De Vlaamse School. Nieuwe reeks. Jaargang 11

[p. 157]

Boekbeoordelingen

Hendrik de Marez. De Bruid van Quinten Metsys. Een verhaaltje in drie bedrijven. Nederlandse Boekhandel, Antwerpen

Op twee biezonderheden dient degene, die dit boekje billik wil beoordelen, acht te slaan. De eerste: de schrijver geeft ons geen toneelspel, maar een verhaaltje; de tweede: het werk draagt het jaartal 1894. De eerste vrijwaart de schrijver tegen het mogelike verwijt: ‘dit is niet sceniek’ of ‘dat strookt niet met de teaterperspektief’; de tweede maakt het volkomen verstaanbaar, dat De Bruid niet zo goed is als ander, later geschreven dingen van de heer H. de Marez.

Nu, als verhaaltje zonder pretensie bevalt het boekje ons wel. Het is fris gedacht, vlot en prettig voorgedragen, en er zit humor in op meer dan éen plaats. Op de inkleding valt anders wel wat af te keuren. De personages spreken niet altijd zo natuurlik, als wij dat zouden wensen. De beeldspraak, waartoe zij hun toevlucht nemen, komt ons meer dan éens gezocht voor. Of vergissen wij ons, wanneer wij zinnen als:

‘Mijn harte woont in een wereld van smart, zoo groot, dat ik te vergeefs zoek naar een plaatsje voor rust en kalmte’, - ‘In mijn hart vlamt maar éen vuur, machtig als het Oosten bij dageraad, en al de zeëen van het Westen blusschen dien gloed van liefde voor Quinten niet uit,’ in den mond van Alijt niet op hun plaats vinden?

Dit is, menen wij, het voornaamste gebrek van het boekje: het moest naïever, veel naïever van vorm zijn.

Waarom heeft de Marez, die - wij zijn er zeker van -, voortreffelik Middelnederlands kent, zijn gesprekken niet wat archaïesties gekleurd? Dat zou zijn Quinten, zijn Laureyns, vooral Alijt zo goed ‘gestaan’ hebben.

Ook in de woorden van de andere personen, zelfs van de oude voedstermoeder Brigitte, komen zulke minder natuurlike uitdrukkingswijzen voor.

Op bl. 52 zegt de oude vrouw:

‘De droefheid zit (op uw gelaat) te pruilen boven de wenkbrauwen, gelijk een oude heks op een rots,’ wat ook als vergelijking bedenkelik is.

Op de taal zelf is niet veel af te dingen. Hekken voor hekkens, op bl. 28, en ‘er is u toch niets overgekomen’ op bl. 46 zetten wij op rekening van den drukker.

Benjamin's Vertellingen. Een gedicht door W.L. Penning J^r. Amsterdam, S.L. van Looy. 1898.

Ik behoor tot degenen, die niet hebben opgehouden, de talenten van de dichter Penning op prijs te stellen. Niet alleen in De Vlaamse School, maar ook, veel vroeger noch, in m'n nu al een tijd gestaakte uitgaaf, Zingende Vogels, heb ik herhaaldelik aanzienlike brokken van zijn hand, en wel uit het nu voorhanden zijnde boek, opgenomen.

Ik herinner mij zelfs noch wonderwel, dat enkelen het mij, in 1892 of 1894, als een meedoen aan iets als reaksie verweten, dat ik, in het eerste stuk van het tweede deel van Z.V., aan Het Nonnetje en haar Neven een dertigtal bladzijden had afgestaan.

Wellicht zullen die zelfde vrienden heden deze zelfde verzen des te harteliker bewonderen, nu dat zij niet door mij, maar door de heren Kloos en Verwey als goed en mooi worden aanbevolen.

In werkelikheid hebben Penning's verzen al heel weinig gemeens met die van de dichters, die na 1880 zijn opgetreden. Zijn werk verschilt naar vorm en inhoud evenzeer van al wat van Eeden, Kloos, Gorter, Verwey, zelfs de heel wat oudere Winkler Prins geschreven hebben.

Het is door en door Hollands, door en door nasjonaal, - en dan ook vooral, zo niet uitsluitend, voor Hollanders en met Hollandse toestanden bekende Zuid-Nederlanders genietbaar. Het zijn schilderijtjes, - binnenhuisjes meestal, - geschilderd met al de nauwgezetheid

[p. 158]

van onze vroegere fijnschilders: - geen toetsje, dat niet van overweging, geen trekje, dat niet van lange en nauwkeurige studie getuigt.

Het geheel is wel wat eentonig, wat grijs; het kan zelfs zijn, dat er te weinig gang zit in het verhaal, evenals de meestal lange verzen ook niet uitmunten door biezondere rijkdom van melodie. Maar alles is met zoveel liefde behandeld; er zijn zoveel aardige, naar het leven afgekeken dingetjes in elk toneeltje; een door en door eerlike, gezonde humor wisselt heel het boek door zo weldadig af met innig, fijn gevoel, dat ik niet meen te overdrijven, als ik dit boek een plaats waardig keur onder het beste, wat wij, aan spesiefiek Hollandse boeken van die aard, in gebonden of ongebonden stijl bezitten.

Verscheiden hoofdstukken, schilderijtjes op zich zelf, zijn eenvoudig meesterstukjes. Ik beveel vooral aan III, V, VIII, XIII, XIV, in Oom Tom, en IV en V in Grootmoeder.

Het boek bevat overigens meer zulke parelen, waarbij zelfs het beste van de Génestet eenvoudig verbleekt.

Benjamin's Vertellingen zijn keurig uitgegeven en versierd met een tietelbladzijde van Nieuwenhuys.

Het boek maakt, of men het nu van buiten bekijkt of van binnen, om 't even, altijd dezelfde indruk van deftigheid en degelikheid.

Bell's Cathedral Series. I, Norwich, the Cathedral & See, by C.H.B. Quennell, with 40 ill.; II, Peterborough, the Cathedral & See, by W.D. Sweeting; with 45 ill.; London George Bell & Sons, 1898.

In onze vorige jaargang bespraken wij met welverdiende lof verscheiden nummers van deze belangwekkende reeks monografieën. Van deze twee nieuwe, in de loop van 1898 verschenen stuks kunnen wij niet anders getuigen dan dat zij, in ieder opzicht, d.w.z. evengoed als geschiedkundige bijdragen als om de voortreffelike stoffelike uitvoering, de grote bijval, in Engeland aan de gehele onderneming te beurt gevallen, volkomen wettigen.

Wellicht is het de lezer aangenaam te vernemen, dat tot nu toe elf delen voorhanden zijn. Daarin zijn beschreven de katedralen van Canterbury, Salisbury, Chester, Rochester, Oxford, Exeter, Peterborough, Winchester, Norwich, Lichfield en Hereford.