De Vlaamsche School. Jaargang 24

Kroniek.

Antwerpen. De door ons op blz. 10 vermeldde twee nieuwe glasramen zijn voltooid en in de Lieve-Vrouwe-kapel in de hoofdkerk geplaatst. Het eerste vertoont: in een veelkleurigen stralenkrans Onze-Lieve-Vrouw als patroones van Antwerpen, vergezeld van den heiligen Joseph, patroon van België, omringd van engelen en de beschermheiligen (in biddende houding op rooden grond) van Brussel (St.-Michiel), Arlon (St.-Marten), Luik (St,-Lambrecht), Gent (St.-Bavo), Bergen (St.-Waldetrudis), Brugge (Ste.-Walburgis), Hasselt (St.-Quinten), Namen (St.-Albinus); het bovendeel van het raam bevat de volle wapens, naamcijfers enz., der koninklijke familie en tweemaal l'Union fait la force (waarom niet ten minste eenmaal in het Vlaamsch?); rechts, de 8 kwartieren des konings (Saksen-Coburg-Saalfeld, Brunswijk-Luneburg-Wolffenbuttel, Reuss-Ebersdorff, Erbach-Fürstenau, Orleans, Penthièvre, Napels-Spanje, Oostenrijk; links die van de koningin, de vorstelijke huizen van Lorreinen en Oostenrijk, Spanje, Saksen-Polen, Wurtemberg, Branden burg-Schweidt, Nassau-Weilburg, Nassau-Oranje. Op eenen band in het midden des raams staat te lezen: Leopoldus II Belgarum Rex et Maria Henrica Regina cutlus Beatae Maritae Virginis in hoc sacello constituti anno jubilaeo m.d.ccc.lxxviii hoc erga Deiparam pietatis pignus p.c. Het tweede raam vertoont de aanroeping van O.-L.-Vrouw op 't staaksken te Antwerpen in eene aloude kapel; geknielde magistraatspersonen, edelen, burgers, bedelaers en kreupelen offeren geschenken; deze figuren lossen uit op een blauw muurtapijt; op den voorgrond, drie geknielde vrouwen, waarvan eene, in goudlaken gewaad, een juweelkoffertje vasthoudt, dat overtrokken is met rood fluweel. Het bovenraam voert rechts de wapens van het markgraafschap des H. Rijks, van het magistraat, de schepenenbank, de rentmeesterskamer en de zes gewapende gilden, zijnde de oude en nieuwe St.-Joris- of kruisbooggilde, de jonge en oude St.-Sebastiaans- of handbooggilde, de St.-Michiels- of schermers- en hellebardiersgilde, de St.-Antonius- of kolveniersgilde; in het midden, de zinnebeeldige rozen van Antwerpen; links, de wapenschilden

[p. 123]

en kenteekens van het bisdom van Antwerpen⁽¹⁾, de collegiale en later cathedrale kerk van O.-L.-Vrouw, de abdijen van Sint-Michiel, St.-Salvator of Pieter Pot, de Minderbroeders, Kapucijnen, Augustijnen, Predikheeren, O.-L.-Vrouwebroeders (Carmelieten) en Jezuïeten. Van weerskanten wapenschilden van gilden, broederschappen en ambachten die in een tijdverloop van vijf eeuwen, beurtelings, overeenkomstig de geboden van het magistraat, het beeld van O.-L.-Vrouw in de jaarlijksche processie omgedragen hebben. In het onderdeel leest men het volgende opschrift: Beatissimae Virgini Mariae ad stipitem Urbis Patronae Cujus laudes quotidianas in hoc templo cantari jusserunt Majores An. mcccclxxviii in venerationis amoris et grati animi testimonium Antverpienses dicarunt An. mdccclxxviii. Deze beide ramen staven wat wij zoo dikwijls hebben vooruitgezet, namelijk dat het niet noodig was voor glasschilderingen naar Parijs te gaan, daar men hier te lande en zelfs in Antwerpen kunstbeoefenaren vindt die degelijk werk weten te leveren als men hun daartoe de gelegenheid geeft. De heeren P. Van der Ouderaa, Stalins en Janssens, alsook P. Génard, die de onderwerpen opgaf en de wapenkundige toelichtingen leverde, verdienen den meesten lof om den verkregen uitslag. Eere ook den koning en den gevers van het tweede venster. Wij hopen, dat zij navolgers hebben zullen en daardoor al spoedig de Fransche fabriekramen zullen verdwenen, welke den schoonen tempel ontsieren.

- Stads archief is in bezit gekomen van de boeken (35 in getal) van het Antwerpsch schoolwezen, die de jaren 1468 tot en met 1798 omvatten.

- Uitslag van den prijskamp van tooneelletterkunde, uitgeschreven door het gemeentebestuur (zie blz. 10). a. Stukken van 3 of meer bedrijven: 1^e prijs (1000 fr.), Annemie, tooneelspel in 4 bed., van Rosier Faasen, te Rotterdam, 2^e (600 fr.), Bertha, drama in 5 bed., van J.C. Kreukniet, te Amsterdam; 3^e (300 fr.), in verdeeling, Toch gebogen, tooneelspel in 5 bed., van J.F. Jansen, te Harlingen, en Op 't spel gezet, tooneelspel in 3 bed., van C.W. Margadant, te Leiden, en J.E. Slingervoet Ramondt, te Deventer; b. stukken van 1 en 2 bedrijven: 1^e pr. (600 fr.), Behouden, tooneelspel in 2 bed., van A. Ising, te 's-Gravenhage; 2e (300 fr.), Mijn vrouws tante, tooneelspel in 2 bed., van A. Bosch, te Amsterdam; 3e (200 fr.), Mijne torteltjes, blijspel in 1 bed., van A.M. Maas Geesteranus, te 's-Gravenhage. Voorders bekwamen de volgende stukken eervolle meldingen: Goedroen, Ada van Holland, De Kerstboom, Moeder Rosa, Het kruisbeeld, Tomaso Aniello, Zijn offer versmaad, De plattelandsgeneesheer, Siska, Baekelandt, Twee vliegen in één klap, Martha, Onze jongen, Gecureerd. (Al de bekroonde schrijvers zijn Hollanders.)

- Robert Fabry heeft een meer dan levensgroot borstbeeld van Joost van Vondel voor den heer F. Gittens voltooid. Het wordt geroemd als een voortreffelijk gewrocht, den verdienstelijken beeldhouwer oud primus van Rome waardig.

- Gustaaf Lagye, bestuurder van La Fédération artistique, heeft de Rubenscantate, Vlaanderens kunstroem, van J. de Geyter (zie 1877, blz. 78 ), in het Fransch overgezet. Hetzelfde gedicht zal ook in het Duitsch en Engelsch worden vertaald en met muziek voor piano van Peter Benoit eerlang verschijnen.

Brussel. De driejarige bouwkundige prijs (1000 fr.) van de stedelijke academie van schoone kunsten, is toegewezen aan den heer Acker, te Brussel.

Brugge. De stedelijke bladen gewagen uitvoerig over een talrijk gezelschap Zigeuners dat zich neergeslagen heeft buiten de Heuvelpoort en van heinde en ver wordt bezocht. Mannen en vrouwen dragen schilderachtige veelkleurige kleederen maar zijn afstootelijk vuil; hun schoeisel bestaat uit puntlaarzen van zwart of rood leder. De kinderen, grootendeels meisjes, loopen barrevoets. De mannen onderscheiden zich door hunne rijzige gestalte, vele vrouwen door inderdaad beelderige schoonheid. Zij zijn deels van Boheemschen, deels van Italiaanschen oorsprong. De moeders schijnen zeer gehecht te zijn aan hunne kinderen die zij dikwijls liefkozen. In de tenten dezer zwervende bedelaars treft men noch stoelen, noch tafels aan, maar liggen eenige groote kussens, die hun tot zit- en slaapplaatsen verstrekken; zij eten van op den grond; hunne erg verwaarloosde paarden staan in de opene lucht vastgebonden aan de tenten hunner meesters.

Luik. Er wordt gemeld dat de heer Poilvache bij erfenis in bezit is gekomen van een uitmuntend tafereel dat meer dan eene eeuw op eenen zolder te Maeseijck zou verbleven hebben en tot onderwerp Kinderlijke liefde heeft (een tot uithongering veroordeelde oude man door zijne dochter in den kerker gevoed, zooals men weet een feit uit de Romeinsche geschiedenis). Het stuk, in vrij goeden staat, 1^m50 breed en 1^m10 hoog, schijnt te zijn geteekend Gebr. Van Eyck 1450.

(1) Zie de Vlaamsche School van 1869, blz. 44.

Buitenland.

's-Gravenhage. In de academie, Princessestraat, is geopend de 3^e tentoonstelling van de Hollandsche teekenmaatschappij. Zij bestaat uit 112 teekeningen van Bosboom, Bilders, Roelofs, H. Weissenbruch, Van Borselen, J. Van de Sande Bakhuizen, Gabriël, J. Neuhuys, Duchattel, Pecquereau, Seben, Van der Meer, H. Herkomer, juffrouwen Van Bosse en Van de Sande Bakhuizen, mev. Mesdag en anderen.

Amsterdam. De maatschappij tot Nut van 't Algemeen heeft 1000 gl. beschikbaar gesteld voor de uitzending van werklieden naar de wereldtentoonstelling te Parijs. Ook het staatsbestuur zal hiertoe eene som verleenen. Het stedelijk kunstnijverheidsmuseum zal in 1879 eene loterij houden van voorwerpen, gemaakt volgens modellen door Nederlandsche werklieden op de Parijsche tentoonstelling te verzamelen in hout, steen, metaal, gesponnen of geweven enz. (Dit voorbeeld verdient wellicht ook in België nagevolgd te worden; wij roepen er namelijk de aandacht op van de commissie voor de uitzending van Antwerpsche werklieden naar de wereldtentoonstelling.)

- In de dierengaarde bevindt zich eene witte raaf. Zij werd te Warnsveld gevangen door eenen daglooner die ze voor 1/4 gulden verkocht aan iemand welke ze aan de dierengaarde overliet voor 150 gl.

Middelburg. Ter gelegenheid van zijn huwelijk met H.K.H. prinses Marie van Pruisen, zal Z.K.H. prins Hendrik vanwege de stoomvaartmaatschappij Zeeland een geschenk worden aangeboden, bestaande in eene door J.F. Schutz alhier te vervaardigen schilderij, voorstellende de opening van de havenwerken te Vlissingen op 8 September 1873 door Z.M. den koning en Z.K.H. prins Hendrik.

Berlijn. De zangeres Patti en de tenor Nicolini zullen in November gastvoorstellingen geven in den Krullschen schouwburg tegen 10,000 fr. per vertooning. (Er wordt gemeld, dat hunne onderhandelingen met den schouwburg van Petersburg mislukt zijn, omdat Patti en Nicolini 20,000 fr. voor elke voorstelling vroegen.)

Keulen. De sterrekundige Hermann J. Klein heeft op de maan een grooten krater ontdekt, die hij zegt omtrent in het midden van de schijf nabij den dusgenaamden Hyginuskrater gelegen te zijn. Als de maan in haar eerste kwartier is, vertoont de krater zich in de gedaante van een reusachtig donker gat van 4000 meters middellijn. Op onze aarde bestaat slechts één krater van dergelijke afmetingen, namelijk te

[p. 124]

Keraouea op de Sandwicheilanden. Onder andere sterrekundigen hebben Ward (Belfort) en Schmidt (Athene) de echtheid van Kleins ontdekking gestaafd, en de Engelschman Nelson schrijft, dat de krater waarvan zake in 1876 nog niet op de maan te bespeuren was.

Duisburg. In deze stad zal den 2ⁿ September een standbeeld van den beroemden Vlaamschen aardrijkskundige Mercator ingehuldigd worden. (Zie over hem de Vlaamsche School van 1877, blz. 40.) Eene plaatselijke Duitsche gazet, over Mercator sprekende, noemt hem: ‘onze Mercator.’

Parijs. Op de jaarlijksche tentoonstelling van schoone kunsten werden medailles toegekend aan de volgende schilders: 1^e klasse, Fevrier, Ronot, E. Gautier; 2^e, V. Butin, G. Dubufe, Flahaut, Brozik, Guber, Aubert; 3^e, Dagnan-Bouveret, Le Blant, Jeannin, Pointelin, Guay, Courtois, Douillard, M. Lenoir, Carteron, Boutet de Monvel, Dameron, Betsellère.

- Juffrouw Julia Dodu die gedurende den oorlog met Duitschland veel beleid en kunde betoonde als bestierster van den telegraaf te Pithiviers, is, na reeds de militaire medaille ontvangen te hebben, tot ridder van 't Legioen van Eer benoemd.

- Op een congres van vrouwen in deze stad, heeft de Nederlandsche schrijfster, mev. Elisa Van Calcar, van 's-Gravenhage, veel bijval bekomen met eene redevoering over het nut der kindertuinen. Het congres heeft den wensch uitgedrukt dat de moeders zooveel mogelijk zelven hunne kinderen zouden voeden en ze niet toovertrouwen aan minnen.

Chalons-sur-Saone. In deze stad, de geboorteplaats van Niepce, is eene inschrijving geopend om ter eere van den uitvinder der lichtteekening een gedenkteeken op te richten. Joseph Nicéphore Niepce, geboren in 1765, was de eigenlijke uitvinder van de lichtteekening of photographie. Reeds van in 1813 nam hij proeven om door middel van het zonnelicht afbeeldingen te verkrijgen en in 1824 was het hem gelukt de beelden der camera obscura op zinken platen of glas te doen pakken. In 1827 zond hij eene beschrijving zijner uitvinding aan de Londensche Royal Society, zonder dat deze er evenwel gevolg aan gaf. Hij stierf in 1833 te Gras bij Chalons na in 1829 eene overeenkomst gesloten te hebben met Daguerre, ter volmaking en verspreiding zijner uitvinding. Daguerre, eens de uitvinder dood, eigende zich al de eer toe die aan Niepce toekwam, wiens zoon Isidoor in 1841 een werk schreef onder den titel Historique de la découverte improprement nommée Daguerréotypie. (Zie over de uitvinding der lichtteekening een opstel in de Vlaamsche School van 1866, bladz. 91.)

Londen. Het nieuwe Gaity Theater wordt sedert eenige dagen uitwendig verlicht door middel van electrieke lampen. Het Strand, zoo heet de straat waarin zich de schouwburg bevindt, is dien ten gevolge des avonds zoo helder, dat de gaslanterens er als nachtlichtjes uitzien.

- Het geneeskundig tijdschrift The Lancet maakt gewag van eenen man, die door den bliksem werd getroffen, terwijl hij onder eenen boom stond. De geneesheer vond op zijnen rug eenen boomtak afgebeeld in roode kleur, met ontelbare twijgjes, keurig als met de punt eener naald geteekend. Aan de kleeren was geen spoor van het doordringen des bliksems te bespeuren.

Yokohama. Deze Japansche stad heeft eenen volksoploop gehad naar aanleiding van een voorval, dat werd teweeggebracht door eene zaak die, in vroeger tijd, ook in Europa niet weinig gisting veroorzaakte, namelijk het... draaien van de aarde om de zon. Eenige Yokohamasche studenten hadden den spot gedreven met priesters van Boeddha, omdat deze predikten dat de aarde stil staat en de zon rond onze wereld draait. Het volk is de studenten te lijf gegaan, die allen deerlijk gekwetst werden.

Peking. In de Gazette wordt door den schrijver Chin-Hoo beweerd, dat de Chineezen den telefoon reeds in 978 uitgevonden hadden. Dit werktuig heet in het Chineesch thumthsien. Als uitvinder wordt genoemd Kung-Foo-Whing. (Zie over den telefoon ons tijdschrift van 1877, blz. 159.)

Zanzibar. Een jaar geleden, had de Londensche Royal Botanic Society in eenige Afrikaansche kustmeeren zaden van de Victoriaplant (Victoria regia) doen werpen. Thans wordt gemeld, dat deze zaden zich tot planten ontwikkeld hebben, zoodat de Victoria regia in Afrika een nieuw vaderland zal hebben gevonden. Deze prachtige waterplant, die rond 1827 in Guiana ontdekt werd, heeft ronde op het water drijvende bladen welke eene oppervlakte van bijna twee meters bereiken, omzoomd zijn met een verhoogden rand en aan den onderkant een vlechtwerk van met stekels voorziene aderen dragen; hare welriekende wit-roode bloemen hebben ongeveer O^m30 in doorsnede; hare vruchten zijn rond.