De Vlaamsche School. Jaargang 22

Vlaamsche schrijvers der oude hoogeschool van Leuven.⁽¹⁾
XIV. Hendrik Van Cuyck

is gewis eene der uitmuntendste mannen, welke de Nederlanden ooit hebben voortgebracht; hij werd te Culemberg in 1546 geboren en is te Roermond den 7ⁿ October 1609 overleden. Hij deed zijne studiën in Leuvens hoogeschool, waar hij, in 1566, als primus der wijsbegeerte werd toegejuicht. In 1575 zien wij hem openbaar leeraar der Ethica en in 1584 de theologische doctorsmuts opgezet worden. Korts hierop werd hij lid der faculteit, officiaal te Leuven en groot-vicaris van Joannes Hauchinus, aartsbischop van Mechelen. Onze uitgelezen hoogleeraar moest als van zelf kanunnik van St.-Peeters zijn, doch van 't jaar 1589 bekleedde hij ook de waardigheid van deken derzelfde kerk en nam tevens het ambt waar van geestelijken en koninklijken boekkeurder. Wij achten het overbodig hier van 's mans andere werkzaamheden gewag te maken. Men raadplege J.-F. Van de Velde, Synopsis, iii, 821-23, iii, 818-21. Den 25ⁿ Juli 1596 was de Leuvensche St.-Peeterskerk met haar kostelijkste feestgewaad opgeluisterd voor de plechtige wijding van onzen Cuyckius als bisschop van Roermond, waar hij de plaats ging vervullen des overledenen Wilhelm Damasusz. Lindanus of Van Linde, eenen anderen hoogstachtbaren doctor van Leuven, die, met zijnen vriend en mededoctor Rythovis⁽²⁾, de hoogeschool van Dilingen, in Zwabenland, begon en die ook Vlaamsche schriften heeft achtergelaten. Men kan over deze twee bisschoppen Van de Velde raadplegen, d. iii, blz. 802-5.

Van Cuyck bestierde zijn bisdom met den grootsten iever, beurde overal de godsvrucht en de zedelijkheid op en verdedigde onverschrokken en met de meeste kunde den voorouderlijken godsdienst, zoo door zijne krachtige redevoeringen als wel versneden pen. Wij hebben slechts één ons welbekend Vlaamsch boekje van Cuyckius aan te halen, en wij doen het des te liever, daar het nergens vermeld is, namelijk de Maniere ende practijcke van een geestelijck leven, onderhoudende beschreven van een dienersse Godts ende religieuse persone in Italien seer orbaerlijck voor alle religieuse ende godtvruchtige menschen. Uitgegeven door bevel van den eerw. heer Nicolaes Sfondere, bisschop van Cremonen enz. Loven, Jan Maes, op de Proststraet, 1585, 134 bladzijden in-16^o. De opdracht, waarin wij zien, hoe alles, ten gevolge der oproeren en oorlogen dier rampvolle jaren, vervallen was, tot in de geestelijke gemeenten toe, eindigt als ‘so eest dat wij (Cuyckius) ulieden, om uwe goede begeerte (die den Heere u gegeven heeft en tot hiertoe bewaert), te wercke te stellen 't selve boexken nu in onse tale overgheset seer hertelijck zijn recomanderende enz... Wt ons convent van de Wittevrouwen binnen Loven, desen IIII Februarij 1584. Henricus Cuyckius, confesseur van de Wittevrouwen, binnen Loven.’ Het blijkt echter niet duidelijk dat Van Cuyck zelf deze vertaling vervaardigd heeft en 't zou ook wel een kanunnik van het naastgelegen St.-Martensklooster, bij voorbeeld Pauwel Van den Bossche, kunnen geweest zijn.

L.W. Schuermans, pr.

(1) Zie de Vlaamsche School van 1875, blz, 183 en vorige.

(2) Zijn familienaam was Merten Baudewyns, van Rythoven, een dorp bij Eindhoven.