Vlaamsche Arbeid. Jaargang 4

[p. 92]

Hoe Wijten mêe ter Kruisvaart toog.
Kerstvertellingsken.

Warm in zijn mantel van berevel gewikkeld, zijn paard stapvoetend onder hem, en een boogscheut vooruit, zijn knapen, reed Wijten door het bosch.

Donker was de avond; het licht van zijn handlantaarn, aan den halsriem van het ros vastgemaakt, deed hem, in altijd opschuivende, kleine vlakken vóór zich, den besneeuwden boschweg zien en langs weerskanten, bezijden, zoo hoog de klaarte reikte, het donker struikgewas en de stammen der boomen, - maar buiten dit luttel, wandelend lichtvlak was alles vóór en achter en boven hem, nacht, - nacht, waar geen straal door ging, geen vonkelen van sterren en geen maneschijn, donkere, holle winternacht.

Hij reed naar huis, naar zijn zwarte, verweerde, maar nog hechte en veilige burcht, het oude grijpersnest, daar verre in het hangen van den berg, en, den teugel gevierd, tusschen slapen en waken, vorderde hij langzaam. Hij had zich wat laat bij feestelijk brassen opgehouden, en de roes van veel gedronken wijns warrelde in zijn hersenpan rond en schoof hem een nevel voor de oogen.

Zonderlinge gedaanten, van menschen en dieren, waareerden door zijn brein, gedaanten, waar hij geen gedachte aan knoopte en die door zijn gemijmer sleepten, en onbestemde gepeinzen gingen in zijn geest, als het tij in de zee, op en af, legden hem een rimpel tusschen zijn wenkbrauwen of streken dien rimpel weer glad, maar hij had er geen bewustzijn van.

Hij wist, dat het heden geen avond was zooals de ander, dat overal, in elke stede, in den steen van den edeling, de kluis van den burgersman, het kot van den hoorige, elkeen in blijde verwachting nederzat, want het was immers 24^e December en Kerstavond, maar het deed hem niet vreugdig aan; hij dacht aan zijn makkers, de ruwe, en aan zijn leven van hotsen en jagen. En hij was lichtekens misnoegd, waarover, hij zou moeite gehad hebben het te zeggen, ontevreden

[p. 93]

over zich zelven, over iedereen, en met een zeker verlangen naar iets, iets anders, iets nieuws en schoons, goeds en krachtigs.

- Zijn laten en zijn honden slaan, valken africhten, soms nen halven dag achter een hinde zitten of achter een deerne - hij was het al lange beu, allemaal.

Er was wel die prediker, die vreemde monnik op zijn ezelin, die van stad tot stad ging en van prochie tot prochie, altijd maar roepend:

‘Jeruzalem! Jeruzalem!’ maar daar luisterde hij niet naar, waarom wel ook? er liep dien immers al volk genoeg achterna.

En hij voelde zich ontevreden en slaperig.

Lang was de weg.

Zijn knapen, wier stem hij eerst nog bij poozen had hooren schallen, hadden hem ver achter zich gelaten, geen hoefgetrappel kwam meer tot hem, noch snuiven en brieschen der dieren, - alleen de wind voer nu en dan door het hout en de vorst deed de sneeuw kraken.

Ver, ver weg, over het woud heen, in de vlakten, waar menschen wonen, moesten nu klokken luiden en misschien schalden gezangen achter de wanden van kloosters en abdijen, maar daarvan kon Wijten niets vernemen en hij dacht er ook niet aan.

Zijn paard, dat reeds lang de sporen niet gevoeld had, vertraagde nog zijn stappen en scheen ook van lieverlede in slaap te vallen: het liet den kop hangen, het draaide de ooren niet zoo gestadig naar alle kanten rond om gerucht op te vangen, en ook Wijten liet zich meer en meer gaan, meer en meer afglijden op de korte bane van bewust- tot onbewustheid, om eindelijk aan te landen in de vreemde streke, waar droomen zijn en vergetelheid.

Hij wist niet of hij lang geslapen had, maar toen hij zijn oogen open deed, was de maan opgestaan.

Uit de diepten der oosterkim was ze stillekens opgedoken; ze had eerst met haar gestraal van bezijden de woudkimmen aangestreken, was gestegen en gestegen en dreef nu op de hoogte der kruinen voort, terwijl haar zilveren licht door het ijle, besneeuwde getak neerzijpelde.

- Wie had gedacht, dat het woud zoo schoon kon zijn? De forsche, oude, glanzende stammen, machtige zuilen onder het tak-gewelf, hadden op den achtergrond van bleek, trillend licht de kleur van staal; van brons schenen ze op de plekken, waar ze door het mos ingevreten waren; zeegroen was het geschilferde korstmos; met karbonkelpoeier bestrooid, de hellende, dellende, zwellende

[p. 94]

bodem. Boven dit alles wemelde het witbesneeuwde getak van berken en beuken, en verwonderd keek Wijten rond zich, zijn paard inhoudend, dat den meester voelende leven, ook leven toonde en dapperder begon aan te stappen. Hij had zich in zijn beugels gerecht en stond, haast overeind, rond zich te schouwen.

Als een rij monnikken, in witte kap en grijze pij na elkander ten koore schrijdend, stonden vijf, zes korte, knorrige knotwilgen achter elkaar; de schaduwen waren blauwendig en over den weg waren sporen van pootjes en klauwen...

Opeens horkte Wijten op.

In de stilte van den nacht begon een klokje te luiden. Heel lijze en zuiver, een zilveren schelleken gelijk, begon het: ling-ting, ling-ting, als een roepend stemmetje, ling-ting, ling-ling, over het zwijgend geboomte heen... Het ging zoo zoet en zoo fijn, zoo hemelsch lief en zacht, ling-ting, ling-ting, hij wist niet hoe of waar, gestadig, gestadig aan...

En heel verre, veel verder nog, nauwelijks hoorbaar in het begin, maar goed duidelijk als men het eens vernomen had, begon, wat later, een ander klokje: ling-ting en getweeën deden ze voort, nu eens volmaakt te zamen, dan na elkander invallend, een soort van tweezang, een lokken, een spreken, en antwoorden,.... om dan allebei eensklaps stil te vallen.

Voort klom de maan aan den hemel. De schaduwen begonnen langzaam in te krimpen, stil met de maan mee te draaien, maar geen gerucht was nog over het woud; in zijn stille pracht stond het voor Wijten heel alleen te pralen, - toen klonk ergens, weer in de verte, maar nu toch dichter bij - een slag. Twee, drie, vier - Wijten telde, - tien, elf, twaalf slagen. Middernacht.

Middernacht, heilige nacht.

Een ruischen voer door het hout, een huivering van het groote, voelende woud - een klaarte, een groot, wit, verblindend licht vulde de ruimte.

‘Nu gaat een wonder gebeuren,’ dacht Wijten, en hij spalkte zijn oogen en zijn ooren open, zijn heele wezen in spanning... hij zag echter niets, maar hoorde, ja, wat hoorde hij? - een wimmeren in de verte, als het klagelijk schreien van een heel klein wicht...

Een ontzaglijke vrees, een wondere beving en schroom maakten zich van hem meester. Hij sloeg een kruis.

‘'t Is het kindeken,’ dacht hij, het kindeken van Bethlehem, dat schreeuwt omdat het ter wereld komt...‘Al de herinneringen

[p. 95]

van zijn kinderjaren kwamen in hem op, een namelooze vreugde overstelpte hem.

‘Hosannah,’ riep hij, ‘glorie aan God in den hemel en op aarde peis aan de menschen, die van goeden wil zijn...’ En het besneeuwde, stralende bosch zag dit wonder: de roestaard, die van zijn paard gesprongen was en op zijn knieën lag.

Den volgenden morgend was er op de bane een man, in groot harnas, die met twee knapen op zoek ging naar den monnik met zijn ezelinne, en die altijd riep: ‘Jeruzalem, Jeruzalem!’

Anna Germonprez.