De Vlaamse School. Nieuwe reeks. Jaargang 6

Mijmerliefde

Uit de donkere woelende drukte der straat trad Jan binnen in een stillen winkel vol zonnighelder lampenlicht. Het was een winkel van galanterie- en luxuswaren; en rijk en pralend schitterde het goud en zilver en bronce in sierlijke vormen langs de wanden hoog en laag en overal rond.

Toen Jan zoo plotseling binnenkwam uit het rumoerige straatdonker, in dien stillen glanzenden en fonkelenden rijkdom, was hij een weinig onthutst en onwillekeurig bleef hij even staan bij de deur. Dan zag hij, bedaard opkomend van achter de toonbank, een meisje in zwart: de oogen blauwend hem tegen, groot en waterweek achter een rein lichtend lorgnet, het volle ronde lichtroze gelaat, als in een wolkje van dun lichte, donkere krulharen, die zwevend bewogen als zij bewoog.

Met stille stem, langzaam, zonder klang sprak zij tot hem in de stilte; en toen hij een mesje vroeg, liep ze slank en geluidloos licht door den stralenden winkel en kwam weer terug met een zilverwit schaaltje vol messen. Haar fijne witte hand ging rond over het schaaltje, pikte de glimmende mesjes er uit en bood ze hem aan, terwijl hare lippen zachtjes den prijs er van noemden. Maar Jan zag niet de mesjes, hij zag de witte hand aan den zwarten arm, hij zag de kleine aderen, als draden zoo fijn, loopen naar de dunne vingertjes, en eerst toen hij voelde, dat zij hem aanzag, nam hij verlegen een mesje en lei langzaam het geld in hare koele hand.

Bij het heengaan zag hij het weer zoo wonderlijk blauw flimmeren achter het brilglas, toen zij lichtjes knikte en adieu lispelde. En toen Jan buiten kwam, dacht hij verwonderd: ‘een meisje als een droom’, en telkens, toen hij verder ging in het luide lawaai van menschen en wagens, zag hij weer vóor zich het stille meisje in den stillen winkel, het oogenblauw groot flakkerend in den glans van het reine glas, de witte hand rondgaand boven het zilveren schaaltje, het zwart figuurtje gaande geluidloos door den goudlichten winkel.

Jan was een ziekelijke jongen van vijf en twintig jaren. die eenzaam leefde zonder vrienden in een vreemde stad. Uren lang liep hij alleen door de straten en keek naar de menschen, die gingen en kwamen. Hij had geen behoefte aan vrienden, doch hij droomde van liefde en de bevallige vormen der vrouw betooverden geheel zijne ziel. Soms, als hij gloeiend de liefde zag schijnen in de blikken van een liefhebbend paartje of als hij ze zilver-zuiver hoorde trillen in den lach eener minnende meid, dan werd het hem treurig in het hart en trokken, als donkere wolken, de jaren zijner eenzame jeugd voorbij aan zijn geest, dan klaagde hij, stil verzonken in weeken weemoed, in eindlooze melancholieën, dat hij nog altijd geen liefde, geen wederliefde had gevonden en gedoemd was voor immer verlaten te dwalen door het leven.

[p. 104]

Al had hem het meisje in den winkel ook zeer in verwondering gebracht, toch had Jan haar langzamerhand vergeten, toen hij, eens voor het raam van een fotograaf staande, plotseling haar portret zag uitblinken als een verschijning tusschen de anderen. Hij voelde een zonderling ontroeren en stil tevreden stond hij langen tijd en keek..... en hoe langer, hoe sterker kwam het op in zijn geest, het verlangen om haar te bezitten, met haar alleen te zijn en zich te laten drijven op het gevoel van liefde, dat er voor hem uitstroomde uit dat reine gelaat in de zwevende krulharen, uit dien grooten blauwen blik, waarin zoo'n wonderlijke vrede glom.

Toen hij nu vernomen had bij den fotograaf, dat zij zijn dochter was, en zij nu niet meer enkel een winkeljuffrouw voor hem was, begon er een fijn droomen in zijn ziel. 's Morgens in bed, op zijn eenzame wandelingen, en wanneer hij op regendagen lange uren roerloos stil op zijn sopha lag, was hij samen met haar in verbeelding en verloor hij zich in mooie weldoende fantasieën van liefde en geluk. 's Avonds, als het licht was ontstoken, stond hij vóor het raam van den galanteriewinkel en loerde tusschen twee glanzende bronce-figuren door, naar het zwarte meisje, dat achter de toonbank zat en hekelwerk deed. Ook zij had hem bemerkt en wist, dat hij het was, die naar haar beeld had gevraagd. En als zij dan, opkijkend van het witte spel der handen, hem aanzag met kalmte en dan glimlachend zich omwendde met den blauwen flikkerglans van haar oogen in het brilglas, was Jan tevreden en besloot hij telkens haar af te wachten, als zij den winkel zou verlaten om naar huis te gaan.

Doch hij waagde het niet, de bange droomer, en sidderend in zenuwachtige spanning, liep hij telkens een eindje achter haar aan en durfde niet tot haar gaan.

Op een avond, in het vroege voorjaar, wandelde Jan door het groote stadspark. 't Was daar eenzaam en stil. Er lag een nevelige blauwe schemering over de grijze en flauwtjes groen getinte boomgroepen. In het Westen gloeiden er nog lange roode streepen tusschen hoopen van regenblauwe wolken. En vochtige warme winden streken vlagend over het donkere hout. Doch in een boog rondom stond hoog de verlichte stad. Stil, klein als sterren in de verte, schenen de lantarens, goudgeel als een wolkige zon glommen de gordijnen in de ramen der opgestapelde gebouwen. En uithangend een langen witten sleep van wolken schoten juichende locomotieven heen langs de huizen in den nacht der velden.

Jan liep alleen langs de kronkelende wegen. Hij was te bang geweest om haar te naderen op straat, uit vrees dat zij hem zou afwijzen, indien hij zenuwsidderig zijn gevoelens zou uitstotteren als een vreesachtige domme jongen. Daarom had hij haar een brief geschreven in eenvoudige woorden van ernstige stille liefde. En ten antwoord had hij ontvangen een kort briefje, waar instond dat zij nog te jong was, dat hij te vroeg was gekomen met zijn aanbod en er voor haar van zoo iets nog geen sprake kon zijn.

‘Zij wil niets van me weten’, had Jan toen gedacht in koude teleurstelling, en sinds was hij niet weer gaan kijken aan het raam en waren er dagen gekomen van eenzame melancholie. Doch dan was, hij wist niet hoe, langzaam een aangename kalmte over hem gekomen, en nu was hij half blijde, dat die tijd van rusteloosheid voorbij was.

Hij slenterde dan luierend rond en keek naar de verre huizen en lichten, naar de donkere vormen der boomen, naar de schemerende holen der lanen, naar de zwarte figuren van eenzame wandelaren en, ver van het leven der ruischende stad, genoot hij met voldoening de rust der stille schemering.

Daar zag hij op eens op een bank tusschen struiken een donkere massa, en nadergekomen onderscheidde hij een arbeider met zijn meisje. Zij zaten dicht samen, ongestoord in het donker. Jan ging voorbij en bleef even staan achter de struiken. Hij luisterde: zij spraken slechts weinig, fluisterend nu en dan een paar woorden. Maar uit hun zwijgen voelde hij hun zalig-zijn, dat zonder woorden is en toen was het uit met zijn rust, toen zonk geweldig zwaar het droevig gevoel zijner eenzaamheid weer over hem neer en dacht hij met weemoed terug aan zijn liefde voor het meisje met het lorgnet. En uit den weemoed ontbrandde een hevig verlangen. Somber wandelde hij verder; en het verlangen werd onweerstaanbaar groot en op eens, met een zwaai en een slag van zijn stok in het hout, liep hij snel heen naar de stad, naar den winkel: hij had besloten haar te spreken, een laatste kans te wagen, vast en zonder aarzeling.

Hij kwam te vroeg en moest wachten, totdat de winkel gesloten werd. En wachtend bekroop hem weer het angstgevoel van vroeger. Hij kampte er tegen, lachte over zich zelf, zei zich dat het onzinnig was, hij angstig, zenuwachtig voor zoo'n jong kind, een onnoozel wicht bijna nog. Maar het mocht niet baten, en om er niet aan te denken ging hij staan kijken vóor een bloemenwinkel, waar zij voorbij moest komen.

Op donkeren fluweelen grond prijkten groote witte en zacht-paarsche bloemen in korfjes en glazen en overhangend uit slanke vazen. Gloeiend roode bloemen in fantastische, vreemde vormen en kleine donkere goudbloemen, neerhangend in zware trossen, stonden er boven, half in donker. Waterdruppels schitterden wit op de fijne bloembladeren en van uit den donkeren achtergrond reikten palmen hun glanzende groene waaiers over het mooie kleurengepraal aan het lichte raam.

Doch zij kon hem nu niet boeien, de doodstille plantenwereld, zijn gedachten vlogen er telkens weer van weg en zijn onrust werd altijd grooter: anders had hij dikwijls lang gekeken, naar zulke stillevens van bloemen te midden der rumoerige stad en dan had het hem wel eens geschenen, als hadden zij een aangename kalmte uitgewasemd.

Doch daar komt zij aan, reeds dichtbij, slank en licht, een klein zwart hoedje plat op het hoofd. Groetend treedt Jan op haar toe en begint iets te zeggen. Doch zij, trotsch het hoofd in de lucht, met een blik naar hem, niet meer zacht en kalm, maar driftig vlammend blauw, spreekt boos, met doffe stem en zonder hem te hooren: ‘Nee! ik wil alleen naar huis gaan; nee, ik dank u’ en, sneller loopend, tracht ze hem te ontvluchten. - Jan spreekt al door, doch zij hoort reeds niet meer, zij is weg tusschen de andere menschen en Jan staat weer alleen....

Toen was alles gedaan. Die blik, die stem! 't was geweest als een verstorende, vernielende ontploffing in het weeke droomleven zijner ziel.

Emile Erens.