De Vlaamsche School. Jaargang 21

[p. 143]

Frans Joseph Blieck.

De man,

plaatsnede van willem brown.

wiens afbeeldsel wij hier meedeelen, is thans de Nestor der Vlaamsche letterkundigen en tevens een onzer beste Nederduitsche dichters. Hij was het vierde van twaalf kinderen en werd den 24ⁿ December 1805 te Wervick geboren. Als knaap leerde hij vlijtig, en reeds in 1822, toen hij nauwelijks den ouderdom van 17 jaren had bereikt, plaatste zijne brave moeder hem te Wervick op een notariskantoor, waar hij behagen vond in het overschrijven van akten, een werk, dat voorzeker niet zeer dichterlijk kan worden genoemd.

Twee jaren later werd hij door zijne ouders ter kostschole van Sinte-Anna, bij Kortrijk, gezonden, om er zijn onderwijs te gaan volledigen. Lang bleef hij er echter niet, want den 15ⁿ November 1826, werd hij als klerk aangenomen bij den notaris De Deken, te Kortrijk. Na een vijfjarig verblijf aldaar, schreef hij nog eenigen tijd bij den notaris De Blauwe, te Wevelghem, en den 5ⁿ November 1832 legde hij te Kortrijk, als candidaat-notaris, zijn examen af.

Daarna schreef Blieck achtereenvolgens nog bij de notarissen Thomas, te Brussel, Cuvelier, te Veurne, en Forrest, te Wervick; den 17ⁿ Januari 1842 werd hij eindelijk tot notaris te Iseghem benoemd.

Den 22ⁿ September 1845 trad onze dichter, te Iseghem, in het huwelijk met Mejuffrouw Rosalia Coleta Thilleur, welke hem echter reeds den 18ⁿ Maart 1847 door den dood werd ontrukt. Den 14ⁿ Augustus 1849 hertrouwde hij te Wervick, met Mejuffrouw Stephania Silvia Dumont. De heer Blieck heeft slechts een kind, namelijk eene dochter, Adela Catharina na, den 25ⁿ Juli 1846 geboren

Op 4 Augustus 1857 verwisselde hij zijne residentie te Iseghem, met degene van den notaris De Muelenaere, te Beveren, bij Rousselaere, en van deze plaats bekwam hij, den 21ⁿ April 1858, op zijne aanvraag, zijn eervol ontslag. Van dan af is de heer Blieck ambteloos gebleven. Eerst woonde hij te Iseghem; maar ten jare 1862 keerde hij terug naar zijne geboorteplaats, waar hij nu nog verblijft.

Tot hiertoe hebben wij hem ter loops in zijn ambtelijk leven gevolgd; thans willen wij eenen blik werpen op zijne letterkundige loopbaan. De heer Blieck is niet wat men ‘een geboren dichter’ noemt; de spreuk: ‘Oefening baart kunst,’ is door hem ten volle bewaarheid geworden. Eerst in 1827 begon hij zich op het beoefenen der dichtkunst toe te leggen; doch, zooals hij zelve, in zijn Lentetuiltje, bekent, het verzenmaken ging hem niet gemakkelijk, en misschien zoude hij het bij de eerste proeven hebben laten steken, zonder zijne kennismaking met een negentienjarigen Kortrijkschen poëet: A. Doornaart, op wiens aanmoediging hij de dichtpen weder opvatte en zooveel voortgang deed, dat hij zijnen vriend welhaast voorbij streefde, want deze is ten jare 1849 te Gent overleden, zonder ooit iets van eenig aanbelang te hebben voortgebracht.

Aan de dichtstrijden - waarvoor wij thans medelijdend de schouders ophalen, omdat wij overtuigd zijn dat zij nooit iets wezenlijk goed zullen voortbrengen - aan de dichtstrijden, zeg-

[p. 144]

gen wij, werd door den heer Blieck een werkelijk deel genomen en zijne verzen droegen herhaaldelijk den eerepalm weg; reeds den 25ⁿ Juli 1830 werd een dichtstuk van hem te Rousselaere bekroond. Eerst in 1838 zag hij af van het mededingen in de prijskampen, en dit was een wijs besluit, want zijne bekroonde gedichten zijn op verre na de beste niet welke hij heeft geleverd.

Van af de stichting van het Nederduitsch Letterkundig Jaarboekje was de heer Blieck een getrouwe medewerker aan dit bundeltje, hetwelk nu, waarschijnlijk, na een 42-jarig bestaan, met vader Rens is ten grave gedaald.

Als dichter staat de heer Blieck op een eigen standpunt; zijne strekking is echt godsdienstig en dikwijls met den geest onzer eeuw openlijk in strijd. Maar aan welke denkwijze men ook toebehoore, men moet evenwel bekennen, dat er keurig afgewerkte stukken uit zijne pen zijn gevloeid, dat hij grondig de taal machtig is waarin hij schrijft en vooral een meester is in de behandeling van het Alexandrijn, hetwelk zonder hem, wellicht geheel uit de mode zou zijn geraakt. Zijne beste gedichten zijn in die versmaat opgesteld en mogen als voorbeelden van duidelijkheid en flinke voorstelling worden geroemd; als dusdanig zullen zij ook, wij twijfelen er niet aan, altijd door de wezenlijke kenners worden hooggeschat.

Bliecks gedichten zijn onder den titel Mengelpoëzij in het licht verschenen. De eerste bundel verscheen te Kortrijk in 1839; de tweede en derde bundel werden te Rousselaere uitgegeven, de tweede in 1850, en de derde in 1863, en onlangs heeft hij te Wervick een vierden en laatsten bundel in het licht gegeven, bevattende: Lentetuiltje, herinneringen uit zijne jongelingsjaren, en Mengelpoëzij, bijvoegsel aan zijn derde deel. Alleen de eerste bundel is in den handel geweest, doch sinds lang uitverkocht; de drie volgende waren niet te koop en werden enkel aan de vrienden des dichters en aan jonge letterkundigen uitgedeeld.

Als een staaltje van Bliecks dichttrant, nemen wij, uit den vierden bundel, het volgende stuk over:

'K zag Eekloo's dichter, bij zijn luisterlijke zege
Te Brussel, daar voor 't eerst, nog schaars ten halven wege
Van zijn bestemming op het kunst- en ambtgebied,
Een dubble flonkerster die schitterde in 't verschiet.
De spiegel zijner ziel, het bleek en droomend wezen,
Liet innig, diep gevoel en overdenking lezen,
Terwijl hij, stille held van 't hoofsche letterfeest,
Er in verscheen, bevreemd, verlegen, wat bedeesd,
Een schijn die later, bij zijn vrijer ademhalen
In stiller kring, verdween als mist voor zonnestralen;
En dan gelijk een bloem, geborsten uit den knop,
Deed een gezonde, frissche en fiere geest zich op,
Gepaard met een gemoed, waarop natuur mocht roemen:
Zij vlocht in zijnen krans de puikste van haar bloemen,
Slechts karig met hetgeen zij andren kwistig biedt,
Der stervelingen zwak, het kruidje roer mij niet.
Zij 't argloos hier herdacht! Oprechtheid, in waardeering
Van gaven, ademt vrij, en rond is haar vereering.
Een sproetjen op de wang der schoonheid heet geen smet,
Die 't sproetjen achterlaat maakt een gevleid portret,
Niet dat ik 't schoone beeld, mij diep in 't hart gedreven,
Hier zoo volledig maal als of het scheen te leven,
Neen, 't schildren van dat beeld eischt fikscher dichtpenseel
Slechts hier en daar een trek vertrouw ik aan 't paneel.

Den kroonpoeët die mij bezoeken kwam, behaagde
Zijn gul en goed onthaal in mijne cel. Hij klaagde
Van een gewezen vriend die op de stille baan
Van 't buitenleven lang met hem had omgegaan,
Doch eindlijk op den weg die strekt tot hooger standen,
Hem was vooruit gesneld, alle oude dorpsche banden
Afschuddend als een last, een hinderlijk gewicht,
En stijgend in den kreits der hoofdstad tot in 't licht,
't Gelukskind voorbestemd.

‘Is bloote standverheffing

Den makker dan genoeg tot hooge zelfbeseffing?
Gedoogt de vriendschap dat hij hare omhelzing koel
Beantwoordt, zonder taal noch teeken van gevoel?
Het zou dan waar zijn dat de hartgetrouwheid zelden
Opkomelingen boeit. Deze onstandvaste helden
Zien altijd voorwaarts, nooit terug, te diep gewond
Door 't denkbeeld dat hun ster aan 's hemels voet ontstond.
Hun vriendschap, aangeknoopt omlaag, blijft daar vergeten.
Zij volgt de trotschaards niet, zoo prat omhoog gezeten.
Of komt ze er, 't is in 't land van wond'ren: ziet hoe fraai
Het tortelduifje keert in pauw en papegaai,
Geschikte wezens toch om haar de hand te drukken
En de aangename vrucht des wederziens te plukken.’

Zoo klonk des dichters taal, hem een verademing,
Mij een genieting die tot vriendschap overging.
Die dag is lang voorbij; dien volgde een reeks van jaren,
Vergeten met hun zoet en bitter wedervaren.
Maar 't nagenot diens dags en 't nagevoel der smart
Van 's mans te vroege dood vergaan niet in mijn hart.

Een jaar eer Gent in rouw den zanger vergezelde
Naar 't graf, bezocht ik hem bij 't kroost van Artevelde.
Het eerlijk loon, waarvoor de jongling had gekampt,
Vergold den echtgenoot en vader, hoogen ambt -
En harpnaar, dien de Roem als op een troon deed pralen,
Verwezenlijking van zijn jeugdige idealen,
Doch slechts wanneer, helaas! de borstkwaal hem bezocht,
Hoe trof mij 't zien van 't kwaad reeds door haar uitgewrocht!

Hij scheen van innig vuur te smelten en verteren;
Hij bleef er jaren lang zich vruchteloos tegen weren
Met onbezweken moed, hoewel zijn kracht bezweek,
En de overmacht der kwaal ook hem in 't einde bleek.

[p. 145]

 

Soms liet ze, in haren duur, aan zijn gelaat en lippen

 

Een zweem van somberheid en ongeduld ontglippen.

 

Soms nam hij onverhoeds, in zijn verheven sfeer

 

Nog tronend zonder trots, ik weet niet welk een keer:

 

Des meesters adem, kort ontboezemd, ras verswonden,

 

En latende zijn hart- en geestgave ongeschonden.

 

 

 

Hoe deed dit rond den man de liefde en vriendschap aan?

 

Zij wischten, afgewend, een smart- en vreugdetraan;

 

Ze omringden zijnen disch; zij vierden hem met dronken

 

Op 't lange leven, - zon bijna ter kim gezonken. -

 

Zij peilden zijn gemoed, begeerte, meening, smaak,

 

En wederhielden zich van alle tegenspraak.

 

 

 

'k Nam afscheid met een groet dien hij met dank aanvaardde:

 

Tot weêrziens, zegde ik hem, maar 'k dacht: niet meer op aarde.

 

 

 

J. Staes.

Antwerpen.