De Vlaamsche School. Jaargang 23

Abraham.
(Vervolg.)

Janko, gij vergist u, antwoordde de graaf lachend, en daar de knecht scheen te willen spreken, voegde hij er bij: ga naar den stal en laat de koets inspannen, ik moet naar de vergadering. Spoedig! voegde hij er bij, daar de andere nog steeds den jood bleef aanzien.

Met slecht verborgen wrok verwijderde Janko zich.

- Gij viert weldra uw Paaschfeest, niet waar? vroeg de graaf en zag den kleermaker scherp in de oogen.

- Van avond, genadige heer, beginnen de feestdagen, antwoordde Abraham, met eene zachte stem, terwijl hij er altijd over dacht hoe hij zijn verzoek om reeds zoo dikwerf ondervonden hulp, zoo bescheiden mogelijk zou voordragen.

- En hoe ging het u in den laatsten tijd?

- Het gaat in 't geheel niet meer, antwoordde Abraham met een hoopvol lachje, daar hij meende dat de graaf op eene bedekte wijze aan zijne wenschen te gemoet kwam.

- Hoe klein zou de som behoeven te wezen om het hem goed te doen gaan, dacht de graaf, den jood steeds in 't oog houdende, en hoeveel ellende moet er niet in het leven zijn, als deze mensch zegt dat het slecht gaat, en toch kan hij er nog rustig bij grimlachen. Is deze man zoo groot, dat hij alle slagen des noodlots met een ongerimpeld voorhoofd kan verduren, of zou hij mij toch bedriegen - zou Janko gelijk hebben? En hoe zult gij het maken om het Paaschfeest te vieren, als gij geen geld hebt? vroeg de graaf weder na eenig zwijgen.

- God zal wel helpen, antwoordde de jood zachtjes.

- Zoo is 't gemakkelijk godvruchtig te zijn, zeide de graaf lachende. Gij weet dat ik u altijd bijsta en zegt toch maar steeds: ‘God zal wel helpen.’ Dat is echter zeer ondankbaar jegens mij: hoe zoudt gij het maken als ik nu eens op het denkbeeld kwam om u niets te geven?

Abraham zag treurig voor zich neder en zeide daarop even zachtjes als straks: Ook dan zou God mij helpen!

- Ondankbare jood! riep de graaf met geveinsde gramschap; ga heen en beproef of God u altijd helpt; vandaag wil ik niets met u te doen hebben. Verwijder u!

De graaf stond van zijnen stoel op en verliet het vertrek.

- De schuif is open, dacht hij, terwijl hij de deur sloot; heeft hij vroeger, toen hij het geld niet zoo noodig had, de dukaten gestolen, dan doet hij het heden weer; ik wil toch eens zien of deze Janko de menschen beter kent dan ik.

Nu hoorde hij hoe Koko gillend uit zijnen hoek op Abraham losvloog; weder sprong de kleermaker, van angst schreeuwende, van den eenen kant naar den andere. De graaf luisterde nog eenige oogenklikken, en toen het daarna stil werd, opende hij de deur en trad het vertrek weder binnen.

De jood was er niet meer en de aap kroop spelende heen en weer in zijn hok.

Haastig trad de graaf naar de tafel. Reeds bij den eersten blik bemerkte hij, dat een der groote goudstukken was verdwenen. Hij telde de kleine; ook aan deze ontbrak er een.

- Zoo heb ik mij dan toch in dezen jood bedrogen! dacht de graaf von Rabenhorst, en een bittere trek misvormde zijn edel gelaat. Dezen kleermaker hield ik altijd voor bijzonder eerlijk; ik achtte hem hooger dan die slechts uit vrees voor de straf hier namaals geen kwaad durven doen; ik stelde hem gelijk met die zeldzame wijsgeeren, die van natuur elk kwaad vlieden, die, in hunne hulpbehoevende zwakheid, onoverwonnen den strijd met een rampzalig noodlot tot aan den laatsten ademtocht uithouden; en zelfs deze mensch, wiens gerustheid en zielskracht ik zoo hoog achtte, bedroog mij! Dat hij het geld nam, daarover bekreun ik mij minder; ik ken zijne ellende, en daarbij bracht ik hem in eene zware verzoeking; maar dat 't weer een mijner idealen verwoest, dat de onbeschaafde Janko gelijk heeft, - dat is het dat mij hindert.

Met groote schreden liep de graaf in de kamer op en neer. - Janko zal het echter nooit vernemen, mompelde hij bij zichzelven, legde het beursje weder in de schuif en sloot die dicht. Hij moet door mij leeren gelooven, dat ook een jood eerlijk kan zijn!

- De koets is gereed, boodschapte Janko, en trad het vertrek binnen.

- Ik blijf nog eenigen tijd te huis, zeide de graaf, kleed u aan en kom dan terug; ik heb u eenige boodschappen te geven.

Toen de kamerdienaar na eenige oogenblikken in zijne livrei terug kwam, stond de graaf aan het venster, en zag, terwijl hij zachtjes tegen de glazen trommelde, naar buiten naar de markt, waarover Abraham met gebukten hoofde en een treurig gelaat, naar huis ging.

- Anders was hij vroolijker! dacht de graaf weemoedig; ik begrijp zijne treurigheid; hij verwenscht zichzelven.

Janko, zijn heer in diens gepeins niet willende stooren, ging naar Koko, die rustig in zijn hok lag.

Hij plaagde den aap gelijk hij meermalen placht te doen, hij wilde hem bij den neus trekken.

Maar Koko vond thans daarin geen behagen; met den kop voorover gebogen, bleef hij stil zitten.

- Wat schort er dan aan, Koko? riep de dienaar medelijdend en streelde het diertje.

De graaf keerde zich om en ging eveneens naar den aap, die zulke akelige gebaren maakte alsof hij buikpijn had.

- Het beestje is ziek, hernam de graaf.

- Dat zou ik straks niet gedacht hebben, antwoordde Janko; en daarbij komt mij tevens in de gedachte...

- Wat dan?

- De jood was altijd bang voor Koko, want het slimme dier gaat altijd spelend op hem los en wil den kleermaker bij den baard pakken.

- Gelijk hij u dat eens heeft zien doen, waarschijnlijk.

- Abraham heeft daarom een afkeer van Koko, ging Janko voort; straks was hij eenige oogenblikken met hem alleen; toen was het beestje nog frisch en gezond; de jood heeft den aap zeker iets gedaan.

- Denk toch terstond geen kwaad! zeide de graaf wrevelig; ik heb die pijnlijke trekkingen reeds sedert

[p. 35]

eenige weken bij Koko opgemerkt; hij is enkel wat ongesteld en Abraham heeft daar geene schuld aan. Ga daarom naar den barbier hierover, en verzoek hem te komen; men zegt dat hij bedreven is in het genezen van zieke beesten en dan zal hij ook wel spoedig mijnen aap helpen. Maar ga eerst naar de kanselarij, breng deze brieven met die papieren aan mijnen secretaris en laat hij u de voor mij ingekomene stukken medegeven. Steek ook dat geld bij u, voegde de graaf er na eenige oogenblikken bij, en als gij morgen langs het huis van Abraham gaat, geef het hem dan uit mijnen naam.

- De jood...

- Is niet zoo slecht als gij denkt, zeide zijn heer en ging weer naar het venster. Mogelijk steelt hij niet meer, als hij ziet hoe ik mij wreek, dacht von Rabenhorst.

Abraham was intusschen ten zijnent teruggekeerd.

- Gij hebt heden niet veel van den graaf gekregen, zeide Taubele, getroffen over de treurigheid die over 't gelaat van haren vader verspreid lag, toen deze langzaam en met gebogene houding de kamer binnen kwam.

- Zeer weinig, zeide de kleermaker met een pijnlijk grimlachje; juist zooveel als ik medegenomen heb. Hij was heden in zulk een slechten luim, als ik hem nog nooit heb aangetroffen.

- Dat is mijne schuld, zeide Taubele neerslagtig; de kamerdienaar zal hem door kwaadspreken tegen u vooringenomen hebben.

- 't Is wel mogelijk! ik heb Janko al den tijd dien ik daar was, met den graaf wenken zien wisselen, antwoordde Abraham; maar laten wij thans niet klagen: God zal wel helpen!

Het meisje sloeg de oogen vol tranen ter aarde.

- Mogelijk heeft hij ons geholpen, voegde Abraham er lachend bij.

- Hoe dat, lieve vader? vroeg Taubele nieuwsgierig.

- Juist toen ik daar ginds den hoek omsloeg, antwoordde de kleermaker, terwijl hij den ineengedriegden frak voorzichtig uittrok en op de tafel legde, het kleine driekantig hoedje aan eenen nagel hing en met veel beweging naar draad en naald zocht, om zijne dochter niet behoeven aan te zien; - juist toen ik den hoek omsloeg, hoorde ik mijnen naam roepen; ik zie om en zie den jongen Libschitz, die aan de deur van zijnen winkel stond en mij vriendelijk wenkte bij hem te komen.

- Libschitz! riep het meisje blozend en met eene gesmoorde stem uit. Hij komt sinds den laatsten tijd hier dikwijls voorbij.

- En heeft u reeds een paar malen gesproken, gelijk hij mij vertelde, voegde Abraham er langzaam bij, en zijn hart sloeg in angstige verwachting.

Taubele antwoordde niet.

Abraham zag, daar hij lang te vergeefs op eenig antwoord wachtte, eindelijk zijne dochter aan, en bespeurde hoe zij de krampachtig gevouwen handen tegen de oogen drukte.

- Laat het hoofd niet hangen, zeide hij met eene zachte, bewogene stem en ging naar het meisje, wendde de handen van haar gelaat en vroeg: Kent gij uwen vader niet meer?

Taubele zag haren vader een oogenblik aan, en zeeg toen luid snikkend aan zijne borst.

- Hij vroeg mijne toestemming om met u te trouwen, zeide eindelijk de kleermaker; Libschitz is rijk, hij wil u schriftelijk geld en kleeren verzekeren, wil mij het huis waarin hij woont, ten geschenke geven, als ik u overhaal zijne vrouw te worden. Maar 't is kinderachtig van u, dat gij u daarover ontstelt, en vreest dat ik er een boos gelaat over zal toonen, als gij den rijken man niet huwt. Als gij niet wilt, zal ik mijne Taubele er niet toe dringen.

- Goede vader! snikte de dochter en drukte zich nog vaster aan het liefdevolle hart, waarin zij wist, dat zoovele zorgen huisden, die zij, gelijk zij thans gehoord had, voor altijd en geheel kon verdrijven. Ik ben een slecht, onbarmhartig schepsel, zeide zij zachtjes. Het ongeluk, de schande mijner ouders tel ik niet, en slechts zijn lachen, zijne liefde is mij alles.

- Ik heb het Libschitz reeds te verstaan gegeven, hervatte de vader, maar hij meende, dat, indien ik u ernstig onze armoede voor oogen hield, gij eindelijk wel zoudt toestemmen. Ik heb hem geantwoord, dat alles van u afhing. Maar nu spreken wij er geen woord meer over; geef mij den frak van den heer Adler en de schaar.

Taubele gaf hem het een noch het ander - het arme meisje bleef als versteend staan.

- Gisteren ben ik voorbij de woning van Libschitz gegaan, fluisterde zij geheimzinnig, alsof zij eenen droom verhaalde, en hield den arm haars vaders vast omklemd, terwijl tranen hare wangen bevochtigden; ik heb het huis lang aangezien; het is het eenige met twee verdiepingen en het hoogste in de gansche straat, het wordt juist hersteld; - en terwijl ik het zoo aanzag, dacht ik: dat kon mijn eigendom worden, zoo ik Libschitz maar goedgunstig wilde aanzien en hem vriendelijker groeten als hij 's avonds langs ons venster gaat. Maar ik kan niet, vader; deze Libschitz is een baatzuchtig, meedoogenloos mensch: nog nooit heeft hij een woord tot mij gesproken dat weerklank in mijn hart vond, dat mij opgevroolijkt of getroffen heeft, en iemand die mij niet kan doen lachen of weenen, zal mij ook nimmer gelukkig kunnen maken; die Libschitz kan mij niet lief hebben; er gebeure wat er wil, goed of kwaad, altijd zal hij het eerst aan zichzelven denken en zich om het geluk of ongeluk van anderen noch verheugen noch bekommeren. Neen, vader, die man is in staat tien menschen van eene brug in het water te werpen, om er zelf maar des te spoediger over te komen, ten einde aan den anderen oever een voordeeligen koop te sluiten. 't Was of eene koorts mij aangreep, toen ik met die gedachten het huis van Libschitz aanzag. Het sombere gebouw scheen mij ook donker aan te zien, als wilde het mij tegen dreigend ongeluk waarschuwen; o, mijn vader! eene stem in mijn binnenste zegt het mij - dat huis zal u geen geluk aanbrengen, als gij er in gaat; 't zou u alleen eeuwig van uw kind scheiden, dat daardoor ongelukkig en ellendig worden zou.

- Geen woord derhalve er meer over! riep Abraham, en kuste zijne dochter; ik heb geen huis noodig: God zal wel helpen!

Taubele lachte weder van vreugde en ging hare moeder te gemoet, die zwaar beladen en met eene trotsche uitdrukking op het gelaat, van de markt terugkeerde, en Abraham was weder zoo vroolijk afsof hij schatrijk ware geweest.

(Wordt voortgezet.)