De Vlaamsche School. Jaargang 23

Kroniek.

Antwerpen. Het in Sint-Jacobskerk verleden jaar door een onweder gansch vernield glasraam uit S^t-Antonius kapel, is vernieuwd en hersteld door den Mechelschen glasschilder Pluys, naar de teekening van Ed. Dujardin. In het bovengedeelte van het glasraam zijn afgebeeld de HH. Antonius en Paulus, wien een brood door eene raaf wordt aangebracht; in het ondergedeelte ridder Ambrosius en Maria S. Ursel, zijne echtgenoote, met hunne patronen, O.-L.-Vrouw en de H. Ambrosius van Milaan. Boven het hoogzaal, gaan twee nieuwe glasramen geplaatst worden, waarvan de uitvoering aan Ed. Dujardin en Pluys is opgedragen. Het eene zal verbeelden Petrus die van Christus de sleutels van den hemel ontvangt, het andere de verschijning van den heiligen Jacobus in den veldslag door Ferdinand van Spanje den Mooren geleverd.

- Den 3ⁿ April heeft de gemeenteraad beslist, voor het hedendaagsch museum aan te koopen Ducaju's marmeren standbeeldje van Z.M. Leopold II, mits 3,000 fr., waarvan het rijk er 1,500 zal betalen.

- Het gemeentebestuur heeft te Londen Van Lerius' Lady Godiva aangekocht voor 750 pond sterl. (Zie over deze schilderij onzen jaargang 1870, blz. 108, en 1876, blz. 76.) Het staatsbestuur verleent 9,000 fr. hulpgeld.

- Den 5ⁿ Mei stemde de gemeenteraad 1,685 fr. voor den aankoop eener schilderij van P. Van Bredael, voorstellende een Optocht ter gelegenheid der blijde inkomst van den aartshertog Maximiliaan.

- Julius Pecher vervaardigt voor het Antwerpsch museum een kolossaal borstbeeld van Rubens, ter gelegenheid van den 300ⁿ verjaardag der geboorte van den prins der Vlaamsche schilders. Het model schenkt de beeldhouwer kosteloos aan de stad, die voor de uitvoering in marmer 10,000 fr. zal betalen.

- P. Van der Ouderaa voltooit een tafereel, waarop levensgroot staan afgebeeld Rubens en zijne gade Isabella Brant, een bezoek brengende aan den bloemenschilder Jezuïet Daniël Segers.

Brussel. Z.M. de koning heeft een prachtigen standaard geschonken aan de maatschappij de Jonge Tooneelliefhebbers.

- Er is sprake, de congreskolom galvanoplastiek te verkoperen, ten einde het afschilveren en verbrokkelen van den steen, waaruit de kolom gemaakt is, tegen te gaan. De metaallaag zou eene dikte van 0^m002 hebben. De uitgaaf wordt geschat op ¼ millioen.

- Een koninklijk besluit van 21 Mei benoemt den heer

[p. 71]

Jan Rousseau, algemeen secretaris der commissie van monumenten, tot inspecteur der schoone kunsten, met den graad en titel van bestuurder.

Gent. De heer C. Verbessen heeft het tafereel Jacob Van Artevelde, van Jan Van Beers, welk op de laatste Antwerpsche tentoonstelling voorkwam, aangekocht.

Buitenland.

Amsterdam. Bij F. Muller zijn op 23 April eene zeer groote partij boeken en handschriften openbaar verkocht, ten deele afkomstig van wijlen Ed. Ter Bruggen, van Antwerpen. Een brief van Rubens werd door de stad Antwerpen gekocht voor 300 gl. Deze brief was het stadsbestuur destijds voor 500 fr. aangeboden.

Leiden. Er is uitgeschreven eene prijsvraag, tot het verkrijgen van ontwerpen voor een nieuw gebouw, ten behoeve van 's rijks hoogeschool in deze stad. Volgens het programma dezes prijskamps (waaraan ook vreemdelingen kunnen deelnemen), is voor 't gebouw de grond van de dusgenaamde Groote Ruïne aangewezen. Aan de ontwerpers wordt volle vrijheid gelaten in het kiezen van den toe te passen bouwstijl. De hoofdbestanddeelen van het gebouw moeten zijn gehouwen en gebakken steen en de hoofdingang moet geplaatst zijn hetzij aan den noord- hetzij aan den westkant der Ruïne. Het schoolgebouw moet behalve de vergaderzalen voor de verschillende faculteiten en collegekamers, onder andere bevatten: eene spreek-of gelagzaal voor de studenten; een groot auditorium geschikt tot het houden van plechtige vergaderingen, berekend op tusschen de 600 en 700 toehoorders. De kosten aan de uitvoering van het plan verbonden, mogen niet meer bedragen dan ongeveer één milioen gulden. De ontwerpers moeten hunne teekeningen onderteekenen met eene kenspreuk, overeenkomende met eene kenspreuk op een verzegelden omslag te stellen, waarin de naam van den ontwerper geplaatst is. De stukken vóór of uiterlijk op 1 October 1877 vrachtvrij in te zenden aan het adres van den minister van binnenlandsche zaken te 's-Gravenhage. De beoordeelingscommissie bestaat uit vier leden van het college van rijksadviseurs voor de monumenten van geschiedenis en kunst en uit 3, 4 of 5 buitenlandsche bouwkundigen, allen nader aan te wijzen. Aan den vervaardiger van het beste ontwerp wordt de uitvoering van het ontwerp gegeven, of een prijs van 5000 gl.; het nabeste ontwerp bekomt een prijs van 2500 gl.

Franeker. Op de schoone, slanke zuilen, die het schip der antieke Martini-kerk in deze Nederlandsche gemeente omringen, zijn onder eene laag witkalk muurschilderingen ontdekt, voorstellende een bisschop met de hostie in de opgeheven hand, eene biddende vrouw, met het gelaat gewend naar een hert, tusschen welks gewei een kruisbeeld is bevestigd, eene figuur met een opgeheven zwaard, een man die op eenen staf leunt, eene figuur met boog en pijl, enz.

Brouwershaven. Deze kleine stad, de geboorteplaats van Jacob Cats, wien zij in 1829, op hare Grootemarkt, een steenen standbeeld oprichtte, zal den 10ⁿ November aanstaande des dichters 300ⁿ geboorteverjaardag herdenken. Op het stadhuis wordt een exemplaar van Cats' gedichten bewaard, door hem aan Brouwershaven geschonken met eigenhandig onderteekende opdracht. In meerdere Hollandsche steden zal Cats' derde eeuwgetijde ongetwijfeld worden herdacht.

Harlingen. In het koninklijk paleis, hier ter stede, is eene weergaloos merkwaardige tentoonstelling van Friesche oudheden geopend. Bijna 1500 inzenders hebben zich beijverd, het schoonste, wat zij van 't voorouderlijk erf hadden bewaard, derwaarts te brengen; 18 vertrekken, benevens de ruime en lange gangen, zijn deels met kostbare, deels met voor de geschiedenis en de kennis van 't huiselijk leven der Friezen zeer belangrijke voorwerpen gevuld: prachtige verzamelingen munten en penningen, gildepenningen en andere voorwerpen bij het opgraven van terpen gevonden, rijke verzamelingen van antiek goud en zilver, kunstig bewerkte familie-portretten, kleederdrachten, ja zelfs 't kostbaarste wat de israëlietische synagoge en de roomsch-katholieke kerk in Friesland kan aanbieden. Verder eene keurige verzameling schilderijen, de antieke Hindelooper kamer, de antieke slaapkamer, de keuken en de senaatskamer der vroegere Franeker academie. Wie 100 uren ver rijst, om deze tentoonstelling te bezoeken, zal zich den tocht niet beklagen. Integendeel.

Wieringen. Benoorden dit Noord-Hollandsch eiland, op de plaats waar eens de stad Grebbe gelegen was, worden van tijd tot tijd nog overblijfsels ontdekt. In de eerste dagen der maand Mei zijn door eenen visscher een aantal doodkisten gevonden, waarin goed bewaarde menschelijke geraamten. Het zand, waaronder de kisten eeuwen bedolven hebben gelegen, zal vermoedelijk in Januari 11. bij den toen woedenden storm weggespoeld zijn.

Parijs. De door het keizerrijk gestichte prijs van 20,000 fr., die alle twee jaren door het Instituut toegekend wordt (ditmaal was 't de afdeeling schoone kunsten die de candidaten had aan te wijzen), is ten deele gevallen aan den beeldhouwer Chapu, voor zijn ruiterstandbeeld van Joanna d'Arc, op het Pyramidenplein, en voor zijn grafteeken van den bij de belegering van Parijs gesneuvelden schilder Henri Regnault. Er waren 20 stemmen voor Chapu, 18 voor Van der Meer.

- De volgende prijzen werden besteed voor eenige in 't openbaar verkochte tapijten uit de verzameling van den hertog van Alva: De doop van Christus, 36,000 fr.; Kruisweg, 25,000; Het gebed in het hofke van Oliveten, 18,000; De Passie, 19,000; Zinnebeeldig onderwerp uit Jezus' leven, 16,800; De graflegging, 15,000.

- De tentoonstelling van schoone kunsten bevat 4,616 stukken (er werden er 5,813 geweigerd!). Tusschen de Belgische schilders welke grooten bijval genieten bevindt zich P. Van der Ouderaa, met zijne Gravin van Egmont (zie 1876, blz. 13), aangekocht op de tentoonstelling van Lyon, door den heer Arbelot.

- In 1874 verkocht de fabriekraad der Servatiuskerk aan den kunstkooper Recappé voor 8000 fr. muurtapijten uit de eerste jaren der xvii^e eeuw, volgens modellen van Lesueur en Philip van Champaigne bewerkt. Zij waren beschadigd en vervuild en kwamen van den zolder der kerk. Er waren voorstellingen op afgebeeld uit het leven van Servatius en Protais, beschermheiligen der kerk. Recappé verkocht de boorden der tapijten voor 10,000 fr. aan den graaf van Camondo, die er gebruik van maakte bij het behangen eener zaal in zijn nieuw gebouwd huis

[p. 72]

in de Eliseesche Velden, te Parijs. Kennis krijgende van wat er was geschied, hebben het gemeentebestuur van Parijs en de Fransche staatsregeering een rechtsgeding ingespannen, om de tapijten terug te vorderen, op grond dat de fabriekraad zijne bevoegdheid was te buiten gegaan met ze te verkoopen. De rechtbank der Seine, dezen eisch toewijzende, heeft den heeren Recappé en graaf Camondo bevolen de tapijten af te staan, terwijl de Servatiuskerk het geld zal hebben terug te geven, dat zij daarvoor ontvangen heeft.

Brou. In deze gemeente van Eure-et-Loire is bij het opbreken van eene straat een aarden potje gevonden met een dertigtal goudstukken van Karel VIII, Lodewijk XII, Frans I, Karel IX en Hendrik IV. Ieder stuk weegt gemiddeld 3 gram 30 centigram.

Vaucluse. Volgens wordt gemeld, is op den zolder der St.-Pieterskerk eene op hout geschilderde prachtige voorstelling van de Aanbidding der herders gevonden, toegeschreven aan Simon de Chalon, door de eenen, aan Perugino, door anderen. Het stuk is 2 vierkante meters groot. Er staan 18 figuren op.

Londen. In 1876 werden in Engeland uitgegeven 1076 werken over de schoone kunsten, 857 romans, 693 godsgeleerde werken, 470 taalkundige werken, 407 geschiedkundige werken en levensbeschrijvingen, 419 schoolboeken, 377 werken over handel en staathuishoudkunde, 322 dichtbundels, 270 reisbeschrijvingen, 252 wetenschappelijke werken, 188 geneeskundige werken, 164 rechtsgeleerde werken enz.

- Peilingen, onlangs gedaan op 30^o60′ noorderbreedte van Greenwich, hebben bewezen, dat de Atlantische Oceaan daar meer dan 13000 meters diep is. Om het peillood, waarmede die diepte gemeten is, neer te laten en op te halen, had men 9 ½ uren noodig.

Stockholm. In Mei 1878 zal een Zweedsche tocht naar de Pool worden ondernomen, hoofdzakelijk om het Noordpoolbekken tusschen Nova-Zembla en de Behringstraat te onderzoeken. Oscar Dickson, die reeds vroeger verscheidene tochten heeft laten uitrusten, heeft voor deze nieuwe onderneming ruim 300,000 fr. geschonken, terwijl de koning van Zweden met hetzelfde doel, uit zijne eigene kas, omtrent een half millioen franks heeft gegeven. De leeraar Nordenskiöld zal de leiding van den tocht hebben.

Alexandrië. In onzen jaargang 1876, blz. 89, maakten wij melding van de oude Egyptische obelisk van rozenrood graniet, door den onderkoning Mehemed-Ali afgestaan aan Engeland. Met de toebereidselen om haar naar Londen over te voeren is thans een ernstig begin gemaakt door den ingenieur Dixon. Het zwaar gevaarte is reeds naar het strand kunnen gebracht worden. Bij deze gelegenheid is op de obelisk een opschrift ontdekt, waaruit blijkt, dat Barbarus, prefect van Egypte, ze door den bouwmeester Portius liet oprichten in het v^e jaar van Cesars regeering. Het voetstuk van het gedenkteeken moet versierd geweest zijn met vier bronzen geiten, waarvan men er drie schijnt te hebben teruggevonden, benevens het voetstuk zelve. Dit laatste lag in de zee, ongeveer 100 meters van den oever verwijderd. De 60 voet hooge en meer dan 7 voet breede obelisk is uit één steenblok.

Washington. Met ondersteuning van de regeering, zullen in de Lady-Franklin-Baai of bij Kaap Union (tusschen 82 a 83^o noorderbreede), op 400 Engelsche mijlen afstand van de Pool, 40 of meer krachtige mannen, met een voldoenden voorraad levensmiddelen, gedurende drie jaren gaan verblijf houden, om den tijd te hebben elke gunstige gelegenheid te baat te nemen, ten einde dichter bij de Pool te komen.

Australië. Een stuk koraal, 5 voet hoog, 6 voet in middellijn aan het boven- en 2 aan het ondereind, heeft men vastgehecht gevonden aan den onderzeeschen telegraafkabel bij Fort Darwin in Australië. Daar deze kabel niet langer dan 5 jaren gelegen heeft, moet de aanwas van koraal spoediger plaats hebben, dan tot nog toe door natuurkundigen werd ondersteld.