Vlaamsche Arbeid. Jaargang 6

[p. 353]

De Ster met den Steert
(Vervolg)

VI
Tusschen hoop en vrees!

Hetgeen in den verderen loop van dien wonderdag voorviel, versterkte Leermans nog in zijn schrikkelijk vermoeden: zijne vrouw speelde! Zie eens hoe teenemaal anders zij opstond dan zij slapen was gegaan. Zij gaf hem nog ontelbare kussen bij die twee waarvan hij zoo verschoten had, dat hij haast liever kaaksmeten zou gekregen hebben. Geloofde zij nu te goeder trouwe die van over vier en twintig jaar nog te kunnen inhalen? Telkens waren zij van een ‘Jan we moeten malkaar geerne zien’ vergezeld. Dat gaf de vrouw toe gelijk vroeger een suikerbol aan de brave kinders die over haren dorpel kwamen. Zij en sprak geen 't minste kwaad van hare buurvrouwen, was zoo opgeruimd en blijmoedig als ten tijde dat er Jan kennis mede kreeg en maakte 's middags gestoofde andijvie gereed: de lievelingskost van dengene dien zij met moederlijke genegenheid haar sukkeleer bleef heeten.

- ‘'k Meende dat ge geen andijvie rieken kost, Marie,’ vroeg haar vent die vol achterdocht jegens zijnen neus, door de vrouw betrapt werd dat hij 't scheeltje lichtte.

Ze gaf hem een flinke klap op zijne vingers - nog al eene manier van aaien uit de wittebroodsweken - en lachtte dat ze schokte bij die argelooze vraag.

- ‘'t Is waar’ zei ze, ‘maar nu riek ik nikske met die valling.’

Na 't eten deed de vrouw een genoegelijk noendutje: 't was te zien dat de glimlach die zoo even met haar in slaap viel, zoo aanstonds weer met haar zou ontwekken.

Jan en kon de ruste niet vinden, gewend als hij was zoowel te

[p. 354]

middag als te middernacht, in slaap gewiegd te worden met een bedsermoen. Hij had iets te kort al was het nog zoo hinderlijk, evenals de waterhond die uit zijne oogen niet meer en ziet als men het haren gordijn afknipt dat er voorhangt.

- ‘Ze slaapt toch zoo rustig,’ dacht de bloed, ‘en 'k heb altijd hooren zeggen dat menschen, die hun verstand kwijt zijn, zulke bange droomen doen.’

Terwijl Leentje in de keuken de schotels afwiesch - 't wilde lukken de meid was eens te meer gaan loopen - vroeg hij zijne dochter of zij niets bijzonders aan Mama had gezien. ‘De heerd waaraan uw verloofde zoo even zijne pijp voor de eerste maal aanstak, is een slechte observatiepost: 't is op zulke dagen dat men langs den aschkant in de blaaspijp blaast, en 't spit draait voor er 't kieken is aangeregen.’

- ‘'k Heb er niet op gelet, va... Iets bijzonders? Ma heeft haar toch dien tand niet laten trekken...? ja toch?’

- ‘Neen, neen, van al dat niet,’ schuddebolde vader, ‘van manieren zoo... van doen, van vlijtigheid?’ De sul en had alleens nog den naam van dien zonderlingen ommekeer niet ontdekt.

- ‘Ja, dat ze wel gezind is, dat wel,’ gaf het meisje toe.

Voor haar was moeder overigens altijd goed en toegevend geweest: moeders genoeg zijn tevens tirannen van hunne mans en slavinnen hunner dochters.

Van toen Leentje nog op den arm zat had zij pa weten dansen van vóor ma floot, en op den eind moest de kleine wel gaan denken dat het vader zoo welgevalligst was.

Leermans stond een oogenblik in beraad of hij het meisken niet alles vertellen zou wat er gisteren gebeurde: dat schelden en uitmaken van weerskanten, die gebalde vuisten, die stalen voornemens van levenslange veete en vijandschap, gevolgd, met tien ure tusschentijd, door de blijdste inkomste die ooit prins bezworen heeft. Maar juist als hij spreken ging kwam er een krop in zijne keel en, zijn eigen leed vergetend, besteedde hij al zijn medelijden aan dat ongelukkig schaap met zijne zinnelooze moeder!

Rond koffietijd kwam de vrouw des huizes weer na eene tamelijk lange wandeling.

- ‘De lucht zal haar goed hebben gedaan,’ hoopte de ter dood beangste Leermans, maar eilaas, 't was eer nog verergerd.

Denkt eens, ze bracht Jan eene hengelroe mede!

- ‘En nu maar gevischt, jongen,’ riep ze haar man opwekkend

[p. 355]

toe: ‘'t geen voorbij is, laat het voorbij, als wij ons van nu voort maar liever gaan zien in Gods groote blijde wereld.’

- ‘Nu krijgt zij het voor goed,’ dacht de begiftigde en, bevend van aandoening, nam hij het geschenk aan.

Hoe was 't mogelijk dat het anders zoo knappe Leentje geen argwaan kreeg en dat alles maar als gewone en aannemelijke zaken bleef aanzien? Roepen dorst de bloed niet, maar gedurig pinkte hij en trachtte zijns dochters oogen met de zijne te vangen en haar te vragen in een uitdrukkelijken blik: ‘ziet ge nu nog niet dat ze teenemaal van de wijs af is, gaat er eindelijk geen licht voor u op?’

- ‘Jamaar, Marie,’ stamelde Leermans als zijne wederhelft maar bleef zagen en zeeveren van visschen en porren, ‘ge moet redelijk zijn, visschen, zegt ge, al goed en wel, maar 'k heb ik hier geen water... zijt nu toch in Godes namen zoo opgewonden niet!’

- ‘Dan gaat ge maar naar 't Noordkasteel...’

- ‘Jawel, jawel,’ suste de bloed, ‘zoo met een... maar laat ons nu eerst koffiedrinken.’

- ‘Dat weet ik ook, sukkeleer,’ schetterde het door de kamer, ‘maar Zondag moet g'er heen, al kwam de onderste steen den bovensten. En zie nu eens hier.. een pak van dien goeden.. gelijk gij er vroeger zoo geerne smoordet,.. met dien mooriaan op.’

Waarlijk zij had er een heelen kilo meegebracht en reikte triomfantelijk haar man het pak over die het met zulk een lang gezicht aannam, als moest hij het opeten in plaats van opsmooren.

Daar stond Jan nu, ruim twintig jaar ouder geworden sinds hij tabak en hengelroe, - die twee bannelingen van zijn huisselijk geluk, - voor 't laatst onder zijn dak had gemoet. Wat zouden de visschen met hunne immer opengesperde oogronden, indien er nog waren van zijnen tijd, aardig naar hem opzien, wanneer hij weer aan 't Noord-kasteel stond te hengelen. Verre van visschen waren er nog wel visschers van zijnen tijd?

Zoo veel ging er ondertusschen ten gronde dat niet meer op te visschen was, zoo onwederroepelijk voorbij als de rook van 't laatste hoorntje dat Leermans hier over vele jaren had getrokken.

- ‘Had ze gewild,’ dacht de bloed, terwijl hij een zucht, dien hij vier-en-twintig jaar verkropt had, naar boven voelde klimmen!

Ware ze eens geweest terwijl zij bij de zinnen was, gelijk ze nu is, nu zij die komt te verliezen!

- ‘Och,’ riep Spekke Mieke eensklaps uit, ‘dat en vinde ik niet schoon, Jan, ik meende u zoo blijde te maken en ge staat te grijzen: dat is nu de allereerste maal van al den tijd dat we getrouwd zijn.’

[p. 356]

Zij zelve ondertusschen weende volop mee tranen van 't volmaakste berouw, van het diepste spijt, van het hertelijkste medelijden. 't Was haar al den eenen kant zoet leed, maar al den anderen pijnlijke vreugde. Zij gevoelde wel kracht en moed om eenen nieuwen oogst te winnen, maar zag toch met onbeseffelijk wee de woestenij van haren nutteloozen levensloop.

- ‘Allo, allo, Marie, wat is me dat nu,’ hakkelde vader Leermans met onvaste stem, toen hij met bovenmenschelijk geweld zijne smert te boven was gekomen, ‘altijd die opgewondenheid! Waar gaat dat nu naartoe?’

Alsof dat alles nog geen aandoening genoeg was, schoot Leentje, die juist terug de keuken in kwam, nadat zij een oogenblik moeders betraand en vaders verwrongen gelaat had staan ondervragen, nu ook in een grijs:

- ‘Wat dat hier al moet worden, 'k weet het niet, ge doet hier al zoo aardig...’

- ‘Hoor, moeder,’ sprak Leermans op een veel meer beraden toon, dan hij dat in de laatste jaren had gedaan, ‘dezen nanoen maken wij u een warm voetbad gereed, met vele mostaard in, ge kunt niet denken wat een deugd het u doen zal. We laten dan ook eens dokter Stevens komen... uwen tand moet toch uit, en die steken in mijnen rechterschouder beginnen weer en... ge moet nu maar rustig en bedaard zijn en alle muizennesten uit uw hoofd steken.’

De vrouw stond op, langde tassen uit de kas, haalde boter en brood uit en begon boterhammen te smeeren.

- ‘Dan zal ik u die nieuwe pijp maar niet geven,’ sprak ze, terneergeslagen en ontmoedigd, ‘'k hoopte er u zoo blij mede te maken na den koffie...’

- ‘Koop nu niets meer, Marie, als 't u belieft’ smeekte de sul en nam haar tegen alle voorvallen het mes af... ‘Zet u, Leentje zal wel voortdoen...’

Daar ging een licht gelijk eene vlam op in Spekke Miekes geest. 't Ontstelde haar nu zelf en een oogenblik vroeg ze haar eigen angstig af: ‘'t Zou moeten waar zijn?’ En dan was 't weer verwondering dat men zoo iets van haar denken dorst, en waarom zij dat meenden, en wat daartoe reden gaf. Bij dat vluchtig onderzoek kleurde haar voorhoofd, want dat alles wees eens te meer uit van hoe verre zij dezen morgen terug was gekeerd, hoe zeer haar gedrag tot nu toe afstak tegen 't geen het had moeten wezen.

- ‘Maar menschen toch,’ jammerde de vrouw half grijzend, ‘ging het zoo erg, dat ge mij nu aanziet voor iemand...’

[p. 357]

- ‘Wie zegt dat,’ riep de gewezen kruidenier, eene maat te vroeg invallend voor het schrikkelijk woord uitgesproken werd.

- ‘Als dat zinneloos zijn is,’ ging de vrouw voort, thans met vaste stem, ‘dank ik onzen Heer voor dergelijke plaag. 't Is maar jammer dat ik er niet mee ben getrouwd. Indien ze nu eens allemaal zoo zot waren, wat zou de wereld een plezant gekkenhuis zijn, waar de een den anderen niet zou pogen de oogen uit te halen, waar niemand 't brood zou benijden dat een ander in den mond steekt. De man die dat in mijnen boek schreef moet dan ook van zijne zinnen zijn, en Lieve Heer ook zal niet te best geweten hebben wat hij deed, toen hij op de hand stond van de menschen zonder haat of nijd of bitsigheid in 't bloed. Zoudt gij mij soms liever zoo verstandig hebben als gisteren avond, Jan?...’

- ‘Zwijg daar nu over, Marie,’ klonk het uit Leermans waarschuwenden mond...

- ‘Zoo verstandig, Leentje, dat ik uwen braven Leo zou te lijve gegaan zijn, had hij niet gevlucht voor mijne razernij...’

- ‘Maar, maar, toch,’ schrikte de kleine.

- ‘Ja, en dezen morgen, met dien kerkboek, was ik een heel ander mensch!’

- ‘Och,’ sprak de vader zorgvuldig, ‘laat dat nu allemaal zoo... kom drink dat liever in eens uit.’

De vrouw zag op haar braaf manneken neer, die twee klonten in het zwarte brouwsel wierp en het roerde met eene toewijding die haar eer tot grijzen dan tot lachen zou hebben gestemd.

Dat was nu zijne wraak voor al 't geen hij van haar uitstaan moest: een tas beste koffie, twee stukken broodsuiker en eene engelachtige gelatenheid, bij den aanvang van zijne ziekenoppasserstaak.

In gedachten verzonken proefde de vrouw twee maal den drank zóo huisselijk, zóo ingeburgerd dat het niet uit te leggen is hoe hij hier niet groeide.

- ‘Zou 't niet kunnen gebeuren, Jan,’ sprak ze nu een oogenblik, terwijl haar oogen schitterden als bij het vinden van een lang gezocht raadsel, ‘dat een mensch in eens van een slecht karakter geneest, gelijk men van een verschot in den rug op een, twee, drie kan af geraken?’

(Wordt voortgezet)

René Vermandere