De Vlaamsche School. Jaargang 21

[p. 138]

Een doodendans van Geeraard Van Wolsschaten.
Vervolg van blz. 124.

16. De prins of de hertog beroept zich op zijne liefdadigheid voor den arme en op de uitgestrektheid zijner macht om het vonnis des doods te verbidden:

Zijn edele doorluchtigheid,
Die heeft zijn handen uitgespreid,
Met 't aanzicht over dwars gesteld,
Ontziet de dood met haar geweld.
o Dood, roept hij, gij vat mij aan
En laat den arme voor mij staan,
Den arme, die door hongersnood,
Door ziekte en pijn roept om de dood.

De dood echter sluit het oor voor de gebeden van den vorst; de eenige belofte, welke hij kan erlangen, is die van eene prachtige lijkstaatsie, die de ijdelheid der aardsche grootheid nog meer zal doen uitschijnen.

Kom, prins, kom, draai uw hoofd eens om,
Ik heet uw grootheid wellekom.
Daar valt geen excusatie meer,
Aan u komt toe dees groote eer:
De wapens staan gesteld op 't bruin
Gedragen van een rouwkapruin,
Met toortsen meer als honderd paar
Aan wederzijden van de baar.
Hier vanen, daar een schild, een peerd,
De helm, de kroon, de hoed, het zweerd.
Hier staan de grooten al bereed
Aan vier de hoeken van het kleed.....

In dit hoofdstuk treffen wij eene beschrijving aan van de versiering der Sinte-Gudulakerk te Brussel bij de lijkplechtigheid van den aartshertog Albertus. Verder dringt de schrijver nogmaals aan op het uitgestrekt vermogen des doods, die de machtigste veroveraar der wereld is, voor wiens slagen alles zwichten moet, en die enkel door de gelukkige eeuwigheid, den rechtvaardige voorbewaard, verwonnen wordt.

17. De opperste tijdelijke macht, de keizer, wordt op zijne beurt door den dood van kroon en leven beroofd:

Of dat drie kamers zijn bezet
Met wachten tot aan 's keizers bed;
Of dat bij zit op zijnen troon,
Gehuld met de arendrijke kroon,
Omringd met mogendheid van staat,
Rondom van menig kloek soldaat;
De dood door heel slagorders dringt,
Den kogel en de pijk ontspringt,

Ontziet geen schieten van 't geschut,
Want haar geweld wordt niet gestut.
Dus, zonder vrees of zonder schroom,
Stelt zij de bijl aan 's levens boom
En kapt een ieders leven af
En leidt den keizer tot het graf.

Wijdloopig beschrijft hier de dichter den geschiedkundigen roem van het keizerlijk huis van Oostenrijk, spreekt in een bijvoegsel over het noodlottig einde van sommige heidensche keizers, en komt tot het besluit, dat een mindere staat met deugd gepaard meer geluk verschaft dan een hoogverheven rang door de ondeugd besmet.

Ach, wat is het menschen leven!

En hoe vreemd een ieders end! (eind)

Hoe men hooger is verheven,

Hoe de dood meer smarten zendt.

Keizers, of zij 't al gebieden,

Hebben wat het hartje lust, -

Zijn niet als de ambachtslieden

In hun handel zoo gerust.

Altijd is het hoofd vol zorgen,

Zoo voor 't leven als voor 't rijk;

Onder zijne wacht verborgen

Groeit zijn vreeze van gelijk.

Maar de huisman in het zaaien,

In het ploegen van zijn land

Is voor niemand niet belaeien (?)

Als de goddelijke hand.

Meer gelukkig, die tevreden

Is met 't gene dat hij wint,

Naar genoegen laat besteden

Wat er tot de tafel dient.

Deze leven hier met vreugden,

Sterven zonder grooten schrik

Als zij groeien vol van deugden

Tot den laatsten oogenblik;

[p. 139]

 

Maar die hier de deugden derven,

 

- Philothea, neerstig let,

 

Hoe dat deze dubbel sterven

 

Als de dood hun zorg verplet.

18. Kind en ouderling, rechter en geneesmeester, leek en geestelijk, prelaat en vorst, in één woord de verschillige levenstijden en staten werden tot hiertoe door den schrijver en



den teekenaar ten tooneele gebracht. Ten slotte, wordt de verpersoonlijking der hoogste macht en waardigheid op aarde, de paus, door den dood genoodigd de eeuwigheid in te treden:

Kom, heilige vader, uit 't gewoel,
Verlaat dijn pauselijken stoel;
Of dat de keizer voor u knielt,
Het grootste heir om 't lijf u drielt,
Gij moet van hier naar 't ander land;
Dus, bid ik, geef aan mij de hand.

Sterfelijk is ook de persoon des pauzen, schoon het pausdom, volgens de goddelijke belofte, tot het einde der eeuwen toe zal leven. Na een kort historisch overzicht van eenige opperherders der heilige kerk, die, gedurende lange jaren, en van eenige andere, die slechts weinige maanden of dagen het bestuur der kudde van Christus in handen hadden, besluit de dichter, in aanzien van den zwaren last die hen op de schouderen drukt:

Hoeveel korter dat hun stonden

Worden van den Heer gesteld,

Hoeveel eerder zij bevonden

Worden in 't Elysisch veld.

In het bijvoegsel wakkert de schrijver nogmaals den lezer aan tot een ootmoedig en deugdzaam leven, opdat, wanneer zijne beurt zal gekomen zijn om aan den dood den tol te betalen, hij een voordeelig vonnis uit den mond van den eeuwigen rechter moge hooren.

Ziedaar, geëerde lezer der Vlaamsche School, de ontleding van het werk van onzen Sinjoor, - zooals de heer Witsen Geysbeek misachtend hem noemde, - Van Wolsschaten, ten einde toe voltrokken. Wij verhopen, dat dit overzicht u een voordeeliger denkbeeld van onzen dichter zal doen opvatten, dan het lezen van het Woordenboek van gemelden schrijver u zou hebben kunnen geven. Met eene naaste gelegenheid, zullen wij het portret des dichters u voor oogen stellen. W.