Vlaamsche Arbeid. Jaargang 4

[p. 114]

Muziek-avond
(Fragment.)

Zij droeg dien avond een blank gewaad, dat heur teêr-lijnige leden heel lichtekens omhulde, als een sluier van heilige en ongeraakte reinheid. Nooit nog had ik heur oogen zóó zacht gezien, en zóó droomend. Nog nooit had ik heur raadsel-diepe oogen zoo peizelijkstil gezien, en zoo vreemd, als vol ongezegde pijn.

En toch, hoe kén, hoe kén ik ze die weemoeds- innige blikken! Hoe dikwijls niet hebben zij mij liefde- zalig aanstaard, zoo lang en zoo trachtend dat ik hun blik in mijn ziel heb voelen drukken, - onuitwischbaar. Ze zijn mijn, die diepe, groote oogen. Heb ik hun tranen, hun glinster-tranen, niet in zielsangst weg-gekust? Hoe min ik ze! Ze waren bruin, goudig-bruin, als de klagende kleuren der herfsten, als de droeve kleuren der goud-gewelkte blaêren,in dorrende dreven. Ze waren niet hel-blij-glinsterend - maar een waas was daarover, eene mattere glanzing, zoo weemoedig en week.

Zachtzinnig en gelaten droomden ze altijd-aan, in hun dofgouden lichting. en staarden zoo wonderlijk. Ze leken bruin-fluweelen bloemen, die in een schemering van leed ontloken en te groot gegroeid, droefheid dragen in hun blaêren.

En toch dien avond was weêr die teedere goedheid daarin, die ál-zachte goedheid, die zoo dikwijls was gepijnd en miskend. Er was eene weemoedige droomgenegentheid daarin, en een liefdevolwillen-zijn.

De goud-lichte vloeiïng van heur gulden haren, viel in zachtzinnigen gulp op heur blanke gewaad neder en omkranste stilaureoolend dat zacht-lijnig gelaat in teêr-tintig goud-geril...

Ruischloos ging zij op doffe tapeeten. De kamer was vol met den zang van heur aanwezentheid.

Innig-goudend lamplicht, gedoofd in de omhulling van geeligzijden hoeden, wierp een mysterieuse kleerte over al de roerlooze dingen der stille kamer. De hoeken waren vol doezelige schaduwen, en de dof-roode deur-behangselen hingen vreemd te neder, in vele donkere plooien.

Het klavier stond open, waarboven het witte Beethoven masker,

[p. 115]

met zacht-gelaten dood van toegeloken oogen, nauw-zichtbaar in witte vlekking, op-toonde.

In mij was broze verwachting bevend, heimelijk en half-geweten, en zoo teeder als de geluidelooze maannacht die daar buiten droomde wijd over de klare nacht-landen.

Door de ramen zag ik de tuinen, smaragd-blauwig betint, - met gekoolzwarte populieren, rondom den zilver-glanzigen vijver, in donkere rote geschaard. Over de verduidelijkte dingen lag verbrozend het satijnig geweefsel van een bleek-wademend licht. De witte wegen kronkelden mysterievol door de maanlichte gaarde verloren, tusschen de donker-geklompte boomen-boschkens, uitduisterend tegen de fluweelige blauwte der sterrenhemelen.

't Was of deze nacht-heimelijke hoven de Maagden wachtend waren die komen zouden in zilveren gewaden... en gaan, als droomgestalten,... ruischloos, en zonder 't sleerend gerucht van hun kleêren door de mysterie-stilte der wijde tuinen verloren....

Ook in mij was de teedere geheimnis der maannachten, en ik was zoo rustig, en stil-weemoedig, alsof in mijn ziele vreemde glanzen beefden, en mijn daden en gedachten omdroomden met een waas van onwezenlijkheid.

Zij en sprak geen woorden, maar liet heur bleeke handen glijden, zoo zachtekens en ingetogen, over de ivoren klaviertoetsen. Drij op-klimmende noten, weder- en wederherhaald, beefden als een droom-zang, door de schemer-donkerte, klaar, als een bleek-wazig maangestraal. Zij zongen befloersd en schemerig opwaarts, heimelijklicht als 't geheimzinnig-wevend beefgeschijnsel in een donker woud.

De ‘Mondschein-sonate’...

De lampen neergedraaid; dan schuchterde het blauwig maneklaren binnen, en blankte over heur wit gewaad; en spon een glanzigijle lichtkrans om heur haren, en streelde over heur bleeke handen. Heut hoofdeken was opgericht als in stille ziels-innige extase, de oogen geloken, met de fluweelen schaduw der lange wimpers daarover. Ze speelde zoo zachtekens, hemelig-ruischend, dat het verren engelen-zang ging lijken, die uit de onendige sterrensferen neer zou droomen.

Beata Beatrix!

Als wijde harp-snaren zinderen zouden, zongen de drij opklimmende tonen... Sneeuwige tintel-glanzen rezen uit de tril-zachte noten, zacht-glimmerend als blank-beverig geschub van maanlicht op de kabbelend-zilveren oppervlakte van een nacht-donker meer.

We voelden den mysterie-vollen maannacht, in zijn alles-verzachtende teêrheid...

[p. 116]

Onstoffelijk als 't eerste op-zingen van ziele-nadering, als schijnsel van bleek-gebogen lelieën-kelken, zoo ontastbaar-brozig schemelden de stralen door de kamer, en rond heur heen, en rustten vreemd-wit op het droefneids-hoofd van den Machtigen.

Beethoven...

Het spel verklonken, zat zij lang nog roerloos als hoorend naar de verre melodie, die in heur voortzingen bleef...

Als een zwane die veder-gevouwen op 't kalme meer rust, waarin de sterren spiegelen, en overstreeld van matte mane-glanzen in die weelde stil is, - zoo was mijn gevoelen vredig.

Het leven der dagen was zoo vér, en de daden der menschen waren niet meer...

Ik voelde hoe die muziek ons droomen tolkte, en al wat onzegbaar is....

Zij zat zoo stil héél lang, en ingetogen met al wat in heur diepe oogen leefde en woordeloos sprak tot mij..., en geen woord brak de broze stilte, die de luidelooze tale van ons samenvoelen was...

Dan... eene ruischende melodie... als aan-bevend van wijd...

Vreemd-klaar-lichtend, snikte plots, in pijn-beven, de klacht van onendig verlangen... opnieuw eene ruischend-teêre melodie... wonder-openluikend als eene blank-glanzige bloem...; blader-trillend ligt zij, lelie van smetteloosheid, op 't duister-wijde watervlak... en smacht... en smacht... Zij zong stillekens Schumann's lied:

Die Lotosblùme...

Heur stemme was heimelijk-bevoôld, en wat bevend, alsof een wijde leed daar in snikte, een trachten naar licht-liefde... een óp-levend gezang van droomende ziel, in al-teedere minne, geheven boven de wereld en de werkelijkheid in vreemde licht-landen:

Die Lotosblùme ängstigt
sich vor der Sonne pracht...
ùnd mit gesenkten Haupte,
erwartet sie traumend den Nacht...
Der Mond das ist ihre Bùhle,
sie wecket sie mit ihrem Licht...

Heel de nacht was overvol met de tranen-weelde van schroomig minnen, met de smertelike vreugd van een groote liefde... 't Was het Ziele-smachten naar Schoonheid en Liefde, dat schrijnend en toch zoo droomen-stil weêrzong, in die heiligende Stilte, die over ons boog als hooge kathedraal-portalen...

Und ihm entschleiert sie langsam
das frome Blùmengesicht...

[p. 117]

In schroomige minne, té schoon, te rein voor dit kil eerdedaglicht, en maar levend en ontluikend in blauw-mystische sterrennachten, zongen hoog-etherisch die verre donze muziektonen...

Als gevoelen van 't eeuwige leed doorbeefde het mijn ziel. Een ongekend liefde-verlangen, snerpte als een vlijm; in mij een smachtend vragen, een klagend trachten naar de alles-omteederende zachtheid van den Droom, die me weg zou voeren, weg... en me doen leven boven alle smerten...

Sie weinet ùnd zittert ùnd seuftet,
ùnd starret stùm in die Höhe...
sie weinet ùnd zittert ùnd seuftet,
von Liebe ùnd Liebesweh...

De zangen stierven weg, als een innig zielsgebed, geheven in 't teeder-ijle gloren van 't heimelijke maanlicht, óprijzend, en sidderstarend naarboven, als de blanke Lotus-kelk, vol van pijn en liefde, vol wil naar 't hooge.

Dan weer de stilte. Het was of het voelen van heur ziele, uitkloeg in die rust, en ik voelde heur smert als het zacht-ombeven en doordringen van teederend maan-geglans...

Ons zielen waren éen in een endeloos, en broos genot van eeuwige liefde in de smert, van eene Liefde, onbereikbaar paragraaf. Herinner U, mijn ziel,... het was in de lente-dagen, en in de vrome stilte der sterren-volle nachten, dát Uw liefde en Uw leed ontloken, en mogen de dagen der herfsten pijnend zijn, en moge de starre winter dood dreigen,... Herinner U... Gij zult Uw Droom niet sterven voelen, en in de ruisching der golvende zeeën, in kalmte der zomernachten, in het klaag-huilen der winden, en in den glorie-zang der lichte dageraden zult gij onsterfelijke stemmen hooren weesteunen, van Uw smert en Uw minne...

Herinner die innig-lange avonden, toen muziek, zoo innig en schoon, om ons lichtte,... en toen de sprake der zwijgenis in onze zielen taalde...

Dan was de stilte lang en innig-teeder, droomend als de kalmte der blauwe nacht-bogen, als het glans-geheim van den wijden bleekzilverigen maannacht buiten.

Herinner U, mijn ziel...

... Zij zat het hoofdeken geheven, omkranst met gulden lokken, schemel-ijl door 't lichten beglanst, en de droom-oogen geloken, in de zachte schaduwing der fluweelige wimpers, heur bleeke handen gevouwen.

Beata Beatrix!

Gust. van Roosbroeck