De Vlaamsche School. Jaargang 31

De Wereldtentoonstelling van Antwerpen.
(Vervolg van blz. 105.)

De befaamde Belgische zinkfabriek van de Vieille-Montagne

Anglo-continentale fabriek van opgeloste Peru-guano te Burcht.
Steendrukkerij van L. Seghers en zonen te Antwerpen.

heeft een prachtig gebouw opgericht en een groot getal zinkwerken ingezonden, die hare goed gevestigde faam waardig mogen worden genoemd, zoowel voor wat betreft de bewerking als voor wat het materiaal aangaat.

De heer J. Jaspar, van Luik, degelijke ijzeren, stalen en zinken werken; de heer J. Bertrand, uit dezelfde stad, heeft eene kolom van schoone vlechtwerken van ijzer- en koperdraad doen oprichten.

De firma J. Brand, door hare winkels te Brussel en Antwerpen zoo gunstig bekend, deed eene groote en uitgelezene inzending van gezichtkundige voorwerpen, lucht- en warmtemeters, tijdmeters, enz.

De inzendingen van de katoen- en wolfabrieken, uitmuntend door hare groote verscheidenheid, geven een goeden en gunstigen dunk van deze belangrijke nijverheidsinrichtingen.

De groote Antwerpsche solferfabriek van Koch en Reis stelt hare voortbrengselen ten toon in de gedaante van eene eigenaardig gevormde sterkte, verrijzende op een steenberg, die bezaaid is met zware bonken prachtig solfer; de forteres is bezet met kanonnen van solfer.

Om de aandacht van koopers en verbruikers van hout op de Antwerpsche Kempen te vestigen, werd van uit Wuustwezel eene verzameling hout van verschillende soorten ingezonden, in het Sterrebosch aldaar gekapt en gegroeid.

De heeren E. De Beukelaer en c°, de fabrikanten van zoogenoemd Engelsch lekker, te Antwerpen, hebben in de tentoonstelling een wezenlijk gebouw laten optrekken van doozen van hun gebak, benevens eene sierlijke uitstalkas, met bokalen, waarin men hun kleingoed kan zien.

De sedert vele jaren gunstig gekende rijststijfselmakerij van E. Remy en c°, te Leuven, en de vermicellemakerij van de naamlooze maatschappij de Drie Fonteinen, te Vilvoorde, stellen schoone partijen van hare waren ten toon.

Veel en verdiende belangstelling wekt de drie verdiepingen hooge brouwerij, door de aannemers A.J. Keyaerts en c°, uit ijzer en cement, in de tentoonstelling gebouwd, voor rekening van de vereenigde heeren brouwers. Aan de brouwerij is een toog of buffet verbonden, tegen welks wanden de adressen der vereenigde brouwers op koperen platen te lezen staan. De inrichting is zoo onbekrompen als fraai. De aanleggers halen er dan ook eer van. De kunstsmid Wauters-Koeckx, van St.-Jans-Molenbeek, heeft eene drievoudige merkwaardig schoone ijzeren afsluiting voor den bierwinkel geleverd met bovenop een verguld beeld van Cambrinus, gezeten op eene ton.

De gezamenlijke Antwerpsche stokers doen niet onder voor de brouwers. Zij hebben in de tentoonstelling eene gansche reeks paviljoentjes, kolommen, eerebogen en andere dergelijke optrekken gemaakt, veelal met behulp van tot hun vak behoorende voorwerpen. Wij gelooven niet, dat er eene enkele stokerij onvertegenwoordigd is. Groote, middelmatige en kleine, allen zijn hier te vinden. Naast Louis Meeus (de Sleutel), Van den Bergh

[p. 146]

en c° (de Klok), Jan Meeus. G. Bal en c° (De Kroon), E. Masquelier (maagbitter), F.X. De Beukelaer (elixir), P. Cosijn (bitter). Al die namen klinken als tonnen. De heeren Louis Meeus en Van den Bergh en c° betalen iederen werkdag aan den fiscus de kleinigheid van zoowat 25,000 fr. accijnsrecht. Vijf en twintig duizend frank per dag, elke van de beide firmas! En de andere stokers naar evenredigheid. Of er jenever wordt gebruikt in ons gezegend land! In ons land en daarbuiten, natuurlijk, want de kunst om zooveel te drinken als de vaderlandsche branderijen stoken, is tot nog toe in België niet geleerd, ofschoon men niet kan beweren, dat er, in dit opzicht, geen vooruitgang valt waar te nemen... Ondertusschen werken onze stokerijen op groote schaal voor den uitvoer. De Meeusen en Van den Bergh en anderen ook zenden hun jenever niet slechts geheel Europa door, maar zelfs tot naar Afrika, Indië, Japan en China. Van buiten Antwerpen zijn, onder andere, de volgende stokers door inzending van sterken drank op de tentoonstelling vertegenwoordigd: J. Decondé-Delhaye, gebroeders Van der Schrick, Brias en c°, E. Schmidt, J. Roulleau, allen te Brussel; R. Callart en c° (Uccle); P. Daur (Laeken); J.N. Van de Velde (Gent); gebroeders Van Hoorebeke (Eecloo); Colle (S^te-Maria-Lerne); E. Bulcke (Oostende); L. Delleur (Luik); Th. Wilmotte-Dupont (Hoei); G. Bivort-Suinet (Fleurus); J. Chapeaux (Courcelles) enz. enz. Zeldzaamheidshalve zij hier gewezen op spiritus, door eene te Brussel nieuw opgerichte maatschappij tentoongesteld, welke spiritus zou getrokken zijn uit... zonnebloemen. Van deze spiritus wordt beweerd, dat daarmede eene groote verandering in het stoken van jenever zou kunnen worden teweeggebracht. Wat er van is, zal de tijd moeten leeren.

Het schijnt dus wel, of uit zonnebloemen van alles te trekken valt. In onzen jaargang 1883. blz. 111, gaven wij een kort opstel, waarin werd aangehaald dat de bieën was en honig uit de zonnebloem zuigen; dat uit de zaadkorrels, als lijnzaad behandeld, beste olie wordt getrokken, waarvan kostbare zeep wordt gemaakt, terwijl diezelfde korrels een smakelijk meel opleveren en ongemalen eene geliefkoosde faizantenspijs zijn; voorts dat uit de stengels fijne draden met zijdeachtigen glans worden vervaardigd. En nu nog, 't is waarlijk overstelpend, spiritus van zonnebloemen!

Nu betreden wij het gebied van visscherij en scheepvaart. De vischhandelaren van Oostende verleenden eene gewaardeerde medewerking aan de tentoonstelling. Zij schonken haar eene van hare aantrekkelijkheden, in de gedaante van een aquarium, opgetrokken uit rooden baksteen en eene oppervlakte van 75 vierkante meters beslaande, dat 90,000 franks heeft gekost. Het bevat eene vrij groote partij visch van verschillende soorten, gevangen aan onze kusten en in Belgische rivieren, onder andere: haring, makreel, poer, sprot, steur, zalm, en nog een 60-tal andere, opgesomd in de Nederlandsche en Fransche taal in eene gedrukte beschrijving, door de visscherij-vereeniging uitgegeven en op de tentoonstelling kosteloos verkrijgbaar; die visschen te zien zwemmen en gade te kunnen slaan in al hunne bewegingen is voor duizende bezoekers een geheel nieuw schouwspel. Allerlei visscherijgereedschappen hebben gediend tot het maken van eigenaardige tropeeën, in de nabijheid van het aquarium opgericht. Te vermelden zijn ook de belangrijke uitstallingen van scheepstouw en dergelijke. Reddingsbooten werden in groot getal tentoongesteld. Zooook modellen van allerlei andere vaartuigen en scheepsbenoodigdheden, tusschen welke laatste is te vermelden eene puike verzameling kettingen, katrollen, lantarens enz., ingezonden door den heer A. Bouhoulle, van Antwerpen.

Van officieren hoorden wij met lof gewagen over de tentoongestelde afbeeldingen van verschansingen, vestingbouw enz. Er zijn ook een aantal spoorwegplannen tentoongesteld, onder andere van ontworpene ijzeren-wegen, die voor Antwerpen belang opleveren. Veel beziens, vanwege vakkundige bezoekers, hebben de afbeeldingen betreffende de onlangs in Antwerpen voltooide rivierwerken (Scheldekaaien enz.). Het Belgisch ministerie van buitenlandsche zaken verrijkte de tentoonstelling met gansch eene bibliotheek werken over den handel, statistieken, verslagen van Belgische consuls, enz.

De potten- en steenbakkerij bekleedt op de tentoonstelling eene ruime en met eere bezette plaats, dank zij de inzendingen, onder andere, van: L. Brogniet-Buchet en c^ie, te Fontaine-l'Eveque; J. Eckermans; J. Kamp en c^ie (Luik); w^e Camberling-Martin (Bouffioulx); Compagnie générale des produits céramaques (St.-Ghislain); L. De Smet en c^ie en K. Eggermont (Gent); De Clercq gebroeders en zuster (Bergen); L. Keef (Brée); A.J. Keyaerts en c^ie (Brussel).

Hetzelfde mag worden gezegd van de cementsnijverheid, die in België eene groote uitbreiding heeft genomen, niet het minst in de provincie Antwerpen, waar inzonderheid de namen der heeren Dufossez & Henry, op dit gebied, gunstig zijn gekend. Het zoogenoemd Portland-cement, door hen de eersten in België gemaakt, geniet ook buitenslands en tot zelfs in Engeland grooten aftrek. In de tentoonsteling is door hen eene cementkolom opgericht.

Belangrijke inzendingen, in hetzelfde artikel, deed de groote maatschappij, die de cementmakerij der heeren Josson en De Langle, te Niel, heeft overgenomen, en onder den naam van Niel-on Ruppel werkt. Ook haar cement voert den naam van Portland-cement en heeft groot vertier. Hare uitgebreide inrichtingen te Niel, zijn aangelegd en toegerust volgens de beste stelsels en worden met groote belangstelling bezocht en in al hare deelen bezichtigd door de meeste vreemde ingenieurs die de tentoonstelling naar Antwerpen had gelokt. Het aquarium, in de tentoonstelling, is gemaakt met cement uit de fabriek van Niel-on-Ruppel, die in den heer A. Gillis, een zoo bekwaam als ieverig bestuurder bezit.

Het bureel van weldadigheid van Antwerpen zond de plannen in (bouwmeester V. Durlet) van de werkmanshuizen, door die bestiering te Antwerpen gebouwd. De plannen en houten modellen.

Eene kas, die geen wetenschappelijk bezoeker onbezien voorbijgaat, is degene welke de overblijfselen bevat van den mam-

[p. 147]

mouth en de steenen wapenen, ontgraven in de Henegouwsche gemeente Ciply.

De firma Van den Abeele en c^ie stelt monsters Peru-guano ten toon; zij richtte eene kolom op, staande op zakken vogelen-mest en gevormd uit gebeente van vogelen, visschen en andere dieren, versteende eieren enz., in de guano aangetroffen.

De heeren Cuperus, de welbekende Antwerpsche handelaren in thee, stelden daarvan 60 bokalen ten toon, uitgestald in een aardig lokaal, gevormd van theekisten, waartuschen er zich bevinden die sedert het jaar 1823 door hen werden bewaard.

Links van de Oostenrijksche afdeeling prijkt van den heer Frans Van Hal, van Antwerpen, gansch eene zaal gebeeldhouwde en andere meubelen van zijn maaksel, die zijne bedrevenheid, zijn smaak en zijne vinding grootelijks tot eere strekken. Op een dezer prachtmeubelen zagen wij een kruisbeeld en andere oude zilveren voorwerpen van den heer M. De Vries, koopman in oudheden, korte-Nieuwstraat n^r 2, te Antwerpen. Eene zeer eervolle vermelding verdienen twee schribanen, met koper en schildpad belegd, van den heer F. Van Hal, die versierd zijn met de vergulde koperen beeldjes van Maria-Theresia, Karel-den-Goede, Jan I, Albertus en Isabella en keizer Karel.

Aan het einde van de galerij, waarover wij hier gewagen, bevindt zich de zaal, waar de pianos en de glasschilderingen (zie blz. 124) te zien zijn.

Een te Parijs gevestigd Antwerpenaar, Eduard Dela Montagne, heeft in die zaal beschilderde doeken tentoongesteld, waarmede hij de oude Vlaamsche en Fransche muurtapijten nabootst. Wij vestigen de zeer bijzondere aandacht van alle tentoonstellingbezoekers op Dela Montagne's doeken, die, in hunnen aard, kunstgewrochten zijn en nog wel van ernstige en groote verdienste. De nabootsing van de oude tapijten is daarbij zoo bedrieglijk trouw gelukt, dat men de doeken als het ware moet aanvatten, met de hand, om er van overtuigd te wezen dat het geene tapijten met daarin geweven figuren en sieraden zijn. De heer Eduard Dela Montagne is waarlijk een kunstenaar en hij heeft zeer zeker volkomen het gouden eeremetaal verdiend, hetwelk hem werd toegewezen. Onder andere zijn op de nagebootste tapijten van Dela Montagne, de volgende voorstellingen geschilderd: eene Vlaamsche kermis, eene Italiaansche herberg, een Huwelijksaanzoek en Kaartspelers. Teekening en schildering zijn voortreffelijk. Den heere Dela Montagne is een zeer welverdiend diploma toegekend, en hij heeft al een zestal bestellingen voor zijne Vlaamsche kermis ontvangen.

Geschilderde sieraadwerken van verschillenden aard hebben wij hier en elders aangetroffen van L. Aertsens, J. Courtois, J. Dierckx, L. Moonens, G. Luyckx, A. Seeger, C. Pont, Th. Van Sluys en de reeds genoemde P. Veranneman en zonen, allen te Antwerpen, A. Jolhay, G.A. Lanneau, F. Van Rooten, te Brussel, J. Lefevre, te Gent, enz.

(Wordt voortgezet.)

Waar het nauwt, daar het grauwt.
P.G.C.