De Vlaamsche School. Jaargang 32

De boekworm.

Er zal wel niemand zijn, die, ten minste bij naam, niet den gevreesden en onzichtbaren worm kent, die op oude papieren en oude boeken aast en ze langzaam doch zeker verwoest. De geschiedschrijvers hebben zich reeds sedert lang met hem bezig gehouden, en toch is hij tot heden nog niet op wetenschappelijke wijze gerangschikt. Bij de oude Egyptenaren bedierf hij reeds de papyrusrollen, en in de derde eeuw onzer tijdrekening werd hij in China vruchteloos vervolgd en tevergeefs poogde men paal en perk te stellen aan zijn vernielingswerk, door hem gepleegd in het fraaie papier, dat de nijvere bevolking des lands destijds reeds vervaardigde uit den bast van zekeren boom en de vezeldop van hennep. In de kloosterbibliotheken van Europa, gedurende de middeleeuwen, was hij volkomen te huis, niet alleen in Italië, Spanje en Portugal, maar ook in andere landen. Daar doorboorde hij niet slechts de sierlijkste bladen van perkament, gedurende de vroegste eeuwen, maar met even groote gulzigheid en even ongestraft, wierp hij zich later op de boeken van papier, onverschillig of het van katoen, of - zooals in de xiv^e eeuw opkwam - van linnen was vervaardigd. Zijne verschijning en verbreiding in de noordelijke landen van Europa, schijnt in de xv^e eeuw geplaatst te moeten worden. Waar hij zich vertoonde, werd hij gehaat en vervolgd; de gansche maatschappij, in de verschillende werelddeelen, waar hij zich had vertoond, was hem vijandig en maakte jacht op hem en nog onlangs beroemde zich de Engelsche bibliothecaris Savage, dat hij kon bogen op de eer, het eerst een levend exemplaar van een boekworm te hebben ontdekt. Wel heeft de kleine en zoo geduchte vijand der geleerde wereld zich lang schuil gehouden, maar de eer der gewaande ontdekking is den heer Savage op degelijken grond betwist. In een Berlijnsch tijdschrift werd in het laatste kwartaal van 1885 een artikel opgenomen van den heer Paul Lippert, bibliothecaris te Berlijn, waaraan het bovenstaande is ontleend. Hij voegt er bij, dat R. Hooke, lid der Royal Society te Londen, nu 220 jaar geleden, een levend exemplaar niet slechts in zijn bezit heeft gehad, maar het microscopisch heeft onderzocht, afgebeeld en beschreven in zijn Mikrographia, in folio verschenen te Londen 1665. Sedert dien tijd is hij nog verscheiden malen levend in handen gevallen van andere personen, maar opmerkelijk mag het heeten, dat een levende boekworm gedurende eene zóó lange reeks van eeuwen tot op den huidigen dag, eene groote zeldzaamheid is gebleven.

Niet de school kweekt den mensch op, maar het leven.
Leopold von Ranke.