De Vlaamsche School. Jaargang 22

Kroniek.

Antwerpen. - Koninklijke academie. Tot 17 Maart 's middags kunnen de beeldhouwers die den 2ⁿ April 1877 nog jonger dan 30 jaren zullen zijn, zich doen inschrijven om deel te nemen aan den wedstrijd voor het verdienen van den prijs van Rome (eene jaarlijksche studiebeurs van 4000 fr., gedurende 4 jaren). Er zal ook een 2^e prijs, van 300 fr., zijn. De prijskamp zal aanvang nemen den 2ⁿ April. Er worden zes mededingers toegelaten.

- De heer Nic. De Keyser schildert voor den heer Gambart vier tafereelen van groote afmetingen, in den aard van des meesters muurschilderingen in de trapzaal van het Antwerpsch museum. Hij is naar Nizza vertrokken, om tegenwoordig te zijn bij het plaatsen der twee voltooide tafereelen, in de villa van den heer Gambart, waar ook de twee andere zullen geplaatst worden. De voltooide schilderingen zijn gewijd aan de Italiaansche en Spaansche scholen en aan de Vlaamsche, Duitsche, Hollandsche, Fransche en Engelsche scholen. Voor de twee overige zullen de Grieksche en Romeinsche kunst en de beroemdheden onzer eeuw de onderwerpen leveren. Het nieuwe werk van den heer De Keyser is in allen deele op de hoogte van de faam des bestuurders van de Antwerpsche academie.

- Karel Ooms schildert eene Bijbellezing (in den aard van zijne Verboden lezing, zie blz. 131), voor den heer Fop-Smit, van Rotterdam.

- Victor Lagye heeft een tafereel, zijnde eene monumentale matte schildering, voltooid, met levensgroote figuren, voorstellende personen die Op weg naar een feest zijn. 't Is een echt meesterlijk tafereel dat ten huize van den heer Flor. Joostens, Mechelschensteenweg n^r 95, reeds is geplaatst. De heer Lagye heeft voor dezelfde zaal nog twee stukken uit te voeren, de Aankomst op het kasteel en Het feestmaal Wij wenschen den heer Lagye geluk met wat hij leverde, den heer Joostens met wat hij heeft bekomen.

- Van C. Felu, den kunstschilder zonder armen, is in de Fédération artistique van 1 December eene Fransche overzetting van Horatius' eersten treurzang verschenen.

- Van de gunstig gekende plaatsbeschrijvers, L. Everaert en Jan Bouchery, is eene Geschiedenis der gemeente Dworp aangekondigd, die slechts fr. 1.25 kosten zal. Volgens wij vernemen zal dit geschiedkundig werk zeer belangrijk zijn. Inschrijvingen worden aangenomen bij de heeren Bouchery, Mercatorstraat 45, te Antwerpen, en Everaert, te Halle (Brussel).

- De uitgevers J.P. Van Dieren en c^o, korte-Nieuwstraat n^r 34, geven de Werken van Aug. Snieders uit, tegen goedkoopen prijs, namelijk 1 1/2 fr. per deel. Zij zullen 20 of 22 deelen vullen. Wij vestigen er de aandacht onzer lezers op. Des schrijvers gevestigde faam maakt alle aanbeveling overbodig, gelijk ten overvloede blijkt uit den inderdaad grooten bijval dien deze uitgaaf ontmoet.

- De maatschappij de Toekomst, die, sedert 13 jaren, te Antwerpen eene kostelooze volksbibliotheek openhoudt, thans gevestigd in de Wapperstraat n^r 1, heeft haar jaarverslag over 1875-76 laten verschijnen, waaruit, onder andere, blijkt, dat zij in dat jaar 15,945 Nederlandsche en 481 Fransche werken uitleende. In 1875-76 beliepen de inkomsten der maatschappij fr. 1640.35, de uitgaven fr. 1598.69. Giften, aan geld of boeken, worden dankbaar ontvangen door het bestuur, welk zich inderdaad verdienstelijk voor de volksbeschaving maakt, door den onvermoeibaren iever waarvan het bij voortduring blijken geeft. Bestuurleden zijn de heeren C.L. Van Donghen, Jos. Stalins, C. Derosier, Eug. Crabeels en D. Sauvage.

- De Katholieke Kring looft eenen prijs van 500 fr. uit voor het schrijven van een Volksboek over Rubens als christelijk schilder in de lijst van zijnen tijd. De handschriften in te zenden vóór 1 Juni 1877, aan den kring, op de Meir n^r 76, te Antwerpen, waar het omstandig programma verkrijgbaar is. De schrijvers mogen hun werk opstellen in het Nederlandsch, Fransch, Hoogduitsch of Engelsch. Als het in eene dezer laatste talen geschreven werk bekroond werd, zal het vertaald ook in het Vlaamsch verschijnen.

- Verbond voor kunsten, letteren en wetenschappen. Voordrachten werden gehouden den 6ⁿ November, door mev. Amelia Ernst, den 22^ste, door den heer Simonin, den 27^ste, door den heer P A. Reville. - Op 3, 4 en 5 December waren tentoongesteld van P. Van Havermaet, het uitmuntend geschilderd portret van den Londenschen advocaat Lloyd; J. Stobbaerts, Na het noenmaal (drie honden die eenen ijzeren ketel uitlikken), goed geschilderd; L. Derickx, Onweder, teekening met wit en zwart krijt; L. Pulinckx, een landschap, getiteld eene Visscherspartij; A. Elsen, eene verdienstelijk geschilderde dreef met aanpalend graanveld; J. Moerman, zes kleine gezichten op de Schelde, frisch van kleur; E. Moerenhout, Postoponthoud, goed geteekende paarden; P. Neuckens. Schilderswerkplaats (een tienjarige jongen, krachtig verlicht, staat in bewondering voor een begonnen tafereel, terwijl al het overige maar half zichtbaar is, zoo ook een heer, die in het half duister eene gazet tracht te lezen); J. Ryssens, panorama van het afgebroken Zuiderkasteel te Antwerpen. - Op 6 December hield de heer Julius Sabbe, eene verhandeling over De strijd voor het bestaan. - Op 9 en 10 December was tentoongesteld eene merkwaardige verzameling prenten, toebehoorende aan den heer Ed. Van Cutsem; veel belangstelling wekten onder andere de portretten van uitstekende of befaamde mannen op het gebied der vaderlandsche geschiedenis, van den tijd van keizer Karel af tot in 1830; de gravures der Antwerpsche plaatsnijders, de gebroeders Jan, Hieronymus en Antoon Wierix; die van J. Callot (de Rampen van den oorlog, landloopers enz.); de gekleurde platen, zijnde eene soort van aanschouwelijke geschiedenis der kleederdrachten; de door Fresco geteekende zinnebeeldige figuren van de maanden des jaars, volgens den almanak der eerste Fransche republiek enz.

Brussel. - De vier tafereelen, de jaargetijden voorstellende, door Z.M. den koning aan Alfred Stevens besteld, zijn voltooid en geplaatst in de dusgenaamde roode zaal, alias zaal der afgezanten, in het paleis. Het zijn vier meesterstukken. De Lente prijkte op de Brusselsche tentoonstelling van 1872;

[p. 187]

de Zomer is voorgesteld door eene beelderig schoone vrouw in roosachtig kleedsel, dat het vleesch schitterend doet uitkomen, te midden van een groen landschap met een overvloed van bloemen bezaaid; in het stuk de Herfst ziet men, op een met verdorde bladeren bedekten achtergrond, eene peinzende vrouw, het hoofd op de hand geleund, gehuld in een gewaad van afwisselende kleuren; de Winter, fijn en zilverachtig van toon, geeft eene jonge maagd in neteldoeksche kleeding en met naakte armen te aanschouwen; zij blikt in eenen spiegel terwijl het licht eener lamp een roodachtig schijnsel op haar afstraalt.

- De kunstschilder J. Carabain heeft met het stuk, dat hij te Duinkerke in de maatschappij van schoone kunsten enz. tentoonstelde, de zilveren medaille behaald. Op de tentoonstelling te Philadelphia werd de Mainpoort te Wertheim, van denzelfden schilder, verkocht.

- De Chrysalide kring heeft eene verloting van kunststukken gehouden, waarbij ten deele vielen aan n^r 136, de Kantwerkster, van Van Leemputten; n^r 280, de Heide (Gilleman); n^r 562, landschap (Verhaeren); n^r 668, Ossen (Wilson); n^r 1099, waterverfschildering (Uyterschaut); n^r 1925, landschap (Navez); n^r 2051, Bloemen (Pantazis); n^r 2625, Vlissingen (Sembach); n^r 2629, standbeeldje (Harzé); n^r 3947, Werkplaats (Meunier); n^r 4069, zeestuk (Artan).

Buitenland.

Capelle. - In deze Noord-Brabantsche gemeente werden dezer dagen, op eene veiling, voor 658 gl., vier oude stoelen verkocht, voorstellende de vier jaargetijden. Eenige oogenblikken nadien werd den kooper 500 gl. winst geboden, maar deze wees dit aanbod af.

Grave. - Op het raadhuis dezer Nederlandsche gemeente bevindt zich een zilveren keteltje, met hengsel en tuit ongeveer 0^m12 hoog en 0^m20 in de doorsnede. Het randschrift luidt als volgt: ‘Dit Kleynoet is bij Maximiliaen ionck Greef tot Bueren van der ongelovige in Aphrica gewonen en opte 28 Decemb. A 1536 der stat Graef gegonen.’ Deze Maximiliaan van Buren volgde zijn vader Floris op in het pandschap van Grave en het land van Cuijk. Hij was ridder van 't Gulden Vlies en beroemd krijgsoverste. Hij vergezelde Karel V op al zijne krijgstochten in Frankrijk, Spanje, en Afrika. Hij stierf te Brussel in 1548. Zijne dochter Anna volgde hem op en huwde in 1551 met Willem prins van Oranje, waardoor het pandschap van Grave en het land van Cuijk aan het huis van Oranje-Nassau kwamen. Het keteltje is in 1535 bij den beroemden tocht van keizer Karel naar Tunis door Maximiliaan op de Saracenen buit gemaakt. Hij gaf dit aan de stad Grave ten geschenke met het verzoek daaruit bij feestelijke gelegenheden de stadsgasten te onthalen. Nederlandsche bladen melden, dat het gemeentebestuur geneigd blijkt te wezen het te.... verkoopen en er reeds 2500 gl. voor aangeboden werd.

's-Gravenhage. - Een lid der koninklijke familie heeft aan den kunstschilder A. Pleysier de vervaardiging opgedragen van twee schilderijen, voorstellende de Plechtige opening van het nieuwe Noordzeekanaal en van de haven van IJmuiden op 1 November ll.

- Het koninklijk kabinet van schilderijen in het Mauritshuis werd in Juli, Augustus en September jl. door 16,698 personen bezocht, het koninklijk kabinet van zeldzaamheden door 7017, het Nederlandsch museum door 4689, het museum Meermanno-Westreenianum door 44, het koninklijk penningkabinet door 230.

Edam. - In deze kleine Nederlandsche stad werden dezer dagen huis en inboedel van den vroegeren stadsteekenmeester Krumpelman verkocht. Onder meer teekeningen en schilderijen werd ook een stuk verkocht voor 85 gl., voorstellende De engel bij het graf van Jezus. Volgens het schijnt is het thans gebleken. dat de gelukkige kooper, de heer W. Tuijn, een echte Rubens heeft gekocht.

Amsterdam. - Op 29 September 's namiddags zijn de eerste palen geslagen voor het rijksmuseum van schilderijen op het aangeplempte stuk grond tusschen de Westeringbarrière en de Peter-Kornelis Hooftstraat. Het gebouw zal worden opgetrokken op 60 meters afstand van de Singelgracht, die zal worden overbrugd, zoodat men van de Spiegelgracht - de brug over de Baangracht is reeds gereed - toegang naar het gebouw zal hebben, ja zelfs, zonder omweg, tot de straten die achter het gebouw zijn ontworpen, daar een overdekte doorrit onder de eerezaal van het museum, 20 meters breed en sierlijk overwelfd, den rit om het museum onnoodig maakt. De hoofdgevel is naar de Singelgracht gericht, doch zoowel naar de zijde der Weteringpoort als naar die van de Peter-Kornelis-Hooftstraat aan de achterzijde zullen monumentale gevels komen. Het geheele gebouw zal hoofdzakelijk van steen, ijzer en glas opgetrokken worden, en geene bergplaats van petroleum zal in de nabijheid worden geduld. Alle de zalen zullen overwelfd worden en in de eerezaal zullenvoor de werken der voornaamste Hollandsche schilders afzonderlijke vakken worden ingericht. 6000 heipalen zijn er noodig om het gebouw te dragen dat ruim een millioen gulden zal kosten, waartoe de gemeente er 100,000 bijdraagt, behalve den grond dien zij kosteloos afstaat. Het zal 135 meters lang zijn op 85 diepte en derhalve het grootste gebouw van Amsterdam zijn. Het zal hebben twee overdekte binnenplaatsen ter uitstalling van gedeelten van vroeger merkwaardige gebouwen en kunstvoortbrengselen of afgietsels; eene boekerij, zalen voor de rijke penning- en prentenverzameling en studieplaatsen. Alles moet binnen de vijf jaren voltrokken wezen. In April 1877 zal Z.M. de koning den eersten steen leggen. De bouwmeester P.J.H. Cuypers zal eerstdaags de keten en loodsen in aanbesteding stellen, waartusschen een om de beeldhouwkundige modellen te vervaardigen.

- J.A. Alberdingk Thijm is benoemd tot leeraar van schoonheidsleer en kunstgeschiedenis aan de academie van beeldende kunsten.

- Op het buitengoed Eykenstein bij Maartensdijk heeft eene verkooping plaats gehad van oudheden, afkomstig uit den Louvre en het Palais Elysée, destijds door den Nederlandschen gezant aan het hof van Lodewijk XVI, baron van Eijck van Zuylichem, in de dagen der omwenteling verzameld. Verscheidene dier voorwerpen voeren familiewapens der Bourbons en waren gebruikt door Lodewijk XVI en Maria-Antoinetta. De kostbaarste stukken werden aangekocht voor het Museé Louis XVI te Amsterdam en de oudheidkundige verzameling van den heer Boasberg. Een paar schoorsteenlichters brachten gl. 1700 op; een Gobelinvuur-schermpje werd, na op de veiling voor ruim ruim gl. 400 te zijn verkocht, later voor gl. 700 herverkocht.

- Het rijksmuseum werd in Juli, Augustus en September jl. door 17150 personen bezocht, het prentenkabinet door 187.

- Door den heer Muller zijn teruggevonden 26 brieven van de Zweedsche Koningin Christina aan Descartes.

- Hendrik Bource, van Antwerpen, heeft aan zijne schilderij, Daags na eenen storm (zie blz. 132), tentoongesteld in Arti et Amicitia, de groote gouden koningsmedaille zien toewijzen.

Zierikzee. - Er is sprake den toren der kerk te herstellen waarvan de grondvesten gelegd werden in 1454, volgens een aan den ingang van den trap geplaatst opschrift, naar een ontwerp, zoo schrijven Nederlandsche bladen van den bekenden Duitscher Keldermans (is het niet Keldermans, van Mechelen?). Slechts een vierde gedeelte van den toren werd voltooid en dat

[p. 188]

kostte 15,761 ponden Vlaamsch of 94,566 gl. Een hoed kalk kostte toen vijf grooten; het daggeld van den meesterknecht bedroeg drie grooten, dat van den opperman een braspenning. Er wordt beweerd, dat de bouw gestaakt werd omdat in één nacht een groot gedeelte der Zierikzeesche vloot door storm verging, waardoor 500 echtgenooten verdronken en in gemelde stad even zooveel vrouwen weduwen werden. Hierdoor, en door andere rampen, verloor men, zoo men meent, den moed om het werk voort te zetten. De plannen bestaan op koper gegraveerd en deze platen berusten bij het kerkbestuur; de toren, met de spits inbegrepen, moest 759 Amsterdamsche voeten hoog zijn en de omtrek met de uitsprogen, 334 voeten. Hij zou de hoogste der wereld zijn geweest. Er hingen vroeger 5 klokken in, die achtereenvolgens verkocht zijn; thans is hij met een plat gedekt en slecht onderhouden; de trotsche ingang zou instorten, als hij niet geschoord ware. Hij wordt gebruikt als bergplaats voor petroleum!

Leiden. - De laatste afstammelingen van oud-Hollands beroemden zeeheld, Jan Cornelis de Witt, hebben aan den kunstkooper Goldschmidt, te Frankfort, voor 50,000 gl., den massief gouden beker verkocht, dien Holland aan de Witt ten geschenke had gegeven na den zeeslag van Chatham en waar die zeeslag is op afgebeeld. De beker had eene waarde van 800 gl. aan goud. De kunstkooper heeft hem herverkocht aan baron Rothschild voor 80,000 gl. De Nederlandsche regeering had geweigerd hem te koopen,

Tienhove. - In deze gemeente, nabij Ameide, zijn muurschilderingen ontdekt, die voor rekening van den staat hersteld worden.

Haarlem. - De rijksverzameling in het Paviljoen Welgelegen werd in Juli, Augustus en September ll. door 4619 personen bezocht, het Muiderslot door 1094.

's-Hertogenbosch. - De kunstschilder P.M. Slager, die voor eenigen tijd de oud-strijders van Waterloo, die den 18ⁿ Juni nog in leven waren, op een tafereel had afgemaald, heeft dit ten geschenke aangeboden aan Z.K.H. prins Frederik, welke hem, benevens een vleiend schrijven, eene prachtige doekspeld (een gouden leeuw, rustende op een schild, met de naamletters van Z.K.H.) deed toekomen.

Het Loo. - De koning van Holland heeft onlangs ten zijnent genoodigd de heeren Ch. Rochussen, Herman en Mari Ten Kate en jhr. Heemskerk van Beest, alsook uit het buitenland: J. Portaels, G. Koller, Ed Hamman, A. Bouguerau en Ch. Landelle, om de vorderingen zijner pensionarisson der schilderafdeeling te beoordeelen.

Parijs. - De heer Victor Duruy, minister van onderwijs onder het keizerrijk, heeft thans het vijfde en laatste deel voltooid van zijne Geschiedenis der Romeinen. De schrijver heeft zich meer dan 20 jaren met dien letterarbeid bezig gehouden.

Berlijn. - Men spreekt met zeer veel lof over een geschilderd Christushoofd door Gabriel Max. Als men er dicht voor staat, ziet men de oogen gesloten; op eenigen afstand, ziet men ze open; deze gedaanteverwisseling zou de kunstschilder verkregen hebben, zoo het schijnt, door de wijze van verdeeling van licht en schaduw.

Lissabon. - De koning van Portugal bewerkt eene Portugesche vertaling van Shakepeare's Hamlet.

Gotemburg. - In deze Zweedsche stad bestond, 140 jaren geleden, eene handelmaatschappij, die, onder andere, veel Chineesch goed invoerde. Een rijk beladen schip der maatschappij verging destijds bij het inzeilen der baai van Gotemburg. 't Verleden jaar hebben hiertoe gemachtigde aannemers duikers in de baai laten afdalen, die geheele kisten Chineesch porselein hebben bovengebracht. Veel daarvan was nog zoo gaaf en versch alsof het pas gemaakt ware. Andere stukken waren begroeid met koraal en zeesterren, zoo namelijk de tellooren die voor den koning van Zweden in China waren besteld en 's vorsten naamcijfer droegen. Deze tellooren zijn voor 1100 fr. verkocht.