Vlaamsche Arbeid. Jaargang 6

[p. 265]

Jan Corthals en de Zonnewijzer

De Oosterweeldijk was nog eenzaam onder het maanlicht, wanneer opeens uit de duistere schorren een geroep van stemmen opging en gedras van haastelijke stappen over het slib hoorbaar werd. Drij, vier, vijf gestalten sprongen de rietkillen uit, klauterden rap achtereen de dijkschuinte op, lieten hun eigen langs den anderen kant afritsen en liepen dan, precies als een vlucht opgejakkerde honden, het polderken door, recht op een donker huis, waarvan de trapgevel als een wonderbaar wolfsgebit uitgekarteld lag op den reinen maanhemel. De klaarte van een onbestemd licht talmde door een tralieraam naar buiten.

Op den wreeden bots die de deur als een instortende kelderval deed openvliegen, schoot baas Robbeken, die pas aan het schouwvuur op een ladderstoel zijnen kop voor een dutje overleende, met een snik wakker.

‘Bonsiours!.. baas Robbeken... gauw... nen roemer... Renschen, zulle...’ en de eerste invaller, - een dikke, blozige soudenier van de Schijnpoort alzeker, - liet zich onder hijgen en kreunen op de biezen van een stoel vallen dat de spannen krakten. Ter nauwer tijd had hij een zweetdrop van zijn neus gevaagd of de vier anderen sprongen als het peerdevolk van den Apocalyps naar binnen, sloegen de deur achter zich bots in 't slot en gingen zitten hijgen en krochen op de andere stoelen.

‘Hawel, schinkt me de wijn... gij houtekit... ge zijt zoo traag...’, steende de dikke en met zijn pots overvaagde hij keer op keer zijn rood-gedraafd aangezicht.

Baas Robbeken bekwam stilaan van de vaak en 't verschot dat

[p. 266]

nog in zijn beenen zat, trok eens even aan zijn rechteroorlelleken en knikte oolijk: ‘Sa, mijnen tijd, wel wie heb ik hier? Daar hebben we parmantig Jan en Joost, en Piet, Reynier en Ritsaert. Bien venu, Messieurs. Sa, sa, gij hebt er, heerschappen, lustig op ingeloopen... een vondsje zeker?... Wat voor wijn of bier gelieven Mijne Heeren te drinken?...’

‘Maar, gij bottekroes, wat voor wijn of bier? Als ik weet en gij weet dat ge maar een soort hebt van beiden. Moeten we dan stikken van uw luispraat en van 't discoureeren gelijk de vischkens die ge zonder permissie en trubelacie uit het Schijn fluit?... Renschen wijn, botmuil, renschen wijn moeten we hebben!..’ en de dikke soudenier smeet zijn pots onder geweldig gelach in de magere tronie van Baas Robbeken die hikte van pleizier en onder den schetterlach der andere soudeniers gauw de roemers met blonden renschen volsputterde.

‘Hoor ne keer, Robbeken...’ en Jan, de dikke soudenier, stak zijn mollige hand in zijn troesbroek; de gulle, heldere klank van vuistvollen goud geld rinkelde dweers door de diemitten broek dat van boersche verbazing de tavernier zijn handen in malkaar sloeg. ‘Snij ze nu dezen keer maar niet op de kerfstok, Robbeken, of ze mosten voor uw straf in 't vervolg uwe wijn voor ouwe pis verkoopen...’

Het groezelig gelach der soudeniers deed bijkans de ribben van het houten zolderingsken daveren en, onder proestend gejok, stiet men de roemers helder tegen malkaar, zoop ze in één geslok uit, deed ze onder grof gedruisch en geroep weer vullen, dat er den hulklanteern, mids den zolderbalk, van te walmen begon.

Ze paften hun steenen pijpen aan en de toebaksmook sloop langdurig uit de koppen omhoog, waardoor het olielicht besmoord werd.

Tusschendoor rechtten zich twee der soudeniers van hun stoelen op en met een oolijken oogenpink tegen den ondervragend-nakijkenden tavernier gingen ze langs 't achterdeurken buiten om hun klein commissie te doen.

‘Awel, Robbeken... ge moogt gij het relaas weten...’ zei Jan almeteens en rekte wellustig zijn smoddige beenen over het plankier terwijl hij zijn pijp rooken deed als een bakkersschouw, ‘die duiten, Robbeken, hebben we gestroopt. Ge kent gij de groote Schijnkil wel, hé... vlak over de Laureysschrans. Daar waren ik en Joost, Piet, Reynier en Ritsaert wat staan teemen, als daar opeens een rappen

[p. 267]

stap achter ons aan ritste door de droge rieten. Waarachtig, 't was die rijke Portugees uit de Zirixstraete. 'k Zag het ineens aan zijn arrebeidersgezicht. Ik stompte gauw tegen den elleboog van Piet en Ritsaert en, akkermentjes, op eén, twee, drie schopten wij hem naar de kuiten dat hij, acharme, met nen kwak van zijn zelve viel, zijnen smikkel voorover in de groezen. De pest moge me halen als hij in zijne spikspelder fijne kleerkens nog verroerde. Ge hadt hem moeten zien liggen, Robbeken. Wat, gaat ge er om lachen? gelooft ge me niet?... Hier zie, Robbeken, zijn duiten... zijn gouden duiten. Krab ze maar eens over uw kinnebakkes of ze in 't goud zal uitslagen. Pure gouden dubloenen, lief Robbeken, riek er maar eens strafjes aan.’

De twee soudeniers giechelden geheimzinnig en bonkten hun vuisten op het tafelbord dat de roemers rinkinkten.

Altemets viel er een sluik geklop op de voordeur. De tavernier die nog van 't pleizier zijn handen dooreendreelde en femelachtig scheen te lachmuilen om het kostelijk aventuur, gaf eenen korten schrei van 't verschot, scheen te talmen, bleek te worden en precies weerom te lachen.

‘Wel, sakkereelsche lampoot, wel hoe dus, sluit de deur eens op of moeten de dorstigen om uw temperantie daarbuiten de sterren staan tellen. Hoort ge niet dat er daar aankloppers zijn. Al was 't de Schout met zijn diefleiers. Och Jezus Godje toch, ben ik een mestvarken dan is die Schout een mug die tweemaal binnenvliegen moet voor ik ze gewaar word...’ en de dikke soudenier lachte zoo lustig door, dat zijn kwabbige buik als een paddebalg op en neer schokte. Robbeken liet het zich geen twee keer zeggen en deed langzaam de deur wijd opendraaien.

‘Wij moeten in apprehentie nemen den sieur genaamd Jan Corthals, soudenier op de Schijnpoort, die daar straks om twaalve den sieur Bartholomeo del Ryo pilgeerde en alhier fugitief is...’ klonk eene groffe stem juridiecelijk uit den donkeren.

‘Oh, oh, mijnheer de officier... mijnheer de Schout, bien venu, Monsieur. Als ge recht uit kijkt kunt ge Jan Corthals zien zitten op dezen stoel... Ye vo bassa la man de vostre Signory...’ zei zeer gul-kalm, zonder schrik noch gestotter, de dikke soudenier, terwijl hij een vriendelijk handgebaar deed naar de deuropente.

Twee bruin-bemantelde gestalten die de kaproenen zwaar en donker tot bijkans over de oogen getrokken hadden, stapten gauw over den dorpel en bleven plechtstatig voor den dikken soudenier recht staan.

[p. 268]

Bij hun binnenkomst proesten de andere aangezeten poortknechten het heimelijk pleizier achter de vuisten haast uit. De magere tavernier wreef van ingehouden lachzucht ongedurig over mond en kin en pinkte lodderlijk naar de jolijtige sergianten.

‘Tsa, mijnheer Schout, kom efkens aanzitten toch. Hoe stelt het uwe mevrouw en uwe gezondheid? Mijn groote teen is op den oogenblik niet gezond... 't pootje, mijnheer Schout, 't pootje... Sakereels...’ en Jan Corthals verwrong zijn smoddig aangezicht van eene geveinsde pijn terwijl hij den stoel uitleunde en vol gezucht zijn verkrookten voetzool overduimelde.

‘Ala, ala, sieur Jan Corthals,’ zei chagrijnig de langste van 't paar gemantelde mannen die, de armen onder de huike gekruist, op eene wijze overheind stond dat het lanteernlicht alleen achter op zijn kappe uitviel, ‘neen of ja, gij hebt daar straks op twaalve langs den Riet over Dyck de borze gesneden van mijnheer Bartholomeo del Ryo. Gij moet noodzakelijk met mij gaan als 't waar is.’

‘Wel waarom, Dominus Substituit, waarom?... Gij hebt het vast kwalijk voor en zijt aan een verkeerd nomber; die dingeskens gebeuren nog meer in de groote uurkens en als mijn verstand het gelukkig voor heeft zou het zaak zijn stroppe la corde te geven aan wie bij nachte tasgeld met hem ronddraagt als lokbroodje om zijn evenmensch uit zwakte van vleesch te doen zondigen. Holla, mijnheer Schout, steenen des aanstoots zijn ze, die notekrakertjes van sinjeurs, die nobele bazen... het verderf van den arrebeier. Zie, mijnheer Schout, stak ik in uw juridiecelijke kleeren, ik stortte mijn borze gauwkens op tafel uit, in scrupulen dat mijn evenmensch hare dubloenen zondig zou te lijve gaan.’

Op die woorden slobberde de dikke soudenier haastelijk een felle geut Renschen naar binnen en overwreef, gezapig als een koe het hoofd op en neer knikkend, zijn gulzige lippen met zijn koldermouw.

‘Mijnheer Jan Corthals, doet gij wel juist of ge goed hoort?... Ik zal U moeten op het Steen gevangen leggen wanneer ge niet schierlings de preuve geeft dat gij bemiddeld genoegzaam zijt om de besonje van borzesnijden niet te pratikeeren...’ herhaalde de donker-gemantelde man nog eens schijnbaar strengelijk.

‘Och, mijnheer Schout, dat is wel een kleinigheid. Oprecht, mijn middel is niet de middelmatigste en ik zou met pleizier een baal van haar pakhuis geven wanneer ik een heupbandelier vond, waarin mijn buik voor den korten tijd van dit aardsch leven behoorlijk uitrusten kon.’

[p. 269]

De magere tavernier kromp bijkans ineen van 't danig ingehouden lachen en sloop, de handen vooraan zijn mond geprest, achter den rug der andere soudeniers die, eveneens in hun vuisten snurkend, lachten uit een wonderbaar pleizier en daarvan als wegkrampten op hun stoelen. Eene deed rap een slurpje aan zijn roemer maar hikte en proestte.

‘Reynier, houdt gij als 't u belieft een weinigsken uw manieren, hé?... Mijnheer Schout, neem het die karonje niet kwalijk...’ en Jan Corthals' kwabbig gezicht draaide zich om naar den kuimenden soudenier en werd beurtelings als geveinsd-tuchtvol en dan weer barmhertig.

‘Nu sieur Corthals,’ hernam plechtstatig-gestreng de bruingemantelde man terwijl hij vermanend eene hand ophief, ‘wij nemen maar alleen kwalijk dat gij als een heretieker hardnekkig den dooverik uithangt voor onze insistantiën; nog eens, ik ga u strikstraks in apprehentie nemen en u morgen vroeg op de Merckt doen gispelen als ge niet gauwkes mij met klaarte toelicht de twaalfde uur van uw nachtverbruik.’

Op deze woorden stond de dikke soudenier al blazend en zuchtend van zijn stoel recht, onthaakte tot elkeens verbazing den hulklanteern van het zolderingsken en stapte ermeê parmantig naar de achterdeur.

De warme nachtlucht woei aangenaam de taveerne binnen als hij, op de hielen nagevolgd der twee donkere mannen, Robbeken, de soudeniers Reynier en Piet, de steger aftrapte en het moestuintje inslenterde.

De magere tavernier pitste onderweegs in den elleboog van Reynier of rukte aan den kolder van Piet, dat ze alle drij haast omvielen van het verstikt lachen.

‘Mijnheer Schout, met uw consent, laat mij hier attesteeren dat ik om twaalve klokslag in de taveerne “den swerten Uylecop” bij sieur Robbeken, een roemer renschen zat te ontlasten’, zei zeer bedaard Jan Corthals, terwijl hij mids een grazig weideken stil hield en plots den hulklanteern thalver aangezichte ophief.

De sluike klaarte sloop als een gouden dubloenenschijn over de koperen rondte van een zonnewijzer dat de scherpe pinne juist bleef schaduwen op de romeinsche Twaalf.

‘Mijn heer Schout, was het nu oprecht geen midnacht dat ik hier, van alle zorg ontdaan, mijn dagelijksche roemerkens dronk en ik terzelfder ure onmogelijk sieur Bartholomeo del Ryo's borze kon snijden?...’

[p. 270]

Op dit gezegde schaterde heel het moestuintje van furieus gelach. De magere tavernier kletste in zijn handen en giechelde; de soudeniers hielden hun buiken vast als van danige darmpijn, terwijl de twee mannen hun huiken afwierpen en zich lieten herkennen als Ritsaert en Joost.

Jan Corthals lachte het hardst van allen om de pleizierige malligheid van heel het spel en, in zijn hert God bedankend dat het maar een vroolijke klucht was, trakteerde hij gansch het gezelschap nog tot laat in den nacht met jolijt, geld en drank, zoodat de grijze uchtend reeds de taveerne binnenschemerde wanneer de bodem der voorlaatste flesch nauwelijks onder zicht kwam.

Karel van den Oever