De Vlaamsche School. Jaargang 22

De vuurbaak van Bell-Rock.
(Vervolg van blz. 35.)

Aberbrotocks kust in 't gezicht houdende, gleed, op een der schoonste lentedagen, zachtjes een schip met bruine zeilen over de golven; geen wolkje bewoog zich aan het hemelgewelf, geen windje plooide den onmeetbaren plas; geen windje deed de zeilen zwellen; de kiel van het schip sluimerde op den Oceaan.

‘Wat bezichtigen die mannen, met hun onheilspellend wezen, die op het dek staan? Hunne oogen zijn op de rots Inchcape (Bell-Rock) gevestigd. Zij volgen met een somberen blik de baren welke beurtelings tegen de rots aangestuwd worden, zonder eenig gerucht te maken, zonder een vlokje schuim achter te laten, zoo zacht zijn hunne bewegingen, zoo stil verheffen en dalen zij. Zij brengen zelfs de klok niet in beweging welke op de boei is geplaatst.

Het is de abt van Aberbrotock die deze klok op eene boei, vastgeketend aan de rots, daar geplaatst heeft. Bij onweder zwalpt de boei, de klok luidt; haar geklingel weergalmt in de verte als eene waarschuwing des hemels, en beheerscht het gebruisch der woedende golven; wanneer de rots door de schuimende baren overdekt wordt, hooren de scheepslieden het gelui der klok; zij weten, dat de noodlottige rots dicht bij hen is, en, het roer naar een anderen kant keerende, zegenen zij den abt van Aberbrotock.

De zon staat in vollen glans aan het hemelgewelf. Alles scheen kalm, alles scheen gelukkig op dezen heerlijken dag. De zeevogels, de blanke meeuwen omschreven in de lucht langwerpige kringen, den visch beloerende, welke zich aan de oppervlakte des waters vertoont; wanneer zij hunne prooi gegrepen hadden, stegen zij, met een wild vreugdegeschreeuw, schielijk naar de hoogte.

- Wat beduidt die zwarte stip, welke langs dezen kant op den groenen Oceaan zichtbaar is? vroeg sir Ralph, de zeeroover, terwijl hij op het dek van zijn schip over en weer wandelde, want het bedoelde schip is sir Ralphs vaartuig. - Het is de boei, waarop de klok van Inchcape hangt, antwoordde een der scheepslieden. - De klok van den abt van Aberbrotock? herneemt sir Ralph, wiens oogen steeds op het zwarte punt gevestigd zijn; gezegend zij dan de abt van Aberbrotock!

Het gewoonlijk zoo somber gelaat van sir Ralph schijnt nu blijmoedig; sir Ralph fluit een vroolijk deuntje; sir Ralph neuriet een liedje; wat heeft dan sir Ralph, dat zijn hart zoo vol is van vreugde? Zou sir Ralph den zachten indruk, de verlevendigende kracht van een schoonen lentedag gewaar worden? Sir Ralph is vroolijk! Ongeluk! ongeluk! want alleen zinnen op eene nieuwe misdaad kan den zeeroover verheugen.

Zijn blik is altoos op de klok van Inchcape gevestigd. Eensklaps keert hij zich tot zijne matrozen en zijn lied onderbrekende roept hij uit: - Hola! kameraden, maakt de boot klaar en brengt mij vlug naar de rotsboei. Vlug en gezwind! Ik wil, op mijne manier, den abt van Aberbrotock eene part bakken.

[p. 44]

De boot wordt afgelaten; drie sterke matrozen zijn aan de riemen; zonder een spoor achter te laten klieft het ranke vaartuig de golven. Men zou zeggen, dat Satan de stuurman is, zoo snel glijdt de boot vooruit. Daar ligt zij stil; wat doet sir Ralph? Waarom bukt hij zich buiten het bootje, met zijn langen scherpen moordpriem in de hand? Vloek over hem! Hij heeft de koorde overgesneden, waarmede de klok op de boei van Inchcape was vastgemaakt.

De klok valt met een treurig en dof gedommel in het water. Het schuim en de breede luchtblazen verheffen zich kringvormig uit de zee en bobbelen rond het bootje. - Ha! ha! riep sir Ralph, wreed spotlachende, uit, ik geloof niet dat de schepen die het eerst de Inchcape-rots aanvaren, ditmaal den abt van Aberbrotock zullen zegenen.

's Anderendaags stevende sir Ralph naar verre streken. Gedurende lang nog schuimt de rooverop zee, en verrijkt zich met het plunderen van de schepen, welke hij op zijne strooptochten ontmoet. Ieder zijner matrozen heeft meer goud dan hij er ooit wenschte te bezitten; het tusschendek van het schip is volgepropt met kostbaren buit. De roovers verlangen van de opgestapelde schatten genot te hebben; zij voeren hun schip naar Schotland, hun vaderland, terug.

Reeds heeft de scheepsjongen, in het topje van den mast geplaatst, land geseind, wanneer eensklaps een dikke mist de lucht verdonkert; de zon schijnt aan het hemelgewelf uit te dooven. De wind komt op, blaast met geweld, en gedurende den ganschen dag woedt de storm over den onmeetbaren plas; door de golven heen en weer geslingerd, dwaalt het schip teugelloos rond. Tegen den avond, bedaart de storm en met hem de zee.

Sir Ralph, de zeeschuimer, is ongerust. Hij bevind zich op dek; hij wandelt haastig van den boeg naar het voorschip; van tijd tot tijd staart hij in den nacht; maar de duisternis is zoo dik, dat men het land, al ware het slechts op tien palmen afstands van het schip gelegen, niet zou kunnen onderscheiden hebben. De lucht schijnt haren glans verloren te hebben; geene ster flikkert aan het firmament. - Bah! zegt sir Ralph, welhaast zal het lichter worden, want indien ik mij niet bedrieg zie ik ginder reeds het flauwe schijnsel van de opkomende maan.

- God, sta ons bij! zoo riep de stuurman uit, neen, neen, het is de opkomende maan niet; het zijn klippen!... Hoor het gebruisch der golven! Dit witte schijnsel, is het schuim welk hen bedekt. Wij moeten dicht bij de kust zijn. - Denkt gij dat? vroeg sir Ralph. - Ik ben er zeker van. - Welke is dan die ongastvrije kust?... Ik weet het niet, en ik gave wel tweemaal mijn aandeel in den buit, indien wij de klok van Inchcape konden hooren.

- De klok van Inchcape!... zij zal voor eeuwig zwijgen, antwoordde de zeeschuimer, en hij poogde te grimlachen. - Luister! luister! riep de stuurman, wat rumoer! de zee is verschrikkelijk aan dezen kant! - Keer om het schip! riep Ralph met donderende stem. - Ik heb al wel te keeren, kapitein, alhoewel de wind gevallen is, gehoorzaamt het schip niet meer, de stroom stuwt ons met woede naar den kant der klipden; wij naderen!....

De stuurman heeft nog niet uitgesproken of het schip stuit met verschrikkelijk geweld tegen de rots. De mast valt, het vaartuig slaat in stukken, en de woedende golven dringen in het ruim. - O Christus, het is de rots van Inchcape. - Sir Ralph rukt zich de haren uit het hoofd, wringt zijne armen en vervloekt zich zelven in den angst der wanhoop. Intusschen stroomt het ruim van het schip vol water, slingert zwaar over en weer, helt eensklaps voorover en verdwijnt in de golven.’

Uit deze sage heeft men gehoord, dat de rots, welke heden Bell-Rock genoemd wordt, Inchcape heette, alvorens de abt van Arbroath of Aberbrotock er zijne klok op vasthechtte. Sedert het wedervaren van den zeeroover Ralph, bleef de rots, 't zij uit onachtzaamheid, 't zij omdat het te moeielijk was, zonder klok; daardoor vergingen vele schepen en kwamen een zeer groot getal menschen om. Bell-Rock was de schrik der zeelieden die de streken der Noordzee tuschen Edimburg en de Orkaden bevaren. Hare ongelukkige vermaardheid hield vele schepen van de Noord-Oostkust van Schotland verwijderd. Deze, voor den handel en de scheepvaart zoo nadeelige zakentoestand, baarde vele zorg; plannen, om op Bell-Rock eene vuurbaak te vestigen, werden gedurende langen tijd als onuitvoerbaar beschouwd. Hoe zouden de grondvesten van zulk gebouw kunnen gelegd worden op die ongelijke rots, welke door het water ondermijnd en doorgroefd was met barsten en diepe reten, evenals de geheele bank van rooden zandsteen welke de kust vormt? Evenwel, in 't jaar 1800, gelastte de Engelsche regeering, daartoe aangezet door de menigvuldige zeerampen en de klachten der zeelieden, den ingenieur Stephenson, de rots te onderzoeken, om te zien of het mogelijk zou zijn er eene baak, zooals die van Eddystone, door Smeaton, in de engte van Plymouth gemaakt, op te plaatsen. Tegen het midden des zomers, bij lage tijen, begaf Stephenson zich met eenige werklieden naar de rots. Hij vond Bell-Rock gansch overdekt met verroest ijzerwerk en allerhande overblijfsels van schepen. Dit droevig schouwspel, verre van hem te ontmoedigen, vermeerderde zijnen iever, en deed hem nog vlijtiger naar middelen zoeken, om zoo groote ongelukken te voorkomen en aan zijn land een onschatbaren dienst te bewijzen. Stephenson onderzocht de rots met de grootste zorg; hij had welhaast eene soort van plat gevonden, waar de rots, verhevener, gelijker en minder doorgroefd dan elders, toeliet er de grondvesten van eene baak op te plaatsen. Teruggekeerd bij de commissarissen welke hem gezonden hadden, legde hij deze zijne plans en ramingen voor. Hij waarborgde den goeden uitslag. Maar de groote uitgaven verschrikten het parlement, welk de eerste bill, hem, tot dat einde, voorgedragen, van de hand wees. Stephenson vroeg niet min dan 45,000 pond sterling, meer dan 1¼ millioen frank, om een gebouw op te richten, welk de stormen van den Oceaan kon wederstaan. Zes jaren verliepen er, nadat Stephenson zijn eerste onderzoek aan de rots gewijd had, alvorens zijn ontwerp op nieuw aan het parlement voorgelegd werd. Ditmaal werd het aangenomen. Zoohaast de gunstige stemming gekend en een gedeelte der gelden beschikbaar was, zette Stephenson zich aan het werk. Hij koos de bekwaamste en moedigste werklieden van

[p. 45]

Sint-Andrews, van Dundee, van Arbroath en de naburige havens, en nam ze niet aan dan onder voorwaarde, dat zij eene gansche maand op de rots zouden blijven, zonder aan land terug te keeren. Gedurende al dien tijd zouden zij niets tot woon hebben dan eene soort van brug, welke stevig aan de rots zou vastgeankerd liggen en van lantarens voorzien zijn. Stephenson vond stoutmoedige mannen om die vermoeienissen en dit gevaar te trotseeren.

Overigens, hij was de eerste om hun geduld en moed te toonen. Welhaast waren de voorbereidende werken in uitvoering. Bij laaggaande zee, zuiverde men de rots van de wrakstukken en zeeplanten welke haar bedekten, en men trok de lijn der grondvesten, die men op het plat afschetste, ter plaatse waar de zandsteen het vastste en sterkste was. Maar de oogenblikken welke men aan dit werk kon besteden, waren kort, de zee wachtte nooit lang om terug te keeren en de rots te overdekken; dan gebruikten de moedige werklieden, de vrijwillige gevangenen, op hunne brug, nuttig hunne gedwongene ledige uren. De vischvangst, de jacht op de zeevogels, het samenlezen, de lessen in het cijferen, in wiskunde en werktuigkunde, welke Stephenson zelf bestuurde, vervulden de rusturen, die maar al te dikwijls door het tempeest werden onderbroken. Het was zeer zeldzaam, dat zij met de kust in gemeenschap kwamen en dit geschiedde met kleine vaartuigen.

De werken hadden aanvang genomen in het schoonste jaargetijde en evenwel was de brug, welke tot toevluchtsoord aan de werklieden diende, meer dan eens op het punt door de woedende zeebaren weggevoerd te worden. Men zou gezegd hebben, dat er een hardnekkige strijd tusschen deze mannen en den Oceaan ontstaan was, en dat de Oceaan niet zou kalm worden dan als hij overwonnen had. Evenwel, omtrent het midden van Augustus, waren de voorbereidende werken gedeeltelijk geëindigd. Maar, op dit tijdstip van het jaar, wordt de vloed onstuimiger, de Oceaan stormachtiger; het gevaar werd grooter; de brug kon den eenen of den anderen dag van hare ankers losgeraken en op de rots aan stukken slaan. Stephenson wist het, en zocht een middel om dergelijk ongeluk te voorkomen, toen zekeren dag de gevreesde ramp gebeurde; de ankers der brug werden gebroken, twee en dertig menschen bevonden er zich op en hadden niets om zich te redden dan twee kleine schuitjes, welke hoogstens twintig personen konden bevatten. Deze ten dood veroordeelde mannen, aan welke Stephenson moeite had den noodigen moed in te spreken om ten minste tegen het gevaar te worstelen, aanschouwden met stommen angst de golven der opkomende zee, welke tegen de brug losbraken en dreigden haar in stukken te slaan, toen gelukkiglijk de wind viel, de zee kalm werd, en eene schuit, welke van de kust kwam, de werklieden hielp om hunne brug weer op te redderen. Maar van dan af, was Stephenson er op bedacht, zijnen werklieden, op de rots zelf, eene schuilplaats te verschaffen, voor het geval dat het vaartuig nogmaals losgeraakte. Met dit doel, koos hij in de timmerwerven van Arbroath, waar al de materialen voor het oprichten van de baak bereid werden, zes balken, ieder van vijftig voet lengte. Zware schoorbalken, aan elkander verbonden met sterk ijzerwerk, ondersteunden de hellende balken, waarvan het einde in de rots stak, waar zij met ijzeren en houten pinnen in vastgehecht waren. Achter deze soort van staketsel, welk weinig vat aan de zeebaren liet, deed Stephenson eene soort van vlottende loods oprichten. In dit gebouw vonden de werklieden eene schuilplaats, gedurende de zomerstormen, maar de najaarstempeesten waren minder te vertrouwen; daarom werden de werken omtrent het midden van den herfst gestaakt. Op 't einde van het eerste werkseizoen was de rots in gereedheid om de grondvesten van den toren, op welken de vuurbaak moest geplaatst worden, te ontvangen. De spleten waren met sterk metselwerk gevuld en voor het onderwerk waren diepe groeven in de rots gehouwen. Gedurende den winter deed Stephenson, in de haven van Arbroath, de materialen, benoodigd voor het oprichten van den toren, gereed maken. De steenen werden gekapt, en elk hunner droeg zijn plaatsnummer. Groote schuiten, bestemd om ze te vervoeren en met tonnen gelicht, om het zinken te voorkomen, werden in de naburige haven bijeengebracht.

Zoohaast de staat der zee het toeliet, keerden Stephenson en zijne werklieden naar de rots terug. Wegen, met ijzeren sporen, werden aangelegd, langs waar de gekapte en genummerde steenen, van uit de schuiten op wagons gevoerd werden naar het plat, waar de grondvesten afgebakend waren. De materialen gereed en aangevoerd zijnde, legde men, den 10ⁿ Juli 1808, den eersten steen. In de volgende dagen verhieven zich snel vele rijen muren uit den grond. De buitenmuren waren gevormd uit blokken graniet en het binnenste uit zandsteen; deze blokken waren met zwaluwstaarten samengeklikt en verbonden met groote ijzeren en bronzen staven, zoodat zij slechts eene vaste massa uitmaakten, welker sterkte alles kon weerstaan. Deze voetmuren hadden acht voet dikte aan het benedengedeelte, weike dikte verminderde in evenredigheid der hoogte van het gebouw; bovenaan moest de dikte slechts 18 duim bedragen.

De toren kwam reeds boven het waterpas der hoogste zee uit, toen, in 't jaar 1808, de herfst den werklieden nogmaals verplichtte hunnen arbeid te staken. Op gansch de Noord-Oostkust van Schotland, van Dumbar tot aan de Orkaden, en in al de groote havens van Engeland, boezemde Stephensons onderneming groot belang in. Men wist, dat de eerste en grootste moeielijkheden overwonnen waren. Ook werden Stephenson en zijne helpers, bij hunnen terugkeer te Dundee, te Sint-Andrews en te Arbroath, met geestdrift onthaald. De zeelieden en de handelaars dezer steden begroetten hen met warme toejuichingen en richtten ter hunner eer feesten aan Het volgende jaar (1809), werden de werken met nieuwen iever hernomen; in het begin van den herfst, op 't oogenblik van eene derde maal de rots en het reeds zeer gevorderd werk te verlaten, waren er twee en twintig lagen gelegd. Het metselwerk was echter eerst voltooid op 't einde van het volgend seizoen. De wachters van de vuurbaak namen bezit van den toren in den loop der maand December; eindelijk den 10ⁿ Februari van 't jaar 1811, stond de vuurbaak voor de eerste maal in 't licht.

De vuurbaak van Bell-Rock is eene der schoonste werken

[p. 46]

van dezen aard. Zij is 108 voet hoog en heeft veertig voet doormaat beneden. De muren van het gebouw, die omlaag acht voet dik zijn, meten slechts anderhalven voet aan de kruin, nabij de kroonlijst. Een bliksemafleider beschermt den koepel van den toren. Een bronzen trap, dikwijls door de golven overdekt, leidt van het plat der rots tot aan den binnentrap. De benedenverdiepingen van het gebouw worden bewoond door de wachters. Eene schoone verwelfde zaal, welke eene boekerij, landkaarten en eenige wiskundige werktuigen bevat, staat ter beschikking van de nieuwsgierigen die de vuurbaak komen bezichtigen en welke de zee meermaals tot eene gedwongene opsluiting verplicht.

Wanneer men, bij hooge tij, de omstreken van Bell-Rock voorbijvaart, welke door de zee gansch overdekt wordt, en men uit den schoot der golven de trotsche kolom ziet ten hemel stijgen, kan men niet begrijpen door welk wonder haar voetstuk van graniet zoo vast staat op den altijd beweeglijken en rommelenden afgrond, en men vraagt zich af, hoe diep de grondvesten van het gebouw wel gelegd zijn. Men kan zich verbeelden, over eene verzonken stad te varen, waarvan slechts één enkel gebouw is recht gebleven: een tengere en hooge toren. Maar als het tempeest woedt, als de woedende Oceaan zijne reusachtige golven tegen den voet van de vuurbaak sluwt, die, langs de muren voortglijdende, hunne witte schuimkransen tot op de helft van zijne hoogte komen hangen, of er zich, met het geschal des donders, komen tegen breken, dan stelt men zich de vraag, hoe een gebouw, dat zoo rank en broos schijnt, zooveel geweld kan wederstaan? De verwondering klimt nog, wanneer men, bij een nachteveningstempeest, tusschen de muren van den toren van Bell-Rock opgesloten is.

Gedurende deze afgrijselijke zeestormen, schijnen de sterke granietwanden te bewegen en te beven; het gebouw trilt van den voet tot aan het toppunt, welk schijnt te waggelen in de lucht. Elke slag der overgroote baren, welke zich met kanongedommel tegen de muren komen verbrijzelen, doet ze trillen als brooze glazen buizen en evenwel wordt geen enkel voorwerp op de verschillige verdiepingen door deze trillingen in beweging gebracht. Deze werken op gansch het gebouw, als op een veerkrachtig lichaam, welk zou buigen en weder recht komen maar waarvan geen enkel gedeelte zou losgaan.

De wachters der vuurbaak, welke op twaalf mijlen afstands van de kust ligt, houden weinig gemeenschap met het land. Elken nacht glinstert de toren van schitterend licht, dat tot de oogen der zeelieden spreekt, zooals eertijds de klank der klok van den abt van Arbroath tot hunne ooren sprak; het zegt hun, dat schipbreuk en dood hen wachten, die deze plaats te dicht genaken.

Sedert de vuurbaak van Bell-Rock gebouwd werd, is op deze eertijds zoo zeer gevreesde kust geen enkel schip meer vergaan. Dit is de interest van de 5 kwart millioen, welke zij gekost heeft, een interest die ruimschoots tegen andere renten opwegen kan.