De schoenmakersgilde te Brugge.
In het stedelijk archief te Brugge wordt een register bewaard, waarvan 181 bladen geschreven zijn op perkament en 33 bladen op papier. Het is van koperen sloten voorzien en bevat het reglement van de oude Brugsche schoenmakersgilde, onder den titel: Cueren ende statuuten van den ambachte van de cordowaniers binder stede van Brugghe beghinnende van den jaere duust vier hondert vier en veertich.
De statuten welke de eerste ingeschreven zijn, werden door het magistraat vastgesteld in Januari 1445.
De Cueren der schoenmakersgilde behelzen twee soorten, van bepalingen: de eene, welke om zoo te zeggen een algemeen karakter hebben, betreffen de aanneming, de leervoorwaarden, de meesterschap en den regel van het ambacht; de andere, zijn bijzondere bepalingen nopens de uitoefening van het ambacht, de gereedschappen en het fatsoen; zij kunnen in een woord, de handwerkmatige afdeeling genoemd worden.
De laatstbedoelde voorschriften zijn ontegenzeggelijk de belangrijkste, vermits zij, de geheimen van het handwerk ontsluierende, ons bekend maken met de hoogte waarop het ambacht zich in de middeleeuwen te Brugge bevond. De toenmaals heerschende zin voor het maken van reglementen, was teweeggebracht en noodig geworden door het recht dat de ambachten bezaten om alleen eene zekere soort van voorwerpen te vervaardigen. Dank aan deze omstandigheden, kunnen wij thans kennis nemen van de wijze waarop en hoedanig de grondstoffen werden verwerkt; wij leeren tevens de gebezigde gereedschappen kennen en kunnen daarbij nagaan welke eischen door weelde en smaak in dien tijd gesteld werden. Het geldt hier buitendien eene zaak die ook waarde heeft voor taal- en oudheidkunde.
In deze orde van denkbeelden, geef ik hier een letterlijk afschrift van het volgende gedeelte der Cuere van 1445:
Art. 5. Item, dat elc vry cordewanier maken mach van ghevarwet leder roodt, groene, blaeu, alle maniere van schoen, van alle manieren van verkeerdt leder zulck als de cordewaniers ghecryghen connen ende dat men daer toe bereeden mack vugte ghedaen honden, zaelhonden ende zueghen leder; Ende zo wie van eenich van den voorseiden drien lederen eenighe schoen maecte, die verbuerde zes ponden parisysen telcker warf dat men bevonde.
Art. 6. Item, zo wie van den voorseiden ambochte die maect zwarte galootsen boven zeven duinen lanck, dat hij die schuldich es te makene coyen, cordewanen of calverin; ende die ghezuelt met coyene of ossene zolen; ende dat niemende maken moet onghevaerwede bezaenen schoen metter erve vuytwaert boven zeven dumen lanck; ende zoo wie de contrarie dade, jn eenich van den voorseide poincten, die zoude verbueren vyf ponden parisyse van elcken paere.
Art. 7. Item, dat de voorseide cordewanieren maken mueghen alle manieren van goudinen galootsen, witte, groene ende blaeuwe galootsen, van alzulcken leder als de lieden begheeren, ende men daer toe bereeden mach. Behouden dies dat men de voorseide galootsen zuelen zal van ossen rigghen ende van coyen rigghen, ende van anderen gheene. Ende zo wien de contrarie dade, dien zoude verbueren drie ponden parisysen van elcken pare telker warf dat hy bevonden worde.
Art. 8. Item, dat de voorseide cordewaniers maken moghen om te vercoopene alle manieren van leersen van cordewanen leder ende van coyen leder, ende van anders geenen leder. Ende zoo wie leersen makede van anderen ledere dan zoo voorseit es, die zoude verbueren drie ponden parisysen van elcken pare, also dickens alst bevonden worde. Behoudens dies dat zij zullen elcken man moghen maken leersen te zijnen verbeseghene van zulcken Iedere alst hij begheert.
Art. 11. Item, zo wie die maect schoen calveren of sterkin boven zeven dumen lanck, hij verbuert twintich schellinghen parisysen telcker warf dat hys bevonden wort.
Art. 14. Item, dat men gheene ghesmouten schoen maken mach met onghesmouten zuelen op de boete van vijf schellinghen parisysen van den pare.
Deze Cuere werd opvolgelijk herzien in 1489, 1493, 1511, 1513, 1553-56, 1570, 1587, 1606, 1608-9, 1611, 1615-19.
De gilde omvatte drie afdeelingen van schoenmakers, namelijk nieuwe schoenmakers, kinderscoemakers en oudscoemakers.
Brugge.
Gilliodts-Van Severen.
Armoede bindt, vereenigt: rijkdom ontbindt, verdeelt.
P. Heering.
Auteursrechtvrij