De Vlaamsche School. Jaargang 21

De heraldieke versiering der Antwerpsche beurs.
Vervolg en slot van blz. 109.

II. Huidig tijdvak.

Even als de gevel der Beurzestraat, is die der Twaalfmaandenstraat voorzien van twee vakken, voor wapens bestemd. In het hoogere, zal het volle rijkswapen van België geplaatst worden; in het lagere, heeft men reeds het volle wapen der stad Antwerpen gebeiteld, geëvend van de oude schildhouders, de Wildeman en de Wildevrouw.

De Beurs binnentredende, ontwaart men het gehemelte van het dakwerk, dat met honderden blazoenen is bezaaid, beurtelings het Belgisch staatswapen, het Schild der provincie, dat van het arrondissement, en ten slotte, dat der stad Antwerpen voorstellende.

Tusschen de ijzeren versieringen van het dakwerk, hangen zestien wapens. Zij behooren tot de volgende hedendaagsche instellingen welke rechtstreeks met den handel in verband staan:

1^o Het magistraat of gemeentebestuur, herdacht door het huidige stedelijkwapen van Antwerpen;

2^o Het hoogere gerecht, voorgesteld door het Belgisch staatswapen, omgeven door de kenteekens van het gerecht;

3^o De rechtbank van koophandel, het even gemeld wapen van België, geplaatst op de kenteekens van het gerecht en den handel;

4^o De consulaten der verschillende volkeren, herdacht door den wereldbol geplaatst op de reeds gemelde kenteekens van den handel en het gerecht;

5^o De Antwerpsche kamer van koophandel, voerende een

[p. 120]

wapen van sinopel met den Mercuriusstaf van goud, gevleugeld van zilver en getopt met de zilveren hand van Antwerpen;

6^o De scheepvaart: van sinopel met twee ankers van zilver, in St.-Andrieskruis geplaatst;

7^o Het vredegerecht: het wapen van België, omkranst met de roede des gerechts en de eikels des vreden;

8^o De goedemannenraad: het gekroonde staatswapen;

9^o Het commissariaat der Schelde: van sinopel met twee ankers van zilver in St.-Andrieskruis geplaatst; hierop in het middenpunt, het gekroonde Belgisch staatswapen;

10^o Het zeewezen van sinopel met het anker van zilver paalsgewijs geplaatst; in het middenpunt, het wapen van België; in het hoofd, de koninklijke kroon, gevoederd van keel;

11^o De havendienst: van sinopel met het anker van zilver paalsgewijs geplaatst; hierop in het middenpunt, het Antwerpsch stadswapen; in het hoofd, eene muur- of stedekroon van zilver;

12^o Het loodswezen: hetzelfde wapen als dat van het commissariaat der Schelde;

13^o De zeevaartschool: van zilver met het gekroonde Belgisch staatswapen;

14^o Het hooger handelsgesticht: van azuur met den Mercuriusstaf en een anker in St.-Andrieskruis geplaatst; hierop een open boek, waarin de woorden zijn te lezen: hooger handelsgesticht van Antwerpen. Het hoofd gelijmd en gedeeld: 1^o het wapen van België, 2^o het wapen van Antwerpen (voorstellende den Staat en de Stad die, op gemeene kosten, het handelsgesticht hebben opgericht en in stand houden);

15^o De makelaars in den wissel: gedeeld: 1, het wapen van Antwerpen; 2, van sinopel, met den gouden Mercuriusstaf gevleugeld van zilver; paalsgewijs geplaatst, het schild overtopt met den hoed van den god des handels; rechts en links, een lauwertak van sinopel in krans geplaatst en gebonden van keel.

16^o De makelaars in assurantiën, enz.: van sinopel, met het beeld van Mercurius zittend op een aantal balen, tonnen en andere koopwaren; links, tegen een vat, het wapen van Antwerpen.

Daar verscheidene dezer instellingen het staatswapen voeren, bestond er eene zekere moeielijkheid om de eentonigheid te vermijden en deze schilden van elkander te onderscheiden; linten met opschriften waren dus bij eenige dezer kenteekens onmisbaar.

De binnengevel der Beurs bevat zes-en-vijftig wapens; deze zijn bestemd om de blazoenen te bevatten der mogendheden en handeldrijvende natiën welke in 1872 bestonden. Men keurde mijn voorstel goed:

1^o De reeks wapens te beginnen in den hoek, aan den kant der Twaalfmaandenstraat;

2^o De wapens te plaatsen volgens het werelddeel waaraan zij toehooren;

3^o De wapens der landen van elk werelddeel te plaatsen, niet alphabetischer wijze, maar volgens ligging.

De volgende 56 wapens werden diens volgens gebeiteld en in kleur gebracht:

1^o De koninkrijken Groot-Brittannië, Zweden en Noorwegen, Denemarken; het keizerrijk Rusland; de republiek van Frankrijk; de koninkrijken Nederland en België; het groot-hertogdom Luxemburg; het keizerrijk Duitschland; de koninkrijken Pruisen en Saksen, Mecklenburg, Oldenburg, Brunswyck en Hessen; de vrijsteden Hamburg, Bremen en Lubeeck; de koninkrijken Beieren en Wurtemberg; het groot-hertogdom Baden; het keizerrijk Oostenrijk; de republiek van Zwitserland; de koninkrijken Portugal en Spanje; het pausdom; het koninkrijk Italië; het keizerrijk Turkijë; het koninkrijk Griekenland; de keizerrijken Perzië, China, Japan en Marokko; het onderkoninkrijk Egypte; de republieken Liberia, Oranje, der Vereenigde-Staten, Mexico, Guatemala, Honduras, Nicaraguay, Costa-Rica, San-Salvadore, San-Domingo, Haïti, Colombië, Venezuela en Ecuador; het keizerrijk Brazilië; de republieken Peru, Bolivia, Chili, La Plata, Paraguay, Uraguay en Australië.

Op den kansel der linkerzijde en als tegenhangers der wapens, geplaatst op den kansel der rechterzijde, zouden, volgens besluit van het college, geplaatst worden: de Belgische kroon, het wapen van België en de rozen van Antwerpen.

_**_*

Bovengemelde blazoenen, waarvan ik de teekeningen in kleur had afgezet, werden door den heer J. Baetes geschilderd. Alle zijn thans geplaatst, - uitgenomen, op de voorgevels, de rijkswapens van 1531 en die van het huidige België; de zes wapens der kansels en de zes-en-vijftig schilden der handeldrijvende volkeren in 1531. Naar allen schijn, zullen deze laatste kenteekens weldra insgelijks worden uitgevoerd, want, zooals wij in het begin dezer aanteekening zegden, vormt de versiering der Beurs een geheel; het weglaten van het een of ander deel, zou het tot stand gebrachte werk verminken en voor een ieder onverstaanbaar maken.

P. Génard.