De Vlaamsche School. Jaargang 27

Uit het Parijsche volksleven.
I.

De boulevards wemelden van allerlei rijtuigen, van wandelaars, soldaten, werklieden en jonge meisjes, want het was avond. Een oud man sloop langzaam door het gedrang, langs de schitterend verlichte schouw burgen en prachtige koffiehuizen, waar welgekleede heeren en dames, in de opene lucht, rond kleine tafels zaten, en onder de lommerrijke boomen hunne koffie en sterke dranken dronken. Nog langer sloop hij de restauraties voorbij, uit wier opene ramen verleidelijke geuren en vroolijke tonen drongen. Morsig, afzichtelijk, oud en hongerig, werd de grijsaard door sommigen tegen het lijf geloopen, door anderen gemeden, door allen veracht. Arme Antoon Duchemin! wat had een oude voddenraper in een gelapten kiel, met een versleten hoed, dien hij ergens had opgeraapt, met eene mand op den rug en een ijzeren krabber in de hand, ook beters mogen verwachten? Nog altijd trad hij langzaam voort, week voor iederen voorbijganger op zijde en bukte zich van tijd tot tijd, om een stuk papier of weggesmeten vod van de straat op te rapen, met zijn haakje te vatten en door middel van eene vlugge beweging der hand over den schouder in zijnen korf te werpen.

Verder en verder ging hij, tot hij het Bastilleplein bereikte, waar hij eenige minuten stil hield en op eene der banken nevens de hooge zuil ging zitten, die midden op het plein staat en sierlijk in de lucht steekt. De avond was koud en helder, en de zon ging langzaam onder achter de torens en koepels van het fraaie Parijs. Hare laatste stralen wierpen nog een rooden gloed over het breede plein en verguldden den genius der vrijheid, die van den top der zuil naar beneden schijnt te willen springen. Slechts weinige minuten rustte de oude Antoon hier echter uit; al spoedig richtte hij zich met moeite weder overeind, ging eene der zijden van het plein langs en sloeg de enge, morsige Roquettestraat in.

Hier, in de armoedige stadswijk, die hij nu betrad, scheen de oude voddenraper vrijer adem te halen. Hij zag stouter in het rond, verhaastte zijnen tred, en drong anderen op zijde, als zij niet voor hem uitweken. Deze plaatsen waren hem wel bekend, en ofschoon er geene plek in het groote Parijs was, waar hij geen weg wist, voelde hij zich toch slechts hier te huis. Ieder klein koffiehuis met zijne verschoten gordijnen, verblindende gaslampen en roerige gasten; iedere geringe kroeg met hare bedompte gelagkamer en haar met wit zand bestrooiden vloer, met hare babbelachtige bazin en bont uithangbord; iedere fruitkelder met oude groenten en rottend fruit; iedere beenhouwerswinkel en iedere steenkolenkelder waren hem welbekend. Zelfs het dik, stinkend, inktkleurig goot water, dat langs het voetpad in en belemmerden stroom voortliep, was voor zijn oog eene aangename vertooning. Slechts in zulke stadswijken bloeit het bedrijf van den voddenraper en is winstgevend, hier, waar elke huishouding iederen avond of nacht het hare bijdraagt om het vuilnis der straat te vermeerderen, en waar de voddenraper nog om middernacht en 's morgens voor dag en dauw als eene schim rondzwerft om alle aschhoopen te doorzoeken.

Doch verder, al verder stapte de oude man, nog een plein over en eindelijk de smalle straat in, die een steilen heuvel opleidt en aan wier einde men de poorten, de boomen en de witte grafsteden van 't kerkhof van Père la Chaise in de laagte ziet schemeren. In deze buurt, niet ver van dat kerkhof, stonden vroeger en staan nog de woning en het werkhuis van eenen steenhouwer en zerkmaker, Villiot genaamd. Het huisje onderscheidde zich van de naburige door een lief voorhofje met rozen en andere gewassen, en door een voorkomen van netheid en burgerlijke welvaart, die de andere misten. Witte zonneschermen waren voor ieder venster opengeslagen en lieten achter de ruiten nog witter gordijnen zien; een kloeke mirtenstam breidde langs de muren en boven de deur zijne takken uit; achter en nevens de woning lag een ruime hof en liet het huisje geheel vrij en omgeven van grafteekenen van allerlei aard. Hier zag men eenvoudige grafkruisen, daar slanke Egyptische pyramides, de geknotte zuil met haren krans van steenen rozen; verder lagen zware steenblokken, versch uit de mijnen aange-

[p. 33]

voerd, arduinen en marmeren zerken in hoopen opgestapeld en een rijke voorraad van kostbaar beeldhouwersmarmer, onder afdaken tegen regen beschut. Uit al deze bijzonderheden was op te maken, dat Villiot eene uitgebreide zaak en eenig vermogen bezat. Maar desniettegenstaande schenen nog twee andere bedrijven in dit nederige huisje te worden uitgeoefend, want achter het raam rechts van de deur hing eene reeks witte en gele grafkronen te koop, aan 't venster links zag men fraai geborduurde zakdoeken en kragen voorhangen, en aan den ingang was een bordje vastgehecht, waarop te lezen stond: ‘Annette Villiot, stijfster en plooister.’

Toen de voddenraper dit huis bereikte, bleef hij aarzelend staan en zag over de schutting. Een oudachtig man die een werkkiel aan had zat onder eenen vlierboom zijne pijp te rooken en de gazet te lezen; een knap jong meisje, dat bij de huisdeur op een laag stoeltje zat, was ijverig bezig met het vlechten van eene grafkroon. Een tijd lang hadden deze personen slechts opmerkzaamheid voor hun eigen werk en merkten den ouden man op de straat niet op. Eensklaps echter stond het jonge meisje recht, om een liefderijken blik op haren vader te werpen, en bij deze gelegenheid viel haar oog op den armen man buiten. Terstond sprong zij op, opende het hek en liet den oude binnen.

- Welkom, Antoon! zeide zij vriendelijk; ge komt van avond laat; uw eten staat al een uur gereed.

Met deze woorden ging zij in huis en haalde eene kom vol soep en een grooten klomp brood, welke de voddenraper onder herhaalde dankbetuigingen uit hare handen aannam. Hierop ging hij op den deurdorpel zitten en begon met smaak zijn maal te nuttigen.

- Onze lieve Heer vergelde u, zoo sprak hij, wat ge voor arme en gebrekkige menschen doet. Ge zijt de goede engel van heel het kwartier.

- Zwijg toch stil, Antoon, antwoorde het meisje.

- Ik meen en weet wat ik zeg, juffrouw Louiza, vervolgde de oude man; nog zoo jong en toch al zoo verstandig en goed. Mijnheer Didier mag waarlijk van geluk spreken.

Een donkere blos kleurde het lieve meisje de volle wangen; zij boog zich nog dieper over haar werk en gaf geen antwoord.

En waar is juffrouw Annette, die altijd zoo vroolijk is als een vogeltje in de Mei? vervolgde de praatzuchtige oude.

- Mijne zuster is uit; ik had haar al te huis gewacht.

- Waar is ze naar toe? Hoe blijft ze zoo lang uit? vroeg Villiot, die thans voor de eerste maal van zijn dagblad opkeek en den ouden voddenraper met een vertrouwelijk knikje groette.

- Ze is het fijn goed voor den Engelschen heer naar het hotel Folkestone gaan dragen, antwoordde Louiza, en dat is een verre weg, vader, want het hotel staat in de Castellanestraat dicht bij de Magdalenakerk.

- Waarom, bromde de oude, is ze dan niet liever met de omnibus gegaan, in plaats van te voet? - Ha, vervolgde hij, vergenoegd lachend, daar is Hippolyte met zijn plan. Hippolyte, vroeg hij, is dat de teekening voor het graf van juffrouw Duroy?

De jonge man, die juist door het hofpoortje binnentrad, gaf geen antwoord, maar wenkte den ouden steenhouwer enkel met zijne rol, en trad vervolgens op Louiza toe, die over haar werk neergebogen zat en den schijn had aangenomen, alsof zij hem niet bemerkte. Hij boog zich over haar heen, fluisterde haar eenige woorden in het oor en kuste haar teeder het voorhoofd; vervolgens schoof hij eenen stoel bij zijn aanstaanden schoonvader, ontrolde zijne papieren en liet den ouden man eene keurige krijtteekening zien. Het was de schets van een gedenkteeken voor een jong meisje, zoo jong, dat het nauwelijks uit de kinderjaren in die der jonkvrouw was overgetreden, de dochter van een der meest geachte staatsambtenaren. De kunstenaar had het fijn gebouwde schoone meisje op het oogenblik voorgesteld, dat zij uit het graf, welks poorten zich onder haren voet openden, oprees en zich met ten hemel gerichte blikken en uitgestrekte armen opwaarts verhief. De teekening was uitnemend schoon; zoo luchtig en zwevend was de gedaante van het kind, dat met den eenen kleinen voet het grafteeken van zich scheen te stooten, de plooien waren zoo bevallig gelegd, de gansche samenstelling zoo vol warm gevoel, dat de oude steenhouwer aanvankelijk geene woorden voor zijne bewondedering vinden kon.

- Heeft de vader de teekening gezien? was zijne eerste vraag.

- Nog niet, antwoorde de kunstenaar; ik zal hem mijne schets eerst voorleggen, als het kleine pleistermodel gereed is; hij kan over het geheel dan beter oordeelen.

Louiza was thans insgelijks toegetreden en leunde met een vroolijk kloppend hart op den schouder van haren verloofde.

- Hippolyte, fluisterde zij hem toe, dat zal u beroemd maken.

- Maar daarom niet gelukkiger, gaf hij haar ten antwoord.

- Ook niet trotscher, Hippolyte?

- Niet trotscher dan ik ben, lieve, sedert gij mij uwe genegenheid geschonken hebt.

- Maar mij maakt het gelukkiger en trotscher! riep Villiot en drukte den jongen kunstenaar met warmte de hand; ik ben trotsch op u, mijn zoon, op Louiza, trotsch op mij zelf, op.... Maar, ik ben een zot! voegde hij er glimlachend bij, streek met de vereelte hand over de vochtig geworden oogen en nam het dagblad weder op, om zijne ontroering te verbergen.

De minnenden, thans aan zich zelven overgelaten, plaatsten zich een weinig verder onder eenen boom en waren daar spoedig in druk gesprek verdiept. De zon was geheel onder; 't werd schemerdonker; de bleeke sterren begonnen de eene na de andere aan den onbewolkten hemel te tintelen; de oude voddenraper was met de kom op zijnen schoot op den dorpel gerust in slaap gesukkeld.

Hippolyte Didier was niet schoon; maar eene edele, verstandige, schrandere uitdrukking - de stempel van het vernuft - zette aan zijne gelaatstrekken een eigenaardig leven bij. Zijne wangen waren bleek en ingevallen, zijn voorhoofd breed en hoog, en zijne donkere oogen waaruit de weerschijn van een gloeienden geest straalde, waren bij afwisseling trotsch en teeder, vurig en zacht. Hij had zich aan de beeldhouwkunst toegewijd, en het gedenkteeken voor het graf van de rijke jonge juffrouw was het eerste belangrijk werk, dat hem toevertrouwd werd. Villiot zou het marmer daartoe leveren en zich met de

[p. 34]

uitvoering belasten; Didier daarentegen het model vervaardigen en het beeldwerk van de voorzijde; het was het keerpunt in 't leven des kunstenaars; hij had zijne gansche ziel in dit werk gelegd en zijne gansche toekomst op den uitslag er van gebouwd.

De avond viel, 't werd van minuut tot minuut donkerder, en in de naburige huizen, die telkens onduidelijker werden, had men reeds hier en daar licht onstoken. Eindelijk legde meester Villiot zijn dagblad neer, daar hij toch geene letter meer onderscheiden, kon en riep:

- Waar blijft Annette nu toch? Hoe kan ze ons zoo lang op haar laten wachten? Zeker staat ze nog voor de winkels en magazijnen op den boulevard te gapen. 't Is nu anders geen uur voor een jong meisje om alleen op straat te zijn.

Louiza zuchtte en Hippolyte zag op zijn horloge.

- Tien minuten na negenen, zei hij verwonderd. Wanneer is ze dan van huis gegaan?

- Rond half vijf, antwoordde Louiza aarzelend.

- Half vijf? en nog niet terug! riep meester Villiot bezorgd. Ik zal zelf naar het hotel gaan zien. Geef me mijnen hoed, Louiza. Mijn arm kind, als haar maar geen ongeluk overkomen is.

- Blijf maar zitten, vader, het arme kind is daar al, riep eene vroolijke stom bij het tuinhek, en een beeldschoon meisje, met zwarte oogen, bloeiende wangen en donker haar kwam luchtig aanhuppelen, viel den vader om den hals, en kuste hem de bestraffende woorden van de lippen.

Vervolgens reikte zij Hippolyte de hand, knikte den nu weder ontwaakten voddenraper een vriendelijken groet toe, en wierp hoed en omslagdoek op eenen stoel in den gang. Annette - want deze was het - haalde een breiwerk uit den zak, plaatste zich bedaard op de steenen bank en roerde reeds druk hare fijne vingers, voor dat nog een der aanwezigen van zijne verrassing over hare onverwachte verschijning bekomen was. Nu echter werd zij met vragen bestormd: waar zij geweest, hoe zij zoolang uitgebleven, wat haar overkomen was?

Zoo bedaard mogelijk antwoordde Annette, dat haar volstrekt niets was overkomen. Zij had het fijn goed in het hotel afgegeven en was toen naar den hof der Tuileriën, die niet ver van daar was, gegaan, om wat uit te rusten; daar had zij toevallig een paar vriendinnen ontmoet, met wie zij wat opgewandeld was om de winkels te zien; later hadden ze, daar de avond zoo schoon en geheel Parijs op de been geweest was, insgelijks op de boulevards een luchtje geschept.

Dit alles vertelde zij op luchtigen toon, ieverig breiend en zonder de oogen van haar werk op te slaan.

Hippolyte zag haar ernstig en vragend aan; Louiza zweeg en scheen verlegen; Villiot alleen scheen met de gegeven verklaring tevreden, was blijde haar te huis te zien, en maakte haar voor een dwaas ding, voor een zottinneke uit.

- En waar hebt ge dien kostelijken tuil van witte roozen opgedaan, kindlief? vroeg hij, en streek haar met de hand over het pekzwarte haar.

- Ik heb ze gekocht, antwoordde Annette haastig, toen ik over de bloemmarkt ging. 't Was al laat, en ge weet, 's avonds kunt ge daar kostelijke bloemen koopen voor weinig geld, voor eene kleinigheid.

- Maar toch moet zoo'n ruiker ten minste anderhalven frank gekost hebben, Annette, zei Hippolyte, en zag het meisje zeer ernstig en scherp in de oogen.

Annette verklaarde dat zij er maar een halven frank voor gegeven had.

Er volgde eene korte stilte.

- Het wordt te donker, om hier nog te werken, sprak Louiza, en er steekt wind op.

- Laat ons dan binnengaan en licht aansteken, antwoordde Annette.

Zij stond op en trad in huis.

- Louiza, wat is er toch met Annette? fluisterde de jonge beeldhouwer zijne verloofde in het oor. Ik geloof geen woord van wat ze daar vertelde, hoe ze den avond heeft doorgebracht.

- 't Is niets, het gebeurt wel meer dat ze wat opgewonden is, antwoordde Louiza snel en ernstig. Wees niet bang voor haar; er zal geen kwaad geschied zijn. Zij is vermoeid; spreek er maar niet verder over.

Hippolyte zweeg, maar was toch niet ten volle gerustgesteld.

Nog dienzelfden avond, toen de beide zusters op hare kleine slaapkamer alleen waren, trad Louiza aan het venster, waardoor de volle maan haar helder licht wierp, trok Annette naar zich toe en vatte hare hand.

- Spreek, zuster, zeg mij openhartig, waar gij van avond geweest zijt, en met wien? Neen, keer uw gezicht niet af, wees stil en vertel mij alles? Hebt gij ons de waarheid gezegd?

Annette gaf geen antwoord.

- o, Ik versta u al, gij waart bij den Engelschman, den valschen Engelschman.

- Hij is niet valsch! riep Annette levendig en sloeg haastig de oogen op, om ze even schielijk neer te slaan.

- Ja, hij is het, hij is door en door valsch! Och, zuster, lieve zuster, om de liefde van onze moeder, die daar ginder op het kerkhof ligt, - geloof mij, vertrouw u aan mij toe, blijf te huis en mijd dien man! Als hij 't oprecht en braaf met u meende, zou hij hier komen, alles zeggen en met vader spreken. Waar zijt ge met hem geweest, Annette?

- In de danszaal achter de kerk, fluisterde Annette, verlegen en nauwelijks hoorbaar.

- Anders nergens?

- Neen, nergens.

- God zij geloofd, riep Louiza. En daar hebt gij met hem gedanst?

- Een paar keeren; maar... het was daar zoo schoon.... het lokaal zoo prachtig... de muziek zoo aangenaam, en waarlijk, Louiza, ik wist niet dat het zoo laat was.

- Hoor eens, zeide Louiza, gij moet mij beloven, niet meer met hem te dansen, niet meer met hem uit te gaan, ja, zelfs niet meer aan hem te denken. Gij zult het doen, niet waar? Dan is 't goed. Spaar uwe tranen. Alles is nu vergeten en vergeven; ik hoop, dat ge nooit weer iets voor mij verbergen zult. Laat er nooit een geheim tusschen ons en vader bestaan.

(Wordt voortgezet.)