De Vlaamsche School. Jaargang 20

Pedro en Juana.

IV. Vader en zoon.

Toen Achmed en Eldina de zaal van Hiaya binnentraden, kwam deze hen verheugd te gemoet en omhelsde Achmed als zijnen zoon. Hij roemde zijne dapperheid en kon geene woorden genoeg vinden, om uit te drukken, hoezeer de gevangenneming van Ferdinandez de Vega hem verblijdde. Doch hoe verwonderde hij zich, toen hij Achmed hoorde gewagen van medelijden en achting voor den man, wiens dood door het volk en de wetten geëischt werd. Met eenen blik van ontevredenheid bestrafte hij deze zwakheid zijns gunstelings, die echter niet ophield genade te vragen voor den held, voor wien hij eenen onverklaarbaren eerbied gevoelde. Hiaya nu, om Achmed tevreden te stellen, beloofde het leven te zullen schenken aan zijnen vijand, indien deze het kruis vertreden en den dienst van den waren God en diens profeet omhelzen zou.

- Tracht, - zoo sprak hij, - dien christenhond zijnen valschen godsdienst te doen verlaten en God en Mahomed te doen eeren; want daardoor alleen kan hij zijn leven redden. Zoo hij weigert, zal nog dezen dag de beul zijn trotschen kop verpletten, ter verzoening van het heilig bloed dat reeds te lang om wrake schreeuwt. Doch geloof niet, o Achmed, dat gij in deze onderneming zult slagen. Ik ken het verstokt geslacht, waaruit hij voortspruit; eerder zal hij zich den kop laten klieven. dan den eenig waren God en diens heiligen profeet te huldigen.

Met deze woorden verliet hij Achmed, hem belovende, de Vega bij hem te doen brengen. Eldina deed alsof zij haren vader volgde, maar verborg zich achter eene gordijn. Waarschijnlijk werd zij door nieuwsgierigheid daartoe gedreven; want toen Achmed met haar uit den tuin naar het paleis terugkeerde, had hij haar gesproken over de Vega's moed en over den indruk, welken het eerbiedwaardig gelaat des helds op hem gemaakt had.

Ongeduldig stapte Achmed op en neer, terwijl duizend verschillende gedachten zijne hersenen doorkruisten. Het naderend onderhoud met Ferdinandez maakte hem nog nadenkender. Te vergeefs poogde hij zich den eerbied te verklaren, welken hij voor de Vega gevoelde. Het was meer dan medelijden met eenen overwonnene, meer dan achting voor eenen held; en toen hij twee dagen vroeger voor het eerst Ferdinandez' blik ontmoette, was het als schokte zijn hart in zijn binnenste; zijn boezem jaagde, eene huivering beving hem, en eene kinderlijke vrees vervulde den overwinnaar tegenover den overwonnene. Was het 't flonkrend en doordringend oog des Leeuws dat deze gevoelens had opgewekt? Waren het de grijze lokken des helds, die den jongeling dezen eerbied afdwongen? Waren het de hooge gestalte, de krachtvolle houding en de beroemdheid van de Vega's dapperheid, die de ziel van Achmed met vrees en achting vervulden? Terwijl hij zich deze vragen stelde, trad Ferdinandez ongeboeid de zaal binnen, gevolgd door eene wacht en den grijzen Calib,

[p. 179]

die, sinds wij hem in den tuin ontmoet hebben, de deur van de Vega's kerker niet verlaten had.

Deftig en edel waren de gang en de houding des gevangenen. Tevredenheid en opgeruimdheid, kenteekenen eener reine ziel, waren op zijn open gelaat te lezen. Hij trad met een vasten stap op Achmed toe, en daar deze het stilzwijgen bewaarde, vroeg hij met zijne gewone innemendheid naar het verlangen zijns overwinnaars. Met eene bevende stem gaf Achmed hem te kennen, hoezeer hij hem achtte en dat hij niets zoozeer verlangde dan de Vega's geluk. Vreemd klonken deze woorden in de ooren van Ferdinandez, die nog nooit zulk eenen wensch uit den mond eens Moors vernomen had. Hij hoorde zijnen moed prijzen door den jeugdigen held en liet niet na ook dezes dapperheid te roemen.

- Gij prijst slechts mijnen moed, - zoo sprak hij tot Achmed; - maar gij vergeet daarbij te voegen, dat de uwe nog grooter is, wijl ik door u overwonnen ben. Uwe ootmoedigheid is wel groot, o jongeling, en doet uwe ervarenheid, waarvan gij zulke schitterende blijken gegeven hebt, nog in waarde stijgen. Ik heb de spierkracht uws jeugdigen arms beproefd en bewonderd en ik beken dat gij de lauweren, die u sieren, dubbel verdiend hebt.

Terwijl Ferdinandez aldus sprak, sloeg Achmed de oogen bijna niet op, omdat hij den blik des Leeuws vreesde, of omdat hij eenigszins verstrooid was. De Vega vroeg hem nu naar zijnen ouderdom, en hoorende dat hij slechts ruim twintig jaren telde, zeide hij zuchtende: ‘Mijn Pedro zou van dezen leeftijd zijn!’ Dan vervolgde hij tot Achmed:

- Welk geluk voor uwen vader, eenen zoo heldhaftigen zoon te bezitten!

- En hoe gelukkig zou ik zijn, indien ik mijnen dapperen vader nog bezat! - antwoordde Achmed aangedaan.

- Hoe! gij hebt geen vader meer?

- Helaas, neen! - vervolgde Achmed; - nauwelijks had ik den ouderdom van tien jaren bereikt, toen mijn vader, de veldoverste Almansor, op het slagveld het leven liet. Koning Hiaya nam mij alsdan in zijn paleis op en overlaadde mij met weldaden; en ik kan zeggen, in hem niet slechts eenen weldoener, maar eenen vader te hebben weergevonden. Ja, groot is zijne goedheid; en ook voor u, de Vega, zal hij zijne weldaden veil hebben, indien gij de dwaling zoudt willen verlaten, en de waarheid omhelzen. O, hoe gelukkig zou ik zijn, als ik aan uwe zijde voor de glorie van God en zijnen profeet mochte strijden!

Nu nam het onderhoud, waarvan wij eenige oogenblikken getuigen waren, eene andere wending. Tot hiertoe had de Vega op minzamen toon tot den jeugdigen held gesproken, doch toen deze datgene aanrandde, wat Ferdinandez boven alles dierbaar en heilig was; toen Ferdinandez zijnen godsdienst eene dwaling hoorde noemen, hernam hij zijne edele fierheid en sprak op ernstigen toon:

- Hoe, jongeling! Is het u niet genoeg, als overwinnaar tegenover den in den krijg vergrijsden de Vega te staan? Moet gij nog, in mijne tegenwoordigheid, den godsdienst laken, waarvoor ik meer dan honderdmaal mijn leven gewaagd heb?

Deze woorden gingen vergezeld van eenen blik van verachting, welke niet onopgemerkt bleef. Het gelaat van Achmed werd bloedrood, en zich voor de Vega plaatsende, zeide hij:

- Edele de Vega! ik acht u als held, en zou u kunnen beminnen als vader; maar ik moet hem verachten, die eenen gekruisten booswicht als zijnen God aanbidt! - Gij hebt dus te kiezen. Sterven als dienaar uws gekruisten Christus, of leven als dienaar des grooten Mahomeds!

Nu steeg de verontwaardiging van den christen held ten top, en ware hij niet gewond en ontwapend geweest, hij zou die beleediging. Christus aangedaan, niet ongewroken hebben gelaten. Doch daar hem niets overbleef dan de kracht der genade, zoo bediende hij zich daarvan, om op eene schitterende wijze zijn geloof te belijden.

- Jongeling, - zoo sprak hij, - is dat nu het geluk, wat uw bedorven hart mij toewenscht? Is dat nu de achting en toegenegenheid, welke gij veinsdet mij toe te dragen? Hier! - zeide hij, zijne borst ontblootende en een kruisbeeld, dat hij onder zijne kleederen droeg, in de hand nemende, - hier is mijn hart! doorsteek het, opdat ik stervend mijnen Christus prijze en uwen bloedhond Mahomed verachte! Aarzel niet, waanzinnige! Volvoer het gebod van uwen valschen profeet, en drink u dronken aan het bloed eens getrouwen christens!

Achmed werd van het eene uiterste tot het andere vervoerd; zijne woede kende geene grenzen meer, en reeds hield hij den dolk opgeheven, om de uitdaging van den weerloozen held met eenen doodelijken stoot te beantwoorden, toen Calib toeschoot en, den arm zijns jeugdigen meesters terugtrekkende, uitriep:

- Houd op! houd op! gij vermoordt uw eigen vader!’

Als een donderslag klonken deze woorden in aller ooren. Achmed liet het moordtuig vallen en stond als aan den grond genageld; Eldina was doodsbleek uit haren schuilhoek te voorschijn getreden; en Ferdinandez, wien dit alles een droom scheen, beval den grijzen Calib, zich nader te verklaren. Deze nu trad in het midden van 't ontstelde drietal en met bevende stem verhaalde hij het volgende aan Ferdinandez de Vega:

- Toen, vóór twintig jaren, uw kasteel door Almansor overrompeld en in brand gestoken werd, was ik het, die uwen Pedro uit de vlammen redde. Maar nauwelijks had ik de brandende muren verlaten, of ik werd door de vijanden gevat en weggevoerd. Het vernielingswerk voltrokken zijnde, moest ik de Mooren volgen, en geene gelegenheid tot ontvluchten stond mij open. In de schuilplaats aangekomen, bracht men mij voor Almansor. Deze had eenigen tijd te voren, zijn zoontje verloren. Bij het zien van den lieven Pedro, werd zijn hart met medelijden vervuld, en besloot hij hem tot zijn kind aan te nemen.

Nu scheen Calib niet verder te durven voortgaan. Beschaamd zag hij voor zich, en dikke tranen rolden langs wang en baard. Doch de Vega greep zijne hand, en vroeg op minzamen toon:

- En gij, oude, wie zijt gij dan?

- Ik, - zeide Calib met eene bevende stem, terwijl zijne tranen de wroeging verrieden, welke zijn hart verscheurde; - ik ben een lafaard, een ellendeling, een afvallige! Neen, goede meester! gij zult in mij uwen dienaar Henriquez

[p. 180]

niet meer herkennen!... O! vergeef mij, zoo gij kunt’

Bij deze laatste woorden viel hij op de knieën vóór Ferdinandez; en deze op den half kalen schedel des Moors het breede litteeken ziende eener wond, welke hij aan de zijde zijns meesters bekomen had, riep uit:

- Ja, Henriquez, nu herken ik u; gij zijt het, die eens uw leven waagdet, om het mijne te behouden!

De Vega greep de hand van den ontstelden grijsaard, richtte hem op, en beval hem zijn verhaal voort te zetten; want de ondervinding had hem geleerd, zich nimmer over een onzeker geluk te verheugen.

Calib nu, wiens gemoed door de vriendelijke bejegening van Ferdinandez eenigszins tot bedaren was gebracht, ging aldus voort:

- Nadat het lot uws zoontjes beslist was, werd mij de keus gelaten tusschen eene harde slavernij en de verzaking van mijn geloof. Verkoos ik het laatste, dan zou ik in Almansors dienst blijven en met de zorg voor den kleinen Pedro, wiens naam reeds in dien van Achmed verwisseld was, belast worden. In de hoop dat de toekomst mij de gelegenheid zou geven, uwen lieveling in uwe armen terug te voeren, verzaakte ik het geloof mijner vaderen, vertrad ik het kruis. Ik zag mij echter in mijne hoop teleurgesteld; want nooit liet men mij met het kind alleen, en daar men hem van jongs af aan, den bittersten haat tegen het christendom in het harte goot, durfde ik hem nooit van zijne ware afkomst gewagen. Nu omstreeks tien jaar geleden, ontving Almansor, in een gevecht met de christenen, eene gevaarlijke wond, waaraan hij na weinige dagen overleed. Hij beval Achmed den koning aan, die, om de menigvuldige diensten van Almansor te beloonen, den zoon in zijn paleis opnam, en ik was zoo gelukkig, mijnen jeugdigen meester herwaarts te mogen volgen.

Ferdinandez en Achmed, ofschoon door eene schier onweerstaanbare kracht tot elkander getrokken, schenen, als twee kampvechters, die gereed zijn de kracht hunner lansen te beproeven, met ongeduld het laatste teeken af te wachten. En dit teeken werd eindelijk gegeven.

Eenige oogenblikken voor zijnen dood had Almansor in eenen brief aan koning Hiaya geschreven, dat Achmed niet zijnen, maar de Vega's zoon was; en hem tevens geraden, zorg te dragen dat de jongeling niet in aanraking kwame met de christenen. Calib werd belast met de bezorging dezes briefs; doch in plaats van aan dit bevel gevolg te geven, had hij deze bekentenis als een kostbaar kleinnood steeds op het harte gedragen. Nu ziende dat vader en zoon aarzelden, zijne woorden te gelooven, toonde hij het geschrift van Almansor en een roerend tooneel was het gevolg dezer overtuiging.

- Pedro! mijn Pedro! - riep Ferdinandez uit, en, de smart vergetende, welke zijne wond hem veroorzaakte, vloog hij zijnen overwinnaar om den hals, die, aangedaan door al wat hij zag en gevoelde, zijne tranen mengde met de tranen van hem, wien hij eenige oogenblikken vroeger het moordend staal in den boezem had willen stooten.

Vurig dankte de gelukkige vader de goddelijke Voorzienigheid voor de genade, hem op het einde zijns levens bewezen. Maar hoe den afgrond aangevuld, die den ongeloovigen zoon van den christen vader scheidde. De dwaling had reeds diepe wortelen in Achmeds hart geschoten, en hij geloofde het zelfs eene misdaad, den godsdienst te verlaten waarin hij was opgevoed. Menschelijke kracht of redeneering baatten hier niet; God alleen kon het pleit beslissen. Het was dan ook tot den Almachtige, dat de Vega zijne toevlucht nam. Hij klemde het kruisbeeld in zijne bevende hand, en tegelijkertijd het portret zijner zalige gade toonende, zeide hij met aandoening:

- Ziehier, mijn kind, de beeltenis uwer brave moeder en het kruis, dat zij bij 't geven van den jongsten snik, toen zij nog voor haren Pedro bad, aan hare bleeke lippen drukte. - o Jezus! verhoor thans hare bede, en red haar kind!

Achmed, de beeltenis beschouwende, herkent de vrouw, die hij in den droom gezien heeft.

- o God! roept hij uit, - dit is het gelaat der vrouw, die mij dezen nacht verschenen is en mij het kruis heeft doen vereeren! o Moeder! loof, dank den Heer! uwe bede is verhoord! uw kind leeft! uw zoon is christen!

Eldina, vader en zoon van vreugde en aandoening ziende weenen, deelde in hun gevoel, en een paar tranen rolden als paarlen uit hare schoone zwarte oogen. Ja, zij weende, maar zij dacht er niet aan, dat die zoete tranen van blijde deelneming weldra zouden gevolgd worden van zilte tranen, welke droefheid en wreede smart tot bron hebben; want zij, de beminnende moorsche maagd, zag den afgrond niet, die door dit voorval tusschen haar en den christen minnaar gedolven werd.

Terwijl allen, stom van blijdschap, elkander de handen drukten, trad Hiaya de zaal in. Groot was zijne verbazing bij het zien van dit tooneel. Woedend valt hij tegen de Vega uit, noemt hem den verleider die het hart van Achmed betooverd heeft, en gebiedt den soldaten, hem onmiddellijk naar zijnen kerker terug te voeren en te verworgen. Doch Eldina stelt zich tusschen haren en Achmeds vader. Met gevoel verhaalt zij wat hare oogen gezien en hare ooren gehoord hebben; en zich aan de voeten haars vaders werpende, smeekt zij om genade voor de Vega en zijn zoon. Maar het smeeken van Eldina, in plaats van Hiaya's toorn te bedaren, diende slechts om dien nog meer te doen ontvlammen. Ook het hart zijner dochter tot het door hem gehaate christendom genegen geloovende, stoot hij Eldina van zich af, en met uitgetogen zwaard op de Vega toetredende, zoude hij hem den schedel gekloofd hebben, waren Achmed en Calib niet tusschen beiden gesprongen.

- Hiaya, mijn weldoener! - zeide Achmed, - beschouw mij niet als ondankbaar, omdat ik het leven van mijnen christen vader verdedig. En zoo gij mij nog eene gunst wilt bewijzen, doe mij dan sterven met hem, opdat wij, die in het leven gescheiden zijn geweest, in den dood mogen vereenigd zijn!

Het verzoek van Achmed werd verhoord. Hiaya deed de wacht naderen, en vader en zoon naar den kerker voeren, om aldaar hunne straf af te wachten. Eldina had inmiddels de zaal verlaten en volgde, zonder dat haar vader zulks bemerkte, de beide gevangenen.

(Wordt voortgezet.)

Peter Vierhout.