Boekbeoordeelingen.
Studiën over Vondel en zijn Jozef in Dothan, door A.M. Verstraeten, S.J.
Bijaldien de gewezen kousenkoopman, met name Joost Van den Vondele, in het schimmenrijk nog eenig besef hebben kan, van wat er op het ondermaansche zooal gebeurt, moet zijn geest toch nog aangenaam ontroerd zijn geweest, voor al de eer, hem in de laatste tijden bewezen.
Sedert ongeveer twee eeuwen had men hem, in de nieuwe kerk te Amsterdam, in vergetelheid laten slapen, en te nauwernood werd zijn naam nu en dan nog eens vermeld; de praatzieke Cats werd hem aanhoudend voorgetrokken, alhoewel Vondels literarische verdiensten, tegenover degene van dezen keukenpoëet, zooveel hooger staan, als het haantje van O.-L.-Vrouwetoren te Antwerpen boven de kerk verheven is.
Maar in de jongste twintig of vijf en twintig jaren is men voorgoed aan hem gaan denken en kwam er aan die langdurige miskenning een einde. Jacob Van Lennep bezorgde eene prachtuitgave zijner werken, in twaalf banden, terwijl er schier gelijktijdig, ook dolgoedkoope uitgaven van werden gedrukt. Wat meer zegt, Amsterdam richtte aan den nu eindelijk beroemd geworden muzenzoon een standbeeld op, plaatste dit in een sierlijk wandelpark, dat zijnen naam draagt, en zal eerlang de 300e verjaring van zijnen geboortedag plechtig vieren.
Hoe laattijdig ook bewezen, is die hulde des te billijker, en niemand heeft er grooter aanspraak op dan de grijze dichter. Inderdaad! wanneer men zijne gezamenlijke werken doorbladert, staat men verbaasd over 's mans buitengewoon vruchtbare dichtader, zijne grondige kennissen en de meesterschap die hij over de taal voert. Niet alleen behandelde hij alle vakken, maar wat meer te beduiden heeft, in alle vakken leverde hij hoogst puike stukken, en tot nu toe is er aan den Nederlandschen dichterhemel geene star opgegaan, welke zijnen glans heeft doen verbleeken.
Vondel mocht den ouderdom van 91 jaren bereiken; hij was op 15 November 1587, te Keulen, van Antwerpsche ouders, geboren. Niet met zijne verzen, maar wel met zijnen kousenhandel, had hij een fortuintje bijeengegaard; doch aan zijnen eenigen zoon beleefde hij veel verdriet, en om dezen van een schandelijk bankroet te redden, bracht hij er gansch zijn vermogen, omtrent 40,000 gulden, aan ten offer, waarbij, tot overmaat van ongeluk, nog kwam, dat zijn neringrijke kousenhandel ten gronde was gericht.
Het Amsterdamsche magistraat schonk den door zooveel smart te neergeslagen dichter, het postje van boekhouder in den berg van barmhartigheid, waaraan eene jaarwedde van 650 gulden was verbonden.
Ongetwijfeld dacht Vondel aan dien zoon, toen hij van de kinderen schreef:
‘Het kleine treedt op 't kleed, de groote treên op 't hart.’
Wij zegden dat Vondel in alle vakken heeft uitgemunt; alleen het heldendicht maakt daarop eene uitzondering. Wel had hij aan dergelijk werk, Constantijn de Groote, sinds drie jaren gearbeid, en het was reeds verre gevorderd, toen hij, in een oogenblik van mismoed, het aan de vlammen prijs gaf en aldus aan de letteren een onherstelbaar verlies berokkende.
Onder zijne treurspelen treft men wezenlijke meesterstukken aan. Wie kent niet zijn Lucifer en zijn Palamedes, voor welk laatste stuk hij met eene boete van 300 gulden werd gestraft, omdat hij daarin den gerechtelijken, maar niettemin schandelijken moord, aan Oldenbarneveld gepleegd, had durven brandmerken.
In de rij der bewonderaars van Vondels te recht hooggeschat talent, onderscheidt zich de heer A.M. Verstraeten, S.J. Reeds voor eenigen tijd, heeft hij den Lucifer, met taal- en letterkundige verklaringen, laten verschijnen, en thans geeft hij ons een alleszins verdienstelijk boekdeel: Studiën over Vondel en zijn Jozef in Dothan, een ander treurspel van denzelfden schrijver. Het nieuwe werk van den heer Verstraeten is belangwekkend en degelijk van inhoud; het is in eenen voor elk bevattelijken stijl opgesteld en behelst, over den dichter en zijne schriften, talrijke weinig gekende bijzonderheden. De taal- en letterkundige aanmerkingen dragen blijk van veel kennis en belezenheid. Ook wenschen wij het een ruim debiet toe; het is bij S. Leliaert, A. Siffer & cie te Gent, gedrukt en kost 3 fr.
J. Staes.
Bij den drukker Jos. Dirix, Markgravestraat 9-11, te Antwerpen, is van de pers gekomen: Supplément et complément au volume Les Artistes-Musiciens belges au xviiie et au xixe siècle, door Eduard G.J. Gregoir, een werk van 320 blz., groot formaat, zich aansluitende, zooals de titel het zegt, bij de geschiedenis der Belgische muziekkunstenaars in deze en de vorige eeuw, van denzelfden ieverigen beschrijver, welke geschiedenis 486 blz. vult. Allereerst brengen wij den achtbaren heel Gregoir onze diepgevoelde hulde, om de zoo bij uitnemendheid zware taak, welke hij niet heeft geschroomd op zich te nemen en waarvan hij zich weet te kwijten met eene bekwaamheid, die slechts wordt geëvenaard door zijne nauwgezetheid en zijne bewonderenswaardige volharding. Wij drukken op het woord nauwgezetheid, omdat Gregoirs levensbeschrijvingen eenen graad van betrouwbaarheid bezitten, die haar op de allergunstige wijze van vele, om niet te zeggen, de meeste zoogenoemde geschiedverhalen onderscheiden. Buitendien mag de lijvige bundel levensschetsen, waarmede de heer Gregoir de wereld heeft verrijkt, eene wezenlijke schatkamer worden genoemd voor de kennis van de geschiedenis der muziek en van hare beoefenaars, in de tijdperken die de schrijver heeft omvat. Niets, van alles wat kon strekken om de vermelde kunstenaars en hunne werken degelijk te doen kennen en waardeeren, is door den heer Gregoir voorbijgezien. En dewijl hij zelve een talentvol beoefenaar van de muziekkunst is, zoo was er wel niemand meer bevoegd dan hij, om te oordeelen over wat er al dan niet behoorde te worden aangehaald, waar het er op aankwam in bondige woorden een goed denkbeeld te geven van de groote schaar mannen en vrouwen, als wier geschiedschrijver hij optreedt. Het werk van den heer Gregoir zal zeer zeker zijnen weg door Europa vinden en eene
blijvende hoogschatting verwerven. Het in 1885 verschenen boekdeel van 486 blz., groot formaat, Les Artistes-Musiciens belges au xviiie et au xixe siècle, is verkrijgbaar voor 7 fr.; het nu
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd