De Vlaamsche School. Jaargang 17

Joannes-Antonius-Emanuel van Straelen.

De samenleving en de Vlaamsche zaak leden op 27 Juni een gevoelig verlies door het afsterven van een veelzijdig geacht en verdienstelijk man. Dien dag namelijk overleed te Capellen, na eene lange en smartelijke ziekte, de heer Joannes-Antonius-Emanuel Van Straelen, in nauwelijks 56-jarigen leeftijd.

Hij werd te Antwerpen van deftige burgerouders geboren in 1815. Na de klassen van het collegie Pitzemburg, te Mechelen, glansrijk te hebben doorloopen, ging hij aan de Leuvensche hoogeschool studeeren. Hij verliet dezelve met het diploma van candidaat in de wijsbegeerte en de letteren. Gedurende zijn verblijf aan de hoogeschool (in 1836) stichtte hij het studentengenootschap Met tijd en vlijt, waaruit zoovele verdienstelijke schrijvers en warme voorstanders der Vlaamsche zaak gesproten zijn.

Toegerust met zeer uitgebreide letterkundige kennissen en rijkelijk aan geestesgaven bedeeld, beoefende Van Straelen de Vlaamsche letteren, zonder zich eigenlijk bepaald op één letterkundig vak toe te leggen. Hij leverde verschillende bijdragen tot de vaderlandsche geschiedenis, schreef meerdere goede

[p. 113]

verzen en bewoog zich ook op het gebied der staatkundige pers. Wij vernemen met belangstelling, dat het plan bestaat om zoo niet al zijne pennevruchten, dan toch eene bloemlezing daarvan te laten verschijnen.

In 1857 werd Van Straelen te Antwerpen als candidaat voor de Kamer van volksvertegenwoordigers voorgedragen. Hij vereenigde echter niet de meerderheid der stemmen op zich.

In alle omstandigheden, waar het de taalbelangen gold, poogde Van Straelen steeds het zijne bij te brengen, om de volksrechten te doen zegepralen. Onder andere is hij het geweest - 't strekke hem tot onvergankelijke eer! - die het algemeen petitionnement voor de rechten der moedertaal in leven geroepen en ingericht heeft.

Hij was zeer welsprekend en bezat in hooge mate de gave der overreding. Op het in 1844 te Brussel gehouden congres was hij een der uitstekendste woordvoerders.

In 1853, trad hij in den echt met mejufvrouw A. De Smet, weduwe van H. Verberckt; zijn huwelijk werd gezegend met elf kinderen waarvan nog vijf in leven zijn.

In den dagelijkschen omgang onderscheidde hij zich door eene onbegrensde oprechtheid, eene zeldzaam geëvenaarde goedheid en liefderijke weldadigheid. Zijne rechtschapenheid was bij al

[p. 114]

zijne bekenden spreekwoordelijk geworden. Als christen kenmerkte hij zich door groote vroomheid. Zijne godsdienstige gevoelens stortte hij onder andere in verschillende verzenstukken uit.

Van Straelens begrafenis had eene groote menigte personen uit de verschillende deelen des lands naar Capellen doen stroomen. Een aantal letterkundige maatschappijen hadden zich bij de treurige plechtigheid doen vertegenwoordigen. Tijd en vlijt was zeer talrijk opgekomen, met haren voorzitter, den hoogleeraar Willems en haren ondervoorzitter, den eerw. heer L. Dubois, aan het hoofd. Aan het graf werden redevoeringen uitgesproken door de heeren Van der Molen, dokter en burgemeester te Stabroeck, hoogleeraar Willems, voorzitter van Met Tijd en Vlijt en Max Bausart, advocaat te Antwerpen.

Aan de diepgevoelde grafrede van Van Straelens boezemvriend, den heer dr. Van der Molen, ontleenen wij de volgende woorden:

‘Pas had hij zich, door het bestudeeren der oude Latijnsche en van de moderne litteratuur, de noodige bekwaamheid aangeschaft, of hij streefde vooruit op de baan der Vlaamsche taalkennis. Candidaat in philosophie en letteren, was hij den boezemvriend van den doorgeleerden David, en deze, bij het eindigen van zijnen levensloop, achtte Van Straelen alléén bekwaam om zijne onvoltooide Vaderlandsche Geschiedenis af te arbeiden; grooter bewijs van vertrouwen en bekwaamheid kon geen letterkundige erlangen.

Als redenaar bezat hij eene natuurlijke meeslepende welsprekendheid, die den ongevoeligste opwekte. Zijn aangenaam uiterlijk, zijn vriendelijke aanblik, de welluidendheid zijner stem, zijne ongeveinsdheid en diepe overtuiging, trokken alle oogen, alle ooren, alle harten tot hem. Hoe dikwijls hebben wij hem niet aanhoord, die in het dagelijksch verkeer van 't leven, door zijne edele stem, de vriendelijkheid van zijn hart, de reinheid zijner zeden, ieders genegenheid kon winnen, die tevens in plechtige omstandigheden, eene hooge waardigheid aannam, en door zijne geleerde en verhevene welsprekendheid ons allen begeesterde!’

Als eene blijvende hulde aan de nagedachtenis van den verdienstelijken man, deelen wij zijn portret in ons tijdschrift mede.

Eene inschrijving is geopend om een gedenkteeken ter zijner eer op het kerkhof te Capellen op te richten; het ontwerp is vervaardigd door den Antwerpschen stadsbouwmeester, P. Dens.