De Vlaamsche School. Jaargang 33

Boekbeoordeeling.

Gedichten van A.J.M. Janssens, Sint-Nicolaas, G. De Puyselaer-Laenen, Gent, S. Leliaert, A. Siffer en c^ie. Prijs: 3 fr.

Na de geestvermoeiende lectuur der Fata Morgana, was de toezending van bovenvermelden dichtbundel ons dubbel aangenaam. Daarin toch stieten wij niet aanhoudend op onhebbelijke taal en wansmakelijke figuren; integendeel! de lezing van dezen bundel is verfrisschend en natuurlijk lief. De heer Janssens is een wezenlijk dichter, die klaar en duidelijk, zonder noodelooze woordenpralerij, ons voorzingt wat hij gevoelt; bij hem vloeien de verzen niet uit het hoofd, maar uit het hart. Hij is een streng geloovig Christen, die uit overtuiging de wapens heeft opgevat, als zouaaf in pauselijken dienst trad en in Italië de belagers der wereldlijke macht van het opperhoofd der kerk ging helpen bestrijden. Een aantal dichtstukken zijn aan die zaak toegewijd en te midden van het krijgsrumoer vervaardigd. Men moge het met den heer Janssens niet eens zijn nopens die quaestie; in alle geval moet men zijne rechtzinnige inborst hoogschatten en hulde brengen aan zijne overtuiging. Hij toch is geen veinzaard; hij zegt ronduit wat hij denkt, en dit prijzen wij in hem, want oprechtheid is zoo zeldzaam in de wereld.

Zijne huiselijke stukjes, verreweg het talrijkst, verdienen, volgens ons, de voorkeur. In zijn voorwoord verklaart hij, lang te hebben geaarzeld, alvorens ze in druk te geven; maar nu hij er eindelijk toch is toe overgegaan, zeggen wij er hem dank voor. Hoe frisch en gemoedelijk bezingt hij zijn huiselijk wel en wee! Sommige zijner stukjes zijn echte pareltjes te noemen en kunnen, in hunnen aard, met die onzer meest geprezen dichters wedijveren. Men ondervindt bij de lezing, dat de heer Janssens het ware geluk zoekt bij vrouw en kind; dat hij een voorbeeldig echtgenoot, een liefderijk vader is, die wezenlijk genot smaakt bij zijn kroost. Hoor liever:

Kinderkens, kinderkens, die zoo blij
Huppelt aan uw vaderkens zij,
Met die oogskens, die alles zien,
Met dat tongsken, dat bovendien
Altijd babbelt en altijd vraagt
Wat uw schuldeloos hert behaagt;
Och! hoe lieflijk is uw stem
En wat doet gij al goed aan hem,
Die, in zorgen bijna verstikt,
Door uw tateren wordt verkwikt.

In dien aard bevat zijn dichtbundel allerliefste stukjes, als daar zijn: 't Wichtje, Mijn engelken, 't Is ik die kom, 't Meterken en Toen het Meterken vertrokken was. In die twee laatste stukjes vertelt de gelukkige vader, hoe zijn oudste dochtertje haar jongste zusje over de vont hield, en, na het doopfeest, terug naar hare kostschool vertrok:

Ik zag ze komen, 'k zag ze gaan;
Ik staarde ze in verrukking aan;

Ik heb met vaderlonken

Haar liefheid ingedronken.

Ik hing gekluisterd aan heur mond,
Als zij verzaakte bij de vont

En als ze wispelturig

Aan tafel sprak gedurig.

[p. 195]

 

En nu dat hare stemme zweeg,

 

Nu wierd mijn huis en herte leeg;

 

Haar beeld is heengevlogen;

 

't Is duister voor mijne oogen.

En zoo duurt het nog een drietal bladzijden voort. Wij zouden het gansche gedicht willen afschrijven, ware het niet dat plaatsgebrek ons zulks verhinderde. Er is niets gezocht in die verzen; ze vloeien als van zelve uit de pen, zoo vol waarheid, zoo frisch, zoo echt eigenaardig en gemoedelijk, dat men ze telkens met een vernieuwd genot herlezen kan.

Het is te betreuren, dat de heer Janssens niet altoos het kaf uit het koren heeft weten te ziften. Niet alles in zijn boek verdient geprezen te worden; stukken, zooals Geboortenacht en de Populier ontsieren den bundel en zijn den dichter onwaardig. Wel zijn de muzenzonen de troetelkinderen van het publiek, aan welke nog al veel wordt veroorloofd, op voorwaarde nochtans dat ze van hunne dichterlijke vrijheid geen misbruik maken; en dit doet de heer Janssens, ongelukkiglijk. Voor een stopwoord min of meer gaat hij niet achteruit, en, wilt op wild, en vacancie op dansen laten rijmen, mag stellig niet kieskeurig worden genoemd. Enkel ter wille van het rijm, denken wij, schrijft hij Roomen voor Rome. De zelfstandige naamwoorden feest en oog, die wel degelijk onzijdig zijn, worden bij hem vrouwelijk, ofschoon het verkeerde daarvan niet kan worden ontkend.

Wat de waarlijk al te veel door hem gebezigde woordjes pa, papaken, ma, mama en mamaken betreft, deze kunnen zeer goed door vadertje en moedertje worden vervangen. Onze taal is rijk genoeg, om niet bij de Fransche ter leen te moeten gaan. Wat wij evenmin kunnen goedkeuren, is het al te dikwijls, noodeloos aangewendde woordje en: ‘'k En weet niet, 't En was dan toch niet waar, 't En kwam nog niet aan wal,’ enz. Dergelijke uitdrukkingen mogen aan Oost- of Westvlaamsch dialect eigen zijn en door sommige taalparticularisten worden gewettigd; zuiver Neerduitsch zijn ze echter niet. Doch dit alles zijn lichte vlekjes, welke door het vele goede en voortreffelijke in de schaduwe worden gesteld.

Het spreekt van zelf, dat wij den bundel van den heer Janssens van harte aanbevelen en een goed debiet toewenschen; het is een der beste, welke in den laatsten tijd verschenen zijn.

J. Staes.