De Vlaamsche School. Jaargang 22

[p. 4]

Frans Hals' Galerij.
Door William Unger.

In 1874, blz. 15, gewaagden wij beknoptelijk van de belangrijke uitgaaf, door den wakkeren Nederlandschen uitgever, den heer A.-W. Sijthoff, te Leiden, ondernomen. Wij bedoelen de sterkwaterplaten, naar schilderijen van Frans Hals, vervaardigd door William Unger, van Weenen, van wiens werken wij in hetzelfde jaar (1874), blz. 17, melding maakten.

Het is op de sterkwaterplaten naar Frans Hals, dat wij in dit opstel de aandacht onzer lezers willen vestigen; in een volgend artikel handelen wij over den meester zelf.

William Unger is misschien de uitstekendste etser van onzen tijd. Niemand beter dan hij verstaat de zoo moeielijke en schaarsch getroffene kunst, om eene schilderij waarlijk getrouw in plaat te brengen.

Het is genoegzaam bekend, hoeveel gebrekkige, ja schier averrechtsche voorstellingen van meesterwerken in de wereld gekomen zijn, doordien teekenaars of plaatsnijders, welke niet berekend waren voor hune taak of zich niet in genoegzame mate met hunne modellen wisten te vereenzelvigen, desniettemin ondernamen etsingen of gravuren op koper, hout of steen volgens deze of gene beroemde schilderijen te maken.

Van William Unger evenwel heeft men geene dergelijke tekortkoming te vreezen. Hij heeft, onder alle opzichten, bewezen een meester in het vak te zijn. Zijne etsingen naar Frans Hals doen zijne faam niet alleen waardig gestand; maar bevorderen die in ruime mate. Men zou zeggen, dat hij de werken van den onsterfelijken Nederlandschen schilder met eene ware voorliefde heeft behandeld, iets wat overigens verklaarbaar genoeg mag heeten, want hoe talrijk Europa's kunstlegioen ook moge wezen, kunstbeoefenaren van de gehalte van Frans Hals zijn er waarlijk niet veel.

De eerste aflevering der dusgenaamde Galerij van Frans Hals zag in den loop van 1872 bij den heer A.-W. Sijthoff het licht. Als naar recht, prijkt daarin het portret van Frans Hals, door Frans Hals; des meesters afbeelding is eene der meest karakteristieke sterkwater platen die wij nog van Wiliam Unger te zien kregen. Aan tekst, behelst de aflevering eene merkwaardige verhandeling van den heer C. Vosmaer over het leven en de werken van Frans Hals. Deze verhandeling, eene gansch oorspronkelijke, grondig en met de meeste studie bewerkte beschouwing, is gesteld in vier talen: Nederlandsch, Duitsch, Engelsch en Fransch, en opgeluisterd met een zestal fraaie houtsneden, waarvan wij er hier twee mededeelen. De eerste stelt voor, Jan Barentz⁽¹⁾, de schoen-

(1) Jan Barentz, in de wandeling Jan de Lapper genaamd, heeft verscheidene reizenter zee, en, onder andere, eene op het schip van den admiraal Tromp gedaan. In ondescheidene gevechten gedroeg hij zich buitengewoon dapper; zijne heldendaden werden door den staat beloond met een gouden keten en 500 gulden. Telkens hij zich weder voor een tijd te huis bevond, vatte Jan Barentz zijn gewoon handwerk weder op. Een arduinsteen, geplaatst in den voorgevel van het huis genaamd de Zwarte Hond, op het Spaarne, te Haarlem, bevat het volgende opschrift: MDCLII: Voor dit huis oefende Jan de Lapper zijn eenvoudig handwerk, verhief zich door beleid en moed tot scheepsbevelhebber, en is, strijdende voor het vaderland, den heldendood gestorven.

[p. 5]

maker-luitenant ter zee van den admiraal Tromp, wiens afbeeldsel wij verleden jaar op blz. 71 gaven. De tweede, is het portret eener jonge juffer uit het museum van Nieuw-York; zij draagt een eenvoudig zwart kleed, witte cornet en kraag, terwijl zij de in elkaar gelegde handen op haren gordel laat rusten. Deze afbeelding



geeft een goed gedacht van 's meesters uitmuntende vrouwenportretten.

Verder bevat deze eerste aflevering, de volgende sterkwater-platen van William Unger:

1.	Feestmaal van de officieren der kolveniersgilde van Sint-Joris (1616), berustende in het nieuw Haarlemsch museum;
2.	Leve de trouw! (1623), uit de verzameling van mevrouw Copes van Hasselt, te Haarlem;
3.	Feestmaal der officieren van de Kolveniersgilde (1627), in voormeld museum;
4.	Feestmaal der officiers van de Kolveniersgilde van Sint-Joris (1627), in voormeld museum;
5.	Het dochterken van Berensteyn geschilderd tusschen 1630-33, op het Begijnhof van Berensteyn, te Haarlem;
6.	Vergadering der officiers der Kolveniersgilde (1633), in voornoemd museum;
7.	Officieren en onderofficieren der Kolveniersgilde van Sint-Joris (1639), in hetzelfde museum;
8.	Regenten van Sinte-Elisabethsgodshuis (1641), in voornoemd museum;
9.	Regenten van het oude-mannenhuis (1665), idem;
10.	Regentessen van het verblijf voor oude vrouwen (1664), idem.

De tweede aflevering, uitgegeven in den loop van 1875, doet niet onder voor de eerste. Evenals deze, bevat zij tien voortreffelijke sterkwaterplaten van William Unger, naar schilderijen van Frans Hals, te weten:

1.	Het blijde drietal, geschilderd omtrent 1616, uit het Berlijnsch museum;
2.	Frans Hals' tweede vrouw Lysbeth Reyniers, van omtrent 1627, uit het museum te Amsterdam;
3.	Portret van eenen ruiter (1625), uit het museum van Berlijn;
4.	Mansportret (1635), uit de verzameling van ridder Jos. van Lippman, te Weenen;
5.	Vrouwenportret (1640), uit dezelfde verzameling als n^r 4;
6.	Portret van Willem van Heythuysen (1635-40), in de galerij Lich. tenstein, te Weenen;
7.	Officieren eener compagnie van de Amsterdamsche schutterij (1617), op het stadhuis van Amsterdam;
8.	Portret eener jonge vrouw, van omtrent 1630-35, in bezit van ridder G. von Epstein, te Weenen;
9.	De vroolijke drinker, van omtrent 1627, aan het museum van Amsterdam geschonken door Dupper;
10.	Hillebobbe of de tooverheks, van omtrent 1650, in het museum te Berlijn.

De enkele opsomming der genoemde platen kan volstaan om een begrip te geven van de kunstschatten, die de flinke

[p. 6]

onderneming van den heer A.-W. Sijthoff verkrijgbaar stelt voor allen, die zich ter bevrediging van hunnen kunstzin eene opoffering van wat geld kunnen laten welgevallen. Daarbij is de prijs volstrekt niet hoog, wanneer men in aanmerking neemt wat men er voor bekomt en de kosten, aan eene uitgaaf als deze verbonden. Wij herhalen het: 't zijn wezenlijke meesterstukken die men koopt. Al de platen zijn te Munchen gedrukt, onder het onmiddellijk opzicht van den heer William Unger. De uitvoering als dusdanig is geheel onberispelijk. Vruchteloos hebben wij in de ettelijke exemplaren, welke ons door de handen zijn gegaan, naar ééne flauwe of te zwarte plek gezocht. Onberispelijk, wij herhalen het met nadruk, waren in al hare deelen de platen die wij te zien kregen.

De uitgaaf is verschenen op drieërlei wijze, te weten: kunstenaarsproeven vóór alle letter op oud Hollandsch en Chineesch papier, 86 fr.;

Proeven van keus vóór de letter op Chineesch papier; voor exemplaren van deze soort kost elke aflevering 58 fr;

Gewone exemplaren, waarvan de platen evenwel op Chineesch papier gedrukt zijn, kosten slechts 32 fr. per aflevering.

De afmetingen van het formaat zijn: lengte 58 centimeters, breedte 40 centimeters.

Het drukpapier, van de allerbeste soort, is opzettelijk voor het werk vervaardigd in de befaamde papierfabriek der heeren Van Gelder en zonen, te Amsterdam.

Wij hopen, dat de vorengaande opgaven alle belangstellenden, die zich werken als het onderhavige kunnen aanschaffen, aansporen zullen om er kennis mede te maken, in zooverre zij dit nog niet deden. Meer dan alle aanbeveling met woorden, zal het gezicht der platen hun aantrekken en boeien. Zij oefenen op den toeschouwer als een tooverkracht uit. Wij kennen personen, die, mondeling aangeraden het schoone werk eens in te zien, er niet alleen gretig voor ingeteekend, maar ook hen, door wien zij er mede in kennis gebracht waren, hun warmen dank betuigd hebben, over de ontvangene aanwijzing. Niet slechts alle inrichtingen voor kunstonderwijs, alle openbare bibliotheken, alle schilders, alle kunstbeoefenaars, alle bezitters van kunstverzamelingen en bibliotheken moeten prijs stellen op het bezit van het weergalooze werk; ook in de kamers der kunstlievende burgerij behoort het zijnen weg te vinden. Die het opslaat, onverschillig tot welken stand hij behoore, mag verzekerd zijn, er op elken leeftijd eene bron van edel genot, van geestverheffende gewaarwordingen te zullen in vinden.

Wij zegden hooger, dat de prijs zeer matig is. Hij is dat werkelijk, en valt des te meer onder het algemeen bereik, daar men het werk bij afleveringen bekomt. Van de uitgaaf op Chineesch papier met de letter, staat elke sterkwaterplaat, en zij zijn op groot formaat, den inschrijvers nauwelijks 3 fr. in. Dat mag goedkoop genoemd worden. Men vergelijke dezen prijs slechts aan wat eene kleine photographie of de eerste de beste gewone plaat, gegraveerd op hout of steen, kost.

Nog eens: wij kunnen onze lezers niet genoeg aansporen eene inschrijving op de uitgaaf der etsingen naar de schilderijen van Frans Hals te nemen.