De Vlaamsche School. Jaargang 33

De Brabo-fontein te Antwerpen.

Zondag, 21 Augustus, had te Antwerpen, op de Grootemarkt, de plechtige onthulling plaats der fontein van den beeldhouwer Jef Lambeaux.

De kunstenaar putte zijn onderwerp uit de volkslegende, welke aan den naam zijner geboortestad gehecht is. Het onthoofde lijk van Druon Antigoon ligt krampachtig te stuiptrekken tusschen zeemonsters en wangedrochten, aan den oever der Schelde, onder de muren van den burcht, waaraan het afgehouwen hoofd van den reus vastgespijkerd is. De burcht, welke het wapenschild van Antwerpen uitmaakt, rust op een drievoudig zinnebeeldig schip, door drie zeegodinnen gedragen. Brabo, Druons overwinnaar, werpt, van boven op den burcht, de afgehouwen hand van den reus in de Schelde. Dit Handwerpen verloste het land van den boozen dwingeland, en gaf tevens zijnen naam aan de streek, waar het plaats greep.

Met bewonderenswaardigen smaak en schranderheid werden al de bestanddeelen der volksvertelling saamgevat en geproportioneerd, om er een beteekenisvol en indrukwekkend geheel van te maken.

Op welk standpunt men zich ook plaatse, blijft de silhouette der fontein immer bevallig en zuiver van lijn, terwijl elk deel zijne waarde behoudt, om aan het gansche stuk steeds zijne juiste verhoudingen te laten.

Voor wat de eigenlijke uitvoering betreft, die ook is meesterlijk. Het forsche lichaam van den geweldigen en reusachtigen Druon, met eene krachtige hand uit de klei gekneed; de slanke ledematen der zeegodinnen, en hare donsige huid, in tegenstelling met de slijmerige visschenstaarten tot welke hare beenen zich vervormen; de beenderige kop en de stekelige schacht van den phantastischen draak die daaronder kruipt; de andere dieren, het schip, het kasteel, en eindelijk het schoone mannenfiguur van den overwinnaar, los en vlug van beweging, dit alles is op eene bijzondere wijze behandeld, die aan elk voorwerp een hoogst schilderachtig en kleurrijk aanzien geeft.

Het kunststuk brengt bij den toeschouwer nagenoeg denzelfden indruk te weeg als eene schilderij van Rubens. Krachtige gestalten, waaraan de zwierige gebaren en het malsche vleesch lichtheid, leven en beweging geven.

Gansch nieuw en persoonlijk van vinding, is de fontein van Jef Lambeaux, als gedacht en samenstelling, zoowel als onder het opzicht der uitvoering, een echt Vlaamsch, een echt Antwerpsch meesterstuk, dat stellig den naam van den jongen beeldhouwer zal vereeuwigen.

De geut van het metaal is mede allerbest gelukt.

Zeer verschillend werd het werk van Lambeaux door de pers beoordeeld. In de kunstbladen werd er in het algemeen met veel lof over gesproken. Andere bladen hekelden de kleedij, of beter gezegd het gemis aan kleeding van Brabo, en de andere figuren; deze, omdat Brabo, een Romeinsch veldheer, diende gehelmd en geharnasd te zijn; gene gevoelde zich door die naaktheid, zedelijk gekrenkt. Nog anderen beweerden, dat het niet past dat Brabo zooveel gebaren maakt om de hand van Druon op de kasseien der Grootemarkt te laten neervallen; en eindelijk

[p. 155]

werd aangevoerd, dat de houding van den held die noch loopt, noch staat, onmogelijk is.

De meeste dier critieken schijnen ons zoo weinig gegrond als onwelwillend.

Ja, een Romeinsch veldoverste droeg gewoonlijk eenen helm, een harnas, arm- en beenplaten, een schild enz.; maar de reus Druon dan, welke zou zijne nationale kleedij wel mogen wezen? En de meerminnen, en de draak met eenen doodskop, zijn die naar de natuur geboetseerd?

In der waarheid, tegen dergelijke beknibbelingen zouden de negen tienden der hedendaagsche zoowel als der antieke meesterstukken niet bestand blijken.

Het is toch niet een historisch feit, maar wel eene legende, waaraan Lambeaux een lichaam gegeven heeft. En wie zal bewijzen, dat dit sprookje, evenals zoovele andere, niet reeds honderde jaren bij ons volk in omloop was, alvorens de Romeinen ooit onzen bodem betraden?

En om in het naakte der figuren iets kwetsend voor de zeden te zien, moet men vergeten, dat den reinen alles rein is. Op die critiek, valt niets anders te antwoorden.

Brabo heeft zijnen aanloop genomen, om met des te meer kracht te kunnen werpen; hij is afgebeeld, juist op het oogenblik, dat hij niet meer vooruitrent, en hij zijn lijf draait, om den zwier van zijnen arm te vergrooten. Dit alles werd met zeer veel talent en opmerkingsgeest weergegeven. Heel het figuur drukt het toppunt van het geweld uit, zonder overdrijving. Dergelijke hoedanigheden treft men slechts bij meesters aan.

Niet op de kasseien van de Grootemarkt, moet de hand van Druon neervallen, maar wel in de Schelde, zoo ver mogelijk van het lichaam verwijderd, opdat de verminkte ledematen van den onmensch niet meer aan elkander kruipen en saamgroeien zouden. Zoo luidt de legende.

Nu nog ten slotte eene algemeene opmerking. Bij het behandelen van dergelijk onderwerp heeft de kunstenaar het volle recht aan zijne inbeelding den vrijen teugel te vieren; door niets moet hij zich laten leiden, dan door zijne gelouterde phantasie. Lambeaux heeft van dit recht op meesterlijke wijze gebruik gemaakt.

P.B.