De Vlaamsche School. Jaargang 17

Tentoonstelling van schoone kunsten, te Gent.

(Vervolg, zie bladzijde 135.)

Den heere Victor Lagye ons welgemeend compliment! De behandeling der schoone Faustsage heeft hem geluk aangebracht. De verdienstelijke schilder heeft ons Grietje in de kerk afgemaald op eene echt meesterlijke wijze: wij zagen zelden meer waarheid aan zooveel dichterlijkheid gepaard. Lagye heeft Goethe's schepping waardig belichaamd, iets wat voorzeker niet weinig, maar toch niet te veel gezegd is. Keurig in hare hoofdfiguur en in haar geheel, is deze puike schilderij ook keurig in het bijwerk; er straalt als een gloed van leven uit, die hare beschouwing verkwikkelijk maakt en de voorstelling dubbel doet genieten. In het voorbijgaan stippen wij de vraag aan, die wij hebben hooren stellen, namelijk: of de hooge leunstoelen, die men in de kerk ziet, wel te huis hooren in den tijd, waarin Grietje geacht is te leven? - Van Lagye's Huisgezin ten tijde van het Eedgenootschap ('t verbond der edelen) gewaagden wij reeds loffelijk op blz. 79. Dit stuk is het eigendom van den heer F. Delehaye, van Antwerpen. - De pandbeleening, nog van Lagye, is een in een goeden toon geschilderd tafereeltje, dat op de tentoonstelling veel bijval geniet. Het behoort aan den heer De Poortere, van Brugge.

P. Van der Ouderaa, die, voor 't zorgvuldig bewerken zijner tafereelen, tusschen onze beste schilders mag worden gerangschikt, stelt twee tafereelen en een portret ten toon. Zijn Albrecht Durer te Antwerpen kenmerkt zich door vele goede hoedanigheden en namelijk door een merkwaardig beleid in opvatting en algemeene uitvoering. Onder de puike geschiedkundige schilderijen der pronkzaal verdient deze genoemd te worden. Zij bewijst, eenmaal te meer, dat Van der Ouderaa op den rechten weg is. Zijn tweede stuk, getiteld de Aalmoes is zoo schoon van kleur als zorgvuldig bewerkt en vol gevoel. Het werd aangekocht, op de tentoonstelling, door den heer J. Hollender, van Brussel. Over het mansportret, door den schilder tentoongesteid, is maar ééne stem. Al wie het ziet, roemt het om zijne inderdaad voortreffelijke uitvoering en zij, die den uitgeschilderden persoon kennen, voegen er de niet minder belangrijke loftuiging bij, dat de gelijkenis sprekend is, dat het doek inderdaad leeft.

Juliaan de Vriendt leverde een waardige tegenhanger van zijns broeders geschiedkundig tafereel, in zijne H. Elisabeth van Hongarië, verstooten door de inwoners van Eisenach. Na den dood van Lodewijk, landgraaf van Thuringen, maakte Hendrik zich meester van het vorstelijk gezag en deed de weduwe zijns broeders, en hare kinderen uit het slot jagen. Het was midden in den winter en de koude was zeer hevig. De koningsdochter sukkelde al weenende het steile en lastige voetpad af, dat naar Eisenach leidde, om daar eene schuilplaats te gaan zoeken. Maar de nieuwe landgraaf had in de stad doen afkondigen, dat wie Elisabeth of hare kinderen onder dak nemen zou, zich zijn grootste misnoegen zou op den hals halen; de inwoners van Eisenach gehoor-

[p. 142]

zaamden en toonden aldus eene ondankbaarheid, welke nog schandelijker was dan het laffe bevel zelf. Vergeefs ging de ongelukkige vorstin met hare drie kinderen smeekend en biddend van deur tot deur, bij hen vooral, die haar vroeger de meeste verkleefdheid betoond hadden; nergens vond zij hulp noch troost; overal werd zij verstooten, en niet éen trek van medelijden of genegenheid van wege de inwoners, waaronder zoovelen door haar gevoed, verzorgd, genezen en verrijkt waren. Uit deze beschrijving van De Vriendts onderwerp (wij ontleenen ze aan den catalogus) kan men zien, dat de kunstenaar zich aan geene gemakkelijke taak heeft gewaagd. Ter zijner eere zij gezegd, dat hij er zich inderdaad meesterlijk heeft van gekweten. Hoevele moeielijkheden er ook verbonden waren aan de uitvoering van zulk onderwerp, hij is ze te boven gekomen op eene roemwaardige wijze. Ook deze schilder mocht het genoegen smaken, door Z.M. den koning met zijnen arbeid geluk gewenscht te worden.

Van J. Cermak is een puik geschilderd kinderhoofd tentoongesteld.

J. Portaels munt uit met twee rijk geschilderde en gevoelvolle tafereelen, De trouwring (behoorende aan den heer K. Verbessem, te Gent) en het kapitale stuk, getiteld Arglistigheid, waarop eene vrouw is afgebeeld die door eene gemaskerde vriendin of vijandin geïntrigeerd wordt. Wij gelooven dat het beeld van de vrouw tot wie de gemaskerde spreekt, voor eenige verbeteringen vatbaar is en veroorloven ons, den schilder aan te raden, het nog eens te overzien.

F. Vinck, wij stippen het met genoegen aan, ontwikkelt zich meer en meer tot een goed schilder. Zijn stuk: Bij recht van verovering, is een zeer aangenaam tafereel, welk zich tevens aanbeveelt om zijne keurige uitvoering. De schilderij: Tot wederziens! verdient nagenoeg denzelfden lof. De twee andere, van den heer Vinck tentoongestelde stukken, meenen wij vroeger te hebben besproken.

Van C. Verlat, die, evenals Ferdinand Pauwels, te Weimar is gevestigd, waar deze twee befaamde schilders onderwijs geven in de schoone kunsten, bevat de pronkzaal eene meesterlijk afgemaalde Kudde schapen, krachtig en breed gepenseeld; de diertjes schijnen te leven, schijnen zich te bewegen op het doek; de hond, op den voorgrond, is niet minder schoon. Het portret van Franz Liszt, door denzelfden meester, schijnt ons in sommige deelen wat hard; over 't geheel is 't echter eene goede schildering te noemen en wij hebben hooren verzekeren dat de gelijkenis allerbest getroffen is. Minder beviel ons het anders keurig uitgevoerde tweede portret des meesters, in matte schildering; deze schildering schijnt nogtans, volgens den meester, te zijn geroepen om zeer voordeelig te worden gebruikt voor monumentale schildering en wij weten, dat de heer Verlat thans matte schilderingen uitvoert in eene zaal te Antwerpen.

Over N. Baudins tafereelen: Einde van den rouw en Het portret van brave tante gewaagden wij in 1864 (blz. 195) en 1870 (blz. 117). - De berisping, van denzelfden schilder, is een stuk van groote kunstwaarde. Stippen wij hier aan, dat Baudin niet genoeg door zijne tijdgenooten gewaardeerd wordt. Zijne werken verdienen nogtans eene eervolle plaats naast die van zijn vorigen meester, den heer Dyckmans, wiens palet een Metzu en Mieris waardig kan worden geacht.

De heer Baudin is bij koninklijk besluit van 27 Augustus, tot ridder der Leopoldsorde benoemd. Deze verdiende onderscheiding is algemeen toegejuicht.

C. Baugniet stelde een goed en gevoelvol tafereel ten toon: in eene rijk gestoffeerde schilderswerkplaats is eene jonge weduwe, in rouwgewaad, neergezeten, om een portret, dit van haren overleden man, te beschouwen. De schilderij draagt voor titel den uitroep, die de vrouw zich laat ontvallen: Hij is het wel! De achter haar staande dienstmeid deelt het gunstig oordeel harer meesteres over de gelijkenis van het afbeeldsel.

C. Bisschop, van 's-Gravenhage heeft zich overtroffen in De keus zijner wieg. Hij brengtons in den winkel van een Zeeuwschen wiegenschilder, waar twee vrouwen hare keus komen doen; dat de wiegen keurig beschilderd zijn laat zich begrijpen. Bisschop heeft ze uitgevoerd en zij maken met de aanwezige personen een puik en als kleur vooral prachtig tafereel uit.

J. Boulanger, van Gent. Zie 1870, bladz. 118.

A. Böhm, van IJperen. Oevers van de Yvette, vallei van Chevreuse (Seine en Oise), is een waarheidsvol tafereel, meer afgewerkt dan hetgeen wij in de laatste Antwerpsche tentoonstelling van dezen schilder aantroffen.

W. Bode, van Dusseldorp, heeft merkelijke vorderingen gemaakt.

G. Brillouin, van Parijs. Zie voor n^r 115, jaargang 1870, bladz. 117. De drie kleine tafereeltjes zijn vol verdiensten.

A.-J. Canta, van Rotterdam. Twee tafereelen, waarvan wij er reeds een besproken hebben in 1870, bladz. 118. De belooning voor trouwen dienst, ofschoon wat al te conventioneel van kleur, is met zorg afgewerkt.

C. Cap aast bestendig, maar met geluk, op geestige onderwerpen. Het stuk getiteld Slecht van pas, is de tweede uitgaaf van het schilderijtje, door Cap in Antwerpen tentoongesteld, onder den titel: In eerste klasse. Er is een spoorwegrijtuig op afgebeeld, waarin een jeugdig paar gezeten is, welk in zijne eenzaamheid gestoord wordt door eenen geestelijke, die in den zelfden wagon komt plaats nemen. Komt de geestelijke, volgens den schilder, hier slecht van pas, hij schijnt welkom te wezen bij den heer C. Michiels, van Antwerpen, die het stuk heeft aangekocht en er eene niet onaardige schilderij zal in bezitten.

E. Cardou, van Brussel. Zijne bloemen en bijhoorigheden zijn zeer schoon.

Th. Ceriez, van IJperen. Vier goede kabinetschilderijen: Een tweegezang onder Lodewijk XIII, kegelspelers, een Oudheidkundige (Lodewijk XV) en Poeljenier. Wij zouden bij dezen verdienstelijken schilder meer degelijkheid in de keuze zijner onderwerpen wenschen aan te treffen.

C. Claes, van Tongeren. Drie tafereelen: Na de vacantie (zie 1870, blz. 118) en Vermoeidheid en Communismus in de duinen, zijn goed geschilderde tafereelen; slechts raden wij den kunste-

[p. 143]

naar aan, meer naar waarheid te streven. Wanneer men lang en veel gewerkt heeft, vervalt men soms licht in eentonigheid als kleur, vooral als men van een conventioneel standpunt uitgaat. De natuur raadplegen is en blijft noodzakelijk.

Th. Cleynhens heeft groote vorderingen gemaakt sedert de laatste Antwerpsche tentoonstelling. Als toon en kleur is Eene herinnering zeer schoon; met volharding en studie wacht dezen kunstbeoefenaar eene schoone toekomst.

Coëssin de la Fosse, van Parijs, stelt een schoon uitgevoerd stuk ten toon, getiteld: Zorg voor het huishouden. Er is op afgebeeld eene puik geschilderde freule, die hare vogeltjes eten geeft, terwijl de kat begerig zit te loeren naar broodjes die op eene telloor staan.

F. Cogen, van Brussel, is een schilder die voor het landschap veel belooft, zooals hij namelijk bewijst met zijne stukken getiteld: Rust in den hooitijd en De maaier. Zijn portret van E. Hiel, daarentegen, heeft ons hier zoomin bevallen als in Antwerpen.

L. Dansaert, te Brussel, zond drie zorgvuldig geschilderde tafereelen; volgens gewoonte zijn zij echter wat flok van kleur. Familienieuws is eene geestige schilderij.

E. Agneessens, van Brussel, getuigt in zijne portretten van groote vorderingen.

H. Schaefels heeft een tafereel van tamelijk grooten omvang in de pronkzaal. Het stelt voor: Het bezoek van Maria van Medicis te Antwerpen. Rubens, omringd van verscheidene schilders en geleerden (allen zeer gelijkende portretten), ontvangt Maria van Medicis met haar gevolg. Al deze personen zijn keurig voorgesteld, misschien wel wat te conventioneel als kleur, iets wat echter niet belet dat het geheel een aangenaam en tevens schoon tafereel vormt. Het bouwkundig gedeelte, de achtergrond, of, om juister te zeggen, het binnengezicht van het huis van Rubens, is meesterlijk uitgevoerd; er zijn, gelooven wij, slechts weinige schilders in staat om zoo nauwkeurig de bouwkundige deelen terug te geven; de schoonheid van vorm, zoowel als de doorzichtkunde, is goed begrepen. Het geheel is krachtig en warm van toon, zooals overigens Hendrik Schaefels in zijne tafereelen altijd is. Wij weten dat de schilder veel naar de natuur studeert en schildert; toch moeten wij hem aanraden alles nog meer naar de natuur af te werken. Van zijn overgroot gemak van penseeling, maakte hij, in vroeger jaren; nog al eens misbruik. Wij raden hem aan, zich daarvoor te hoeden en niets uit het hoofd te schilderen. Ofschoon wij zijne zeestukken verkiezen, is deze schilderij een zeer schoon geschiedkundig tafereel, geheel en al des schilders faam waardig.

Lucas Schaefels heeft vooral begrepen dat de natuur de ware gids is; zijne Doode natuur is meesterlijk geschilderd, goed geteekend en zoodanig gemodeleerd, dat de oude meesters in dat vak hem zelden hebben overtroffen; krachtig van kleur en uitvoerig gepenseeld, kan deze schilderij tot model dienen aan vele schilders. De Antwerpsche academie mag het zich als een geluk aanrekenen, den heer Schaefels bij haar onderwijzend personeel te tellen. De proeven van fruit- en vruchtstukken, jaarlijks door zijne leerlingen tentoongesteld, pleiten voor den iever en het beleid, waarmede de schilder het leeraarsambt vervult.

(Wordt voortgezet.)