. Ze legden een doek over die narigheid en zich rechtend veegden ze hun handen af aan hun broek, tevreden dat 't gedaan was.

Toen kwam er roering onder 't volk en druk gepraat, en de jongskens moesten vermonden al wat ze wisten over Mielke. Ze riepen om 't luidst: dat hij geen vader en had en waar z'n moeder woonde en

[p. 418]

werkte. Af en toe kwam volk bij, die kopschuddend dan weer weg gingen.

De tram floot. De menschen wipten er op en zwaar-rollend gleed hij weg, trage; witte rookdrendels wolkten achteraan, kringel-spelend door de bladerkens.

't Geluchte zonk lijk toe en er viel een stilte. De jongens bleven alleene, ernstig, wachtend rond dat golvend blauw-geruite doek waar ze 't leelijk ding onder geborgen wisten. Z' en roerden niet. Twee nieuwen kwamen bij, al terug uit de stad. Ze wilden 't toch opheffen en zien.

- Afblijven, zei Fonske hardnekkig, afblijven! Hij liet zich toch overhalen, en voorzichtig, teer, trok hij een hoekje weg. 't Lijveke lag lang-mager uitgerekt en aan een dun halspezeke 't witte hoofdeke, vol bloed in de krullen; de oogskens puilden rond uit, glazig. Ze stopten 't rap. Een trok er een plooi fijn en dan joegen ze naar de groote, donkere vliegen die zot-ronkend ronddraaiden en zich zetten wilden.

Boven koepelde wijd en hoog 't schoon-blauw geluchte, vol wattige wolkskens, met westewaarts een kleurenmengeling van goud en roze waar de roode zonnebol in taande. Overal bleef de laan leeg tusschen de roerlooze boomkens. Bezijds tusschen de hooge kaaimuren lag 't water te glimmen, lijk gesteven zilver en al den overkant hadden de huizen hun vensters vol zonnegoud. Hooge slierden zwaluwen in wijde wentelkringen. Klokskens tjinkten in de stad en de luie slagskens zinderden trage door de vredige lucht. Twee musschen schoten schetterbekkend de laan over, schichtig een boomke in; de bladerkens wipten nog een tijdeke.

Er kwam in de diepte van de laan iets afgetrakeld... 't Groeide en 't werd tot een rumoerig hoopke menschen met middenin het doodenkarreke. Toen schoven de jongskens uiteen. Een man wikkelde 't lang-rilde pak overhoope. Binst sloeg 't bleeke hoofdeke achterover en 't hing daar losse te zwemelen een stonde, tot de jongskens toesprongen en 't stutten met voorzichtige handjes. Ze zagen 't wegstoppen onder 't grauwe bedeksel; dood-onverschillig miek de man de riempjes vast en stak weer de tramen op.

Zachte gleed 't karreke voort, teer-schommelend 't licht vrachtje, dat onder 't linnen uitbultte. Rondom drentelden de jongens en ze keken bedeesd naar dat akelig-rare ding dat ze zelden te zien kregen en anders geheimzinnig geborgen bleef; en naar dien man, die er altijd bij was, dien eendlijken man, met z'n vettig-grauw pak, die met half-toeë oogen en luien stap tusschen de tramen liep. 't Leek hun

[p. 419]

heel anders nu, van zoo dichte bij, 't verloor veel van z'n gruwbaarheid. Ze durfden rijzekens taken met hun vingerkens 't kil-gladde hout... nog eens, tot ze medeen meestieten. En die man zei niets. Achter hen bleef de lane uitgestorven.

Men reed enge straatjes in. Uit de smoddige huisjes kwamen vrouwen op de zulle staan, angstig-vragend, en dan riepen ze hun bengels binnen, die meewilden.

Rondom hen rumoerde nu de stad. 't Was hier vol drukte van huiswaarts- keerend werkvolk, met groot kloefgeklepper en gedommel van veel stemmen. 't Karreke stak daar middenin, botsend over de oneffene straatsteenen.

De menigte wilde zien en woelde dichter. 't Geraas ronkte eendelijk tusschen de hooge huizenrijen. Wagens kwamen afgerotterd, vagelijk inhoudend; de voerlieden stonden overeind en tierden.

Voor 't gasthuis stond de menschendrom; de jongens duwden 't karreke mee, een eindje de poort binnen. Dan losten ze en lijk ratten klauterden ze op 't ijzeren afsluithekken, stouthangend boven de krielende koppen.

't Wiegende wagentje reed 't groot-leege voorplein op, voorzichtig keerend tusschen de bloemenperkjes. 't Stond, en vlugge kwamen witte nonnekens buitengewipt en hielpen 't teer-heffend binnen.

't Rumoer was binst vergaan in wegende stilte. De zware traliepoort knotste toe met ijzeren slag. Plots toch kwam er weer woeling in 't volk en 't geraas zwol.

't Was Mielke 's moeder. Lijk ze van heur werk geschrikt was kwam ze aangeloopen, met groote stappen; 't sjofel-verkleurd jakske liet heur heele magere keelput bloot en achteraan vlaggelden heur rokken Bij 't hekken wankte ze, wijven sprongen toe en stutten heur onder de oksels; maar woest schormde ze zich los, rende 't poortje binnen en sloeg 't vast achter heur dat 't ijzerbotste.

Nog een tijdeke bleef 't volk te praten, dan schoof 't uit een en toen ook gistten de jongens dat alle belang weg was; ze gleden af en troppelden thoope. Altheenegader stonden ze doelloos. 't Endeke dag dat er nog te verdoen bleef, scheen hun plots zoo lang nog en leeg. 't Spel was ver uit hun gedacht lijk een kwade onmogelijkheid.

Medeen toch had een 't gevonden: ‘Naar 't doodenhuizeke, kom!’ 't Vond bijval en door 't aftrekkende volk boorden ze de groote straat uit, andere straatjes in waar ze losser liepen en dwaas holden.

't Doodenhuizeke stond daar inschietend op den gasthuishof, een

[p. 420]

vuilgrijs hokje. Alover 't dak en over oude muren zag men frischgroene kruinen te wiegen staan.

Ze terden bij 't poortje en pierden en horkten deur de reten. Er roerde niets.

- ‘Daar aan 't venster’ fezelde Fonske. 't Was hooge, maar met een sprongske stond hij al op een schouder en omgrijpend de verroeste staven, doog hij z'n lijveke omhoog, schartend den muur met z'n teentjes; hij stutte z'n armkens op den vensterboord en liet z'n oogkens wandelen, trage. Hij merkte niets, niets dan donkerte met vlak vóór op een naakte muur een koud-blekkerend gewemel als een luttel licht dat binnenzeeg. Zouden ze Mielke hier brengen? Z'n rug rilde en hij liet zich zakken midden de starende jongens.

- Ziet g' iets; Fonske;

- Nikske! Toch wilden z' er allen op, tot 't weer een spel werd. Ze kittelden en trokken aan de afhangende beenen en loechen als zotten als er een spartel-stampte of pletsend op de straatsteenen viel.

Ze trokken verder.

Opeenszagen ze de grooten: vuil-groezelige rakkers, die nu werken gingen en verleden jaar nog meespeelden.

't Blikken pultootje piepte uit hun bultende zakken. Nu was 't weer een vertellen, een wild-dooreen snateren van al wat ze gezien hadden en wisten; ze snauwden elkaar af en met groote gebaren wezen ze hoe deerlijk Mielke gesteld was. En dat 't de schuld was van den man met z'n kleppemuts.

- Hij heeft hem er af gestooten!

- We smijten hem dood, morgen, de sloeber!

Ze tierden en mieken kwade gebaren.

Binst waren ze weer op de lane gerocht.

Ze lag nu koele in de komende deemstering; 't bleek-teere maantje kwam opduiken in 't reine geluchte; ietwat lager twinkelde een eenig sterreke. Een windeke liep door de donkere boomkens en de bladerkens ritselspeelden. Ze gingen nog eens kijken, de jongens en ze drentelden de zwart-glimmende sporen langs. Rond hun koppekens wriemelden avondmuggen; ze joegen ernaar, hoog-slaande hun armen, maar de diertjes gerochten weer te zwermen...

Ei! toen zagen ze 't liggen.

Een wit kloddeke vleesch - een vingerke. Een deed 't rollen met z'n gestrekt voetje midden de riggels en dan stonden ze gebogen te zien. Er lei 't een op den palm van z'n hand en ze stopen hun koppekens bijeen. 't Was uitgebloed met vuil-zwart onder 't nagelke. - Klets! 't sloeg tegen een z'n kaak. 't Dutske schreeuwde en d' anderen

[p. 421]

stoven giegelend uiteen. Dan werd het een robbelen en vechten, een grabbelen en trekken om 't ook eens te pakken te krijgen. Ze snapten 't in z'n vlucht en gooiden 't weer, vroolijk gillend als 't raak was. Plots was 't weg. Heel verwonderd stonden ze te kijken, dan zochten ze tegen de boomkens, overal. 't Zal in 't water gevlogen zijn, dacht er een en ze gingen verder. Aan een afbergend straatje trokken de grooten af, binnen om eten. Overal lagen mannen tegen de huizen, rookend hun pijp. op de zulle zaten wijven gehurkt of stonden thoope te kouten. De deuren gaapten zwart en binnen was 't pikdonker overal. De straatlichten werden aangesteken. De man zigzagde de straat over met z'n langen stok waar bovenop een glanske leuterlichtte. Ze gingen er rond staan met 't hoofd in den nek en zagen hem foefelen om hoog, tot schielijk een vlam inschoot als een gevangen-gouden vogel, wild vleugel-slaande. Ze trantelden weer mee de laan op, een endeke, en zagen dan weggaan z'n wippend lichtje, keeren; en al den overkant ook kwam 't vol beweeglijke vlammekens.

't Werd late en geniepig dropen er weg al. In 't straatje gingen lang gerekte vrouwengillen, eenigen stonden nog wat te lanterlullen, dan trokken ze ook af, trage.

Fonske was te wege mee te gaan, maar dan wist hij weer vader nog weg en de kamer donker-eenig. Hij bleef altijd later, maar met Mielke. Ze liepen rond tot ze 't beu waren, immer wat vindend dat hen bezighield. Nu werd hij gewaar dat 't den gang niet ging van ander dagen, dat hij iets kwijt was en hij werd er verdrietig om. Hij wist niet waarheen en doelloos slenterde hij tusschen de boomkens. Ze stonden stille met bovenop 't wabberend manelicht en heel hooge 't geluchte vol pinkelende sterresteentjes. Zijlings gleed z'n aardiggerekte schaduw mee en hij trapte ernaar, dan sloeg hij met z'n armen om de groote wemeling te zien op den grond. Plots wilde hij nog eens naar 't doodenhuizeke. Hij liep de leege straatjes deur; 't stond stille in den hoogen maneglans. Er blekkerde een lichtje in 't vensterruitje. 't Was de mane; maar hij kreeg bang en beeldelijk docht 't hem Mielke 's dikke kop te zien, met angstige oogen, swatelend aan 't halskoordeke. Hij holde weg en kwam weer op de lane. Onder een boomke zette hij zich en bleef lang te turen, omhooge en naar de lichtende venster waarop groote schaduwen bewogen, al den overkant. Meteens voelde hij in z'n zak Mielke 's vinger; hij haalde 't uit en wribbelde 't koude vleesch tusschen z'n handen... Er klotste ievers een visselke in 't water. Hij ging leunen op 't gelent... 't Brobbelde

[p. 422]

weer, rijzekens. Hij gooide er steenen achter, 't water kringelde open, zilverschubbend, en de manebol dobberde en zoo aardig op. 't Spel belangde hem en hij bleef werpen tot hij geen steenen meer vond dichtbij, en dan gooide hij 't vingerke. Met een luttel slagske plonsde 't onder.

Hij bleef nog een poozeke kijken, heel voorover gebogen en op 't water zag hij zijn donker koppeke. Dan dweerschte hij trage de laan over - om slapen.

J. Van den Berghen