De Vlaamsche School. Jaargang 20

[p. 27]

Veurne.

't Is de Grootemarkt van het aloude Veurne, in West-Vlaanderen, die de lezer hier aanschouwt. Wij zeggen: aloud. Inderdaad. Reeds in de ix^e en x^e eeuw stond Veurne als stad bekend; de Noormannen verwoestten haar driemaal: in 861, 881 en 902. Van in 870 werd zij ommuurd en van grachten omringd. In 958 liet Boudewijn III, en in 1390 Philip-de-Stoute



bevat eenige schoone zalen, waarin ettelijke belangrijke kunstgewrochten en oudheden bewaard worden; de twee aanpalende gebouwen, links van den aanschouwer, worden ook tot stedelijken dienst gebezigd; in het eene gebouw is de bibliotheek gevestigd. Het oud stadhuis, een in vele opzichten merkwaardig gebouw, begonnen in 1445, dient tot lokaal aan de academie voor teekenen bouwkunde. Dank aan den iever, de edelmoedigheid en het wijs beleid van den heer Van Damme-Bernier, gewezen schepen en dienstdoende burgemeester der stad, heeft deze academie een zeer bloeienden tijd beleefd; onder andere verdienstelijke mannen die, sedert 1847, aan dit onderwijsgesticht werden opgeleid. noemen wij de heeren Cornelis, De Vliegher, De Pooter, De Heuvel, P. Lippens, Bouquet, De Visch, Van den Heede, Cesar Lust. Wij waren reeds meermalen in de gelegenheid, in ons tijdschrift de diensten aan te halen, door den heer Van Damme-Bernier aan de ontwikkeling der kunst in West-Vlaanwerken aan hare versterkingen, die tusschen 1480 en 1578 merkelijk werden uitgebreid. Van 1715 tot 1782 werd zij door de Hollanders als barrière-stad bezet. Keizer Jozef II liet haar ontmantelen. Veurne ligt op omtrent één uur afstands van de Noordzee en is in West-Zuid-Westelijke richting circa 8 uren van Brugge verwijderd. Het fraaie stadhuis, dat men op onze plaat aanschouwt, werd tusschen 1596 en 1612 opgericht; het deren bewezen; wij achten het ons tot een wezenlijk genoegen, hier nogmaals, uit dezen hoofde, hulde te kunnen brengen aan den geachten kunstvriend.

Buiten hare academie, bezit Veurne ook eene nijverheidsschool en een muziekgenootschap, Sinte-Cecilia. Veurne's hoofdkerk, aan de H. Walburgis gewijd, dagteekent van de xiii^e eeuw, en is niet voltooid; zij werd gebouwd in vervanging van eene kerk, die Boudewijn met den ijzeren arm had laten oprichten tusschen 868 en 870, nadat de Noormannen in 861 de kerk hadden vernield, die in 649 gesticht was op de plaats, waar een heidensche tempel had gestaan; in het koor wordt bewaard eene reliquie van het heilig kruis, door Robrecht van Vlaanderen aan de kerk geschonken, ter vervulling van eene belofte die hij had gedaan, toen hij op zijnen terugtocht uit het H. Land, van waar hij de reliquie medebracht (in 1099), op zee door eenen storm overvallen werd.

[p. 28]

De destijds gestichte broederschap bestaat nog, en zoo ook gaat nog jaarlijks eene processie uit (den laatsten Zondag van Juli), ter herinnering van de gift, door graaf Robrecht gedaan. De St.-Nicolaaskerk, die van 1120 dagteekende, werd herbouwd in de xiv^e eeuw; in den toren hangt de groote stadsklok, het dusgenaamde Bomtje; zij werd gedoopt in 1379. Als merkwaardige gebouwen verdienen nog gemeld te worden de Kastelnij, thans als gerechtshof gebruikt, en het schoon gothiek huis van den heer Van Damme-Bernier, op de Markt, dat dagteekent van de xvi^e eeuw, en de Valke heet. De stad Veurne telt 4750 inwoners; zij bezit fabrieken van olie, baksteen en tabak, en drijft handel in graan, vee, boter en kaas.

De aloude rederijkerskamer, wier volledige geschiedenis geschreven werd door Frans De Potter en Pieter Borre, is eene der merkwaardigste van Westelijk Vlaanderen geweest, en bestaat nog. Op de Markt treft men voorts 't hotel aan, The noble Rose, in de xvi^e eeuw de Nobele geheeten, en dat destijds tot vergaderplaats diende der nieuwbenoemde wethouders, die er zich weleens bij schotel en kan verlustigden. De dochter uit The noble Rose, juffer Sophia Wouters, werd de echtgenoote van wijlen Prudens Van Duyse.

De volledige geschiedenis van Veurne, en der geheele kastelnij van dien naam, is ons beloofd door de heeren De Potter en Borre, bij wie zich gevoegd heeft Veurne's stadsarchivaris, de heer Ronse. Reeds is het eerste deel van dit uitgebreide werk (een deel in 8^o van 454 bladzijden, met schoone platen versierd), in 't licht gekomen. Voor nadere bijzonderheden over de Vlaamsche stad, wier zonderlinge processie jaarlijks eenen stroom van nieuwsgierigen uitlokt, moeten wij daarheen verwijzen. Omtrent Veurne-ambacht kan men nog raadplegen in het Belgisch museum van 1839, het opstel van P. Blommaert: Over de Rederijkers van Veurne en omstreken, alsmede het belangrijk werk in vier deelen van Pauwel Heynderyck, uitgegeven door Edmond Ronse, getiteld: Jaerboeken van Veurne en van Veurneambacht (Veurne, J. Bonhomme, 1853).

D.V.S.