De Vlaamsche School. Jaargang 21

Kroniek.

Antwerpen. - De volgende schilderijen van het museum gaan hersteld worden: 406, Christus aan het kruis, van Van Dyck, waarnaar wij in 1871, blz. 141, eene schoone plaat mededeelden; 402, het portret van den Antwerpschen bisschop Malderus, van denzelfden meester; 403, de Aanbidding der herders, van Frans de Vriendt alias Floris.

- De heer Alf. Goovaerts, stads onder-bibliothecaris, is benoemd tot lid van het wijsgeerig instituut van Aquitanië.

- In De-Keyserslei is geopend een nieuw schouwburglokaal Alhambra geheeten en door de heeren And. en Alf. Hertogs, naar de plannen van den bouwmeester H. Hertogs, voor rekening der heeren Driessens en Veyrière gebouwd. De tooneelzaal, die 1500 personen kan bevatten, werd geschilderd door Wiertz, van Antwerpen, en beeldhouwkundig versierd door Herman, van Brussel. Van de uitvoering over 't algemeen wordt met zeer veel lof gesproken.

- Den 21ⁿ Augustus werd op den Vlaamschen Schouwburg ten tooneele gevoerd een zangspel in 3 bedrijven en 4 tafereelen, Liederik de rentmeester, woorden van Paul Billiet op muziek

[p. 121]

van Jos. Mertens. Zoo groot was de bijval dien het stuk genoot, dat het sedert zijne eerste opvoering nog viermaal vertoond werd en telkens voor eene volle zaal. De handeling in het werk van den heer Billiet is weinig verwikkeld; 't is eene eenvoudige gebeurtenis uit het dorpsleven, bondig en duidelijk verhaald, zoo in proza als in rijm, en welke de belangstelling der toehoorders van het begin tot het einde heeft geboeid. De muziek van den heer Mertens is keurig te noemen en er komen stukken in voor, die meesterlijk bewerkt mogen heeten. Kortom, Liederik mag genoemd worden een voortreffelijk zangspel, een stuk van blijvende waarde, waarmede dichter en toonzetter geluk verdienen gewenscht te worden. De vertolking was uitmuntend in alle opzichten. In het stuk traden op: Maria Hasselmans (Berthilda), Virginia Gobbaerts (Roza), Blauwaert (Liederik), Delparte(Stefaan), Mev. Aleidis Cappron (Lutgardis) H. Van Beers (de graaf). Verders de heeren Van de Noetelaer, Jul. Govaere en A. De Jonge in bijrollen. Koren en orkest waren geheel op de hoogte hunner taak,

Brussel. - Van Patria Belgica bevat de 37^ste aflevering het vervolg en slot van de geschiedenis der kunstnijverheden, door E.M.O. Dognée; graveren van medailles, tapijtweverij en koperwerk, door A. Pinchart; Heraldische kunst, door E. Gens, met talrijke in hout gesneden wapenschilden opgeluisterd; Kleedij, door H. Hymans, insgelijks met houtsneden versierd. De 38^e en laatste aflevering zal kosteloos aan de inschrijvers gezonden worden.

Assche. - Door den heer L. Gallesloot is eene verhandeling uitgegeven over de uitgravingen, door den heer Prosper Crick met een wetenschappelijk doel sedert 1871 te Assche ondernomen. De schrijver noemt de verkregene uitkomsten hoogst belangrijk: het oude Assche (Ascum) is lang door Romeinen bezet geweest en op de plaats, waar de uitgravingen geschieden en die bekend is onder den naam van de kalkovens, moet zich omtrent 1900 jaar geleden, Cicero's verschanst kamp hebben bevonden.

Gent. - Het Willems-Fonds looft eenen prijs van 1000 fr. uit, voor de beste verhandeling over de Pacificatie van Gent, voor het volk geschreven, en niet grooter dan 150 tot 200 blz. gewoon formaat der uitgaven van de maatschappij. Er wordt verlangd, dat de mededingers een kortbondig en duidelijk overzicht zullen leveren van de gebeurtenissen, welke de sluiting der Pacificatie voorafgingen en volgden, en, bij de ontleding van haren inhoud, hare beteekenis zoowel onder het nationaal als onder het godsdienstig opzicht doen uitschijnen. De verhandelingen, in de Nederlandsche taal opgesteld, en goed en leesbaar geschreven door eene andere hand dan die van den opsteller, moeten vrachtvrij ingezonden worden, vóór den 1ⁿ Februri 1876, aan den secretaris van het algemeen bestuur van het Willems-Fonds te Gent. Zij moeten eene kenspreuk dragen en vergezeld zijn van een gesloten briefje, dezelfde kenspreuk ten opschrift voerende, en van binnen den naam en de woonplaats van den schrijver behelzende. Het kopijrecht der bekroonde verhandeling zal aan het Willems-Fonds toehooren; zij zal door de zorgen van het bestuur uitgeven worden. De schrijver zal 50 exemplaren van zijn werk ontvangen. De ingezondene handschriften zijn het eigendom van het Willems-Fonds; doch het kopijrecht der niet bekroonde stukken blijft aan de inzenders, welke te hunnen koste afschriften van hunne werken zullen kunnen bekomen.

Bergen. - Bij het afbreken van het oud schoolgebouw, dat ook nog als pastorij heeft gediend, te Estinnes-au-Mont, zijn in de spleten van eenen muur ettelijke goudstukken gevonden van Willem van Beieren, graaf van Henegouwen en van Wenceslas en Jan III, hertogen van Brabant.

- Het nieuw gasthuis, een werk van Hubert Bourland en dat zeer geroemd wordt, is ingehuldigd.

Arlon. - In deze stad is sedert 1873 eene teekenschool ingericht, onder de leiding van den kunstschilder H. Dauriac; het onderwijs, vooral met toepassing op de nijverheid, wordt zeer geroemd.

Buitenland.

Sint-Malo. - Op 5 September wordt hier Chateaubriands standbeeld, door den beeldhouwer Millet vervaardigd, onthuld.

Parijs. - Den 1ⁿ Augustus werd onder voorzitting van La Roncière Le Noury het internationaal aardrijkskundig congres gehouden, welk in 1871 voor de eerste maal te Antwerpen bijeenkwam. De opkomst uit de verschillende landen van Europa was bijzonder talrijk en de beraadslagingen hadden voor de wetenschap in vele opzichten groot belang. Aan het congres was verbonden eene tentoonstelling van voorwerpen, betrekking hebbende op de aardrijkskunde en die tot 15 September zal geopend blijven. België was op de tentoonstelling zeer goed vertegenwoordigd.

- Als een staaltje van de kracht van het bijgeloof in Frankrijk verdient het volgende gemeld te worden. Den 13ⁿ Augustus bleven in Parijs, volgens officieele opgaaf van de politie, meer dan 6000 winkels gesloten. En waarom dat? zal men vragen. Enkel en alléén omdat die Vrijdag samentrof met den 13ⁿ van de maand!

- De uitgever Hachette heeft eene uitgaaf in folio van de evangeliën laten drukken, die hem niet minder dan 300,000 fr. heeft gekost en een meesterstuk van boekdrukkunst mag genoemd worden. Een gewoon exemplaar der evangeliën kost in den boekhandel 500 fr. Voor de exemplaren, gedrukt op Hollandsch papier en die 1000 fr. het stuk kosten, heeft de uitgever 150 inschrijvers gevonden, meest keizers, koningen en groote bankiers.

Nieuw-York. - De Amerikaansche handel zoekt alle mogelijke middelen op om den afstand te verkorten welke hem van Europa scheidt. Tegenwoordig geschiedt de overvaart van Nieuw-York naar Milforthaven, in Engeland, door middel van eene stoomboot, die 21 mijlen per uur aflegt, in zes dagen. Nu is men van gevoelen, dat het mogelijk is dien tijd der overvaart nog met anderhalven dag te verminderen. In plaats van uit Nieuw-York zouden de stoombooten vertrekken uit Whitehaven, eene zeer gemakkelijke haven, gelegen op het zuid-westelijk uiteinde van Nieuw Schotland en waarheen men zich in 80 uren zou kunnen begeven, van Nieuw-York langs den spoorweg van Canada, welke daartoe eenige mijlen zou moeten verlengd worden. Van Whitehaven naar Plymouth of naar Brest zou de overvaart, altijd met een vaartuig van 21 mijlen per uur, slechts vier en een halven dag duren.

- In Massachusets bestaat eene godsdienstige sekte, onder den naam van Adventisten. Door de hevige regens, die in de laatste maanden in de meeste Amerikaansche staten gevallen zijn, is genoemde sekte tot de overtuiging gekomen, dat een nieuwe zondvloed op handen is. Zij heeft daarom eene maatschappij op aandeelen gesticht, tot het bouwen van eene ark. Een aandeel van 20 dollars geeft recht op eene plaats in het tusschendek; voor 50 dollars heeft men eene plaats in de eerste kajuit. Voor dieren wordt afzonderlijk berekend. Een tijdschrift, dit mededeelende, voegt er bij, dat men hoopt vóór den zondvloed met de arke gereed te zijn.

Leipzig. - Bij B.G. Teubner verschijnt een belangrijk werk: Die stadt Athen im Alterthum, von Karl Wachsmuth. Het eerste deel bevat: 1^o de bronnen en hulpmiddelen ter kennis van Athene, namelijk de hedendaagsche plaats en de

[p. 122]

oude overblijfselen, de berichten der oude schrijvers en de nieuwe topographie (opmerkelijk is de ontdekking, dat een Duitscher, Georg Transfeldt, in 1673 gevangene der Turken, het eerste het Olumpicion en het gedenkteeken van Lysikrates ontdekte en juist noemde); 2^o de beschrijving van de Attische vlakte, waarbij de weerkundige opmerkingen van J. Schmidt zijn gebruikt; 3^o bouwstoffen voor de topographie van Athene, daarin worden al de strijdvragen besproken en toegelicht, onder andere de wijze waarop de stede-beschrijving van Pausanias ontstaan is; 4^o de geschiedenis van de vroegste tijden tot de laatste jaren der oudheid. Men heeft als het ware de stad voor oogen van de eerste nederzettingen af. Twee kaarten van de stad en van den Peiraieus zijn er bij: Het tweede deel zal de stedelijke oudheden bevatten en de voorstelling geven van het leven en verkeer eener stad der oude wereld.

Detmold. - Alhier had op 15 Augustus de onthulling plaats van het gedenkteeken van Arminius, den aanvoerder der Germanen die de legers onder het bevel van Varus versloegen. Het bronzen beeld staat op een hoogen berg, omgeven van eeuwenoude eiken. Het kost 30,000 fr. en werd vervaardigd door den beeldhouwer Bandel, van Hannover, die 40 jaren geleden reeds het plan daartoe ontwierp. Detmold is de hoofdstad van het vorstendom Lippe en telt slechts 6,469 inwoners. De keizer van Duitschland woonde de inhuldiging en de feestelijkheden bij.

Oppenheim. - De prachtige protestantsche kerk dezer stad gaat hersteld worden volgens een ontwerp, gemaakt door den bouwkundige Horst, die ook den hofschouwburg te Darmstadt bouwde. De keizer van Duitschland en de groothertog van Hessen hebben gemeld ontwerp doen onderzoeken door de heeren Schmidt, oberbaurath te Weenen, dr. Lübke, van Stuttgart en P.J.H. Cuypers, van Amsterdam. Deze laatste is zelf met drie belangrijke herstellingen van kerken gelast in Zuid-Duitschland, namelijk den Dom te Maintz, den Dom te Worms en de kerk te Wurzburg.

Beieren. - De kunstschilders Schwolfer en Ferdinand Piloty zijn gelast met de uitvoering van vier muurschilderingen uit de Beiersche geschiedenis. Aan Andreas Muller is opgedragen de uitvoering van vier muurschilderingen in de hoofdkerk van Weissenhorn.

- Frans Adan is gelast een nieuw stuk te maken ter grootte van zijn: Die Schlacht bei Sedan, voorstellende De inneming van Orleans door 't Beiersche legerkorps. Daarvoor zal hem betaald worden gl. 10,000.

Augsburg. - Professor Zumbusch is gelast met de uitvoering van een gedenkteeken ter herinnering aan de overwinning en de overwinnaars in den laatsten Fransch-Duitschen oorlog. De gemeente zal 30,000 en de staat 10,000 guldens daartoe bijbrengen en mocht er te kort komen dan zal de gemeente het overige dragen.

Koningsbergen. - Op 5 Augustus bracht de sneltrein, die des namiddags uit Berlijn te Koningsbergen aankwam, eene verbazende menigte vreemdsoortige spoorwegreizigers aan; de verschillende rijtuigen waren namelijk dicht bezet en wel aan de buitenzijde, met groote sprinkhanen. In de nabijheid van Berlijn was een verbazende zwerm op den trein neergevallen en had op die wijze den tocht naar Koningsbergen medegemaakt. Men vreest dat daardoor groote nadeelen aan de provincie zullen toegebracht worden. Zoodra de trein was aangekomen, heeft men alle man aan het werk gesteld, om de vreemde reizigers te dooden. (Zie over de sprinkhanen ons tijdschrift 1874, blz. 92 en 196.)

China. - De Engelsche bladen bevatten eenen brief, gedagteekend uit Wei-Hijen-Shantung, dato 30 Mei 1875 en waarin de heer Fergusson, Belgisch consul te Chefon, een bondig overzicht geeft van eene korte binnenlandsche reis, door den schrijver in China gedaan. Wei-Hijen is eene stad met 250,000 zielen. De heer Fergusson verhaalt, dat hij bij een rijken ingezetene, Chin-Ghiaï-see geheeten, de volgende oudheden te zien kreeg: eene 700 jaar oude porseleinen vaas, eene bronzen vaas, die gemaakt werd onder de regeering van Chen, 600 jaar voor Christus' geboorte en een bronzen bekken, staande op eenen driepikkel en welk aan eene adellijke familie toebehoorde en bij godsdienstige offeranden gebruikt werd 1100 jaar vóór Christus' geboorte, dus in den tijd toen Salomo leefde en Rome nog niet gesticht was.