De Vlaamsche School. Jaargang 26

Eene tooneelvertooning in 1763.

In ons artikel over eenige platen naar A. Van Diepenbeeck, blz. 16, maakten wij melding van den H. Jacobus La Coupe, van Audenaarde, eenen der martelaars van Gorcum.⁽¹⁾ Dit herinnert ons een boekje, dat voor eenigen tijd ons in handen kwam en om zijne zeldzaamheid verdient in eere gehouden te worden. Het beslaat 4 bladzijden druks groot in-4^o, en bevat het programma van een treurspel door de kamer van Rhetorica, de Kerssouwieren, van Audenaarde, ten jare 1763, ten tooneele gebracht. De held van het treurspel is de gezegde H. Jacobus. Op de eerste bladzijde leest men den titel; op blz. 2 ziet men het wapen van den edelen heer wien het treurspel wordt opgedragen; en de bladzijden 3 en 4 bevatten het eigenlijk programma der vertooning. Ziehier dit werkje, dat wij in zijn geheel nadrukken, zonder dat wij het noodig oordeelen de daar in voorkomende historische onnauwkeurigheden aan te stippen:

* * *

Jacobus Lacopius Met nog eenige van syn med'gesels Martelaers van Gorcum. Treur-spel. Op Rym gestelt door de Constminnende Lief-hebbers der wyt vermaerde ende geprivilegeêrde Gilde-Caemer van Rhetorica (geseyt de Kerssouwieren) binnen Audenaerde, stellende voor zinspreuk Jonst Soeckt Const Schuylende onder den Glorieusen Eer-titel der Visitatie van de Alderheyligste Maegd ende Moeder Godts Maria Sal speel-vys door hun vertoont worden op den 25.26. ende 27. September en den 2. October 1763. Opgedraegen An Jor. Charles van der Meere Heere van Wyngaerde, Lambres, Plachy, Brouwaen, ten Bossche, etc. etc. Gedeputeerden der Staeten van Vlaenderen, Borgemeester deser stede, als mede An Vrouw Louise, Josephe, Joanna van Slype syne Geselnede. - Tot Audenaerde by Petrus Joannes Vereecken woonende in den Bourg by het Beggyn-hof.

(1) Zie ook onze jaargang 1873, blz. 188.

Inhoud.

Jacobus Lacopius geboren binnen de stadt Audenaerde, Priester van de Premonstreyt binnen Antwerpen, om syn verstant, ende groote bequaemigheyt wiert van syne Overheyt gesonden op een Dorp gelegen by Gorcum in Hollandt, om aldaer als Onder-pastor de Catholycke te onderrichten, ende by te staen: Alwaer hy van de Geusen wort gevangen, ende in den Kercker geleyt: Naer vele vreetheden soo binnen Gorcum, als in den Briel te hebben uytgestaen, wort door beloften, ende dreygementen gepraemt tot afstant van 't Geloof;

[p. 26]

hy liever verkiesende een Eeuwig duerenden dan Corten loon, is met nog achthien van syn med'gesels voor het Roomsch Catholyk Geloof in den Briel opgehangen, ende gestorven.

Martirol. Estius ende meer ander schryvers.

I. Deel.

De stadt Gorcum ingenomen synde, vlugten de Geestelycke op het Casteel. Den Geuschen Capiteyn stelt vast het selve te bestormen. De inwoonders (hun macht te cleyn bevindende) senden een Gesant die comt tot verdrag, op bespreêk van geen den minsten overlast te doen aen de Geest'lykheyt, het gone den Capiteyn met eedt bevestigt: Nochtans uyt het Casteel vertreckende, worden al 't saem gevangen: Waer over den Capiteyn sig verheugende, angecondigt wort als dat Lacopius ook gevangen is, den welcken hy by de ander doet vast setten.

II. Deel

Niet iegenstaende alle de moedtwilligheden der Geusen de Priesters in den kercker angedaen, anmoedigen sy elcand'ren om voor het Roomsch Catholyk Geloof vromelyk te stryden. Worden uyt den Kercker gesleurt, ende te Schepe naer den Briel gesonden. Den Vaeder van Lacopius sulcx verstaen hebbende, stelt vast synen Soôn te gaen vinden.

III. Deel.

Den Commandant van den Briel verlangende de gevangene te sien, verstaet door den Schout, dat die syn angecomen, ende door den Capiteyn voorder onderricht synde, doet eenige van de gevangene voor hem brengen. Den Commandant met den Capiteyn beraemen, hoe sy met hun sullen handelen. Gaen die te gemoet.

IV. Deel.

De gevangene voor den Commandant gebracht, synde tracht die met geveynsde reden hun Geloof te doen verlaeten, sy in tegendeel verwyten hem vrymoedig syne meyneedigheyt, selfs dat alle dese vreetheden sonder bevel van den prins van Oragnien geschieden; waer over gestoort synde, doet hun al in den Kercker leyden behalven Lacopius, die hy met vele beloften tracht van 't waere Geloof af te trecken; dog naer eene cleyne bedencking wort Lacopius van synen Vaeder versterkt: Veracht alle geschencken, wort by de ander in den Kercker geleyt. Den Commandant gebied den Raedt te vergaederen. Den Vaeder sig verheugende in de stantvastigheyt syns Soôns, wort als bespieder verjaegt.

V. Deel.

Den Raedt met de Geuse Predikanten vergaedert synde, worden de gevangene Priesters voor hun gebracht, de welke door vleyingen gepraemt worden den Roomschen Paus te versaecken, 't gone sy cloekmoedelyk ontseggen, en met gegronde redenen het Roomsch Catholyk eloof vast stel lende, door den Commandant tot de Galg verwesen worden. Lacopius van syn Vaeder afscheydt nemende sterft met de andre voor het Waerachtig Christen Geloof, ontfangende de Croon der Martelie.

Inhoud der Clucht.

Wie tegen d'Ouders raet en naer syn zin wilt trouwen,
Siet men gemeynelyk hun eygen schaede brouwen;
Somwyl een Bedelaer die brengt hun in 't verdriet,
Soo Lucil door Rapier in dese clucht geschiet.

Speelt in, en ontrent 't Huys van Dorantus,

ende eyndigt in 't Huys van Hegio.

Alles tot meerder eer ende glorie Godts
ende van de Alderheyligste Maegd
ende Moeder Godts Maria

Niets is zoo schoon als de op edelaardige wijze vervulde plicht.
Erckman-Chatrian.