De Vlaamsche School. Jaargang 17

De sleutel. Een verhaal uit Zweden. Vervolg, zie bladzijden 33, 49 en 58.

IV.

- In wat roman hebt ge dat gelezen? vroeg luitenant Ringelstedt zijnen vriend, den luitenant van Turn; uit wat roman hebt ge die schoone histories van de plaats der vrouw in de burgelijke samenleving gehaald? Zie, weet ge wat, vriend, de keuken of de bezoekkamer is hare plaats. Wat heeft zij in de burgerlijke maatschappij of in den staat te maken? Wij hebben genoeg aan dames, die gefrakt rondgaan en de hand naar 't roer van den staat uitsteken, om daarbij ook nog vrouwen in onderrokken te wenschen.

- Het spijt me, dat ge mij niet begrijpt of me niet begrijpen wilt, viel van Turn hem in de rede.

- Begrijpen? Ja stellig begrijp ik u, riep Ringelstedt lachend. De vrouw is, primo, een engel, natuurlijk een ware engel, en, secundo, is zij het, die aan 't menschelijk geslacht zijne eerste beschaving geeft - zij is het harteblad der burgerlijke samenleving - zoo spreekt gij; maar, neem niet kwalijk, dat alles is enkel praat. Mijnenthalve mag de vrouw schoon wezen, zoolang ze jong is; maar van die schoonheid blijft, op mijn woord! weinig over, als ze eens een kleinen wereldburger op den schoot heeft; en verder is zij 't niet, die ons maakt, wat we zijn; want deugd en verstand, en waar we verders prijs op stellen, wordt ons toch wel zeker niet met den paplepel ingegeven. Zoodat die verhevene plaats van de vrouw, als engel en goede genius der menschheid, volgens mij enkel dwaasheid is.

- Gij rekent dus haar hart, hare liefde voor niets?

- Haar hart, beste Theodoor? Haar hart? daar hebben wij het ding - het hart der vrouw - wanneer ziet gij dat hart? Men verovert het hart van dienstmeisjes en kameniers met fooien of geschenken, en het hart der dames met vleierijen - dat komt op één uit, want men kan de beleefheid altijd wel omtrent naar klinkende munt berekenen. Een kleine dienst, als men bij voorbeeld zijnen neus bijna tegen den grond stoot, om den zakdoek van eene dame op te rapen, is ongeveer 24 schellingen waard; als men haar haren mantel omhangt, staat dat pas met 12 schellingen gelijk; staat men echter als betetterd en ziet een meisje van ter zijde aan, doch zoo, dat zij de teere, hopelooze vlam volmaakt goed bemerkt, dan is deze teederheid op zichzelf voor 't minst tien rijksdaalders en de hopeloosheid, goed gespeeld, allerminst honderd rijksdaalders banco waard.

- Gij gelooft dus niet aan de waarde van de vrouw? vroeg van Turn en stond verstoord op, om te gaan.

- Bedaar u, Theodoor! Ge behoeft het ding niet dadelijk zoo verbazend hoog op te nemen, ofschoon ge al verloofd zijt. Geluk er mee. Ja, ziet ge, ik geloof aan de waarde der vrouw; want als de lieve vader viermaal honderdduizend rijksdaalders en twee dochters heeft, dan is ieder van de dochters eigenlijk niets waard - nu, nu maar niet driftig! - ik neem, zoo lang de vader leeft; maar is die ter zielen, dan bedraagt de waarde van ieder omtrent honderdduizend daalders en is de schoonmoeder op een 2 met vijf nullen daarachter te schatten.

[p. 75]

- Gij zijt gek met uwe berekeningen, zeide van Turn en ging weder zitten. Ik moet er mee lachen, ofschoon de scherts eigenlijk verre van gepast is.

- Scherts? Neen ik scherts nooit, antwoordde Ringelstedt; mijne inzichten zijn op langdurige waarnemingen gegrond. Zie, ik heb verstand van de vrouwen; ik heb haar con amore bestudeerd; gij daarentegen kent haar enkel uit de boeken. Nu dan, vriend! Wat vind ik! O ja - liefde, zooals zij was. Er is bijna geene klasse, waarin ik niet mijne kleine liefdesavonturen heb gehad. Nergens vond ik een enkel vonkje van al die teederheid, van al die trouw en liefde, die in de boeken beschreven staan. En zie dan onze huwelijken aan, hoe is het daar mede gesteld? Man en vrouw maken eene compagnieschap, eene societeit uit; de man is minister van buitenlandsche zaken, en de vrouw blijft te huis in den winkel; hij doet inkoopen, zij drijft den handel in het klein; hij bevracht vaartuigen, zij bestiert de huishouding, - of wanneer zij dat niet kan of niet verkiest, en de omstandigheden haar dat zoo toelaten, dan is de vrouw anders niet, dan een pronkstuk in de visitekamer, en schaft men zich om gelijke reden eene vrouw aan, als men eene fraaie schilderij koopt, om zijn huis te versieren. Verder: is men ongelukkig een arme duivel, dan vrijdt men, en wordt verliefd, gek, razend, dol en wat gij maar verkiest, om maar van zijne schuldeischers rust te krijgen, en zoo verschachelt men zich aan eene rijke erfdochter, die gaarne mevrouw zou worden, al is ze ook zoo leelijk als een spook, en eene helleveeg, om er van weg te loopen. Zoo gaat het in 't werkelijke leven.

- Dat is eene troostelooze leer, zei van Turn; maar dat is te wijten aan dat gij nooit eene waardige vrouw gekend hebt.

- Licht mogelijk; maar dan zijn die er zeker ook drommels weinig te vinden. Gij gaat trouwen?

- Ja, met een edel meisje. Ze bemint mij even oprecht, als ik haar lief heb, antwoordde van Turn met warmte.

Ringelstedt lachte spotachtig.

- Veel geluk, jongen lief! Heeft zij geld?

- Niet veel; maar met spaarzaamheid en overleg kunnen wij in ons huisje een genoegelijk leven leiden.

- Onderdanigste dienaar! Ja, daar zal 't wat te zien geven! rozegeur en maneschijn, voor 't minst echt romantiek. Mijnheer de luitenant krijgt gebakken pataten en gebrande panharing, waaraan mijnheer de luitenant als een God smult; en de lieve kostelijke mevrouw trippelt onderwijl als eene klokhen om de tafel rond, speelt met de waterkaraf voor Hebe, of steekt overal duchtig de handen uit, breit kousen, lapt, flikt en kalefatert den godganschen dag, om de lieve kleine engeltjes heel te houden, die alles kapot scheuren als wolven. Mijnheer de luitenant zit extra-buitengewoon zalig in zijn klein tabernakel en heeft plezier in 't spektakel, als de kleine Andries zich zijn lief neusje aan 't bloeden stoot, of Anna-Marieke den inktpot op 't schoone tafelkleed omver gooit en de zoete mama aanleiding geeft, om haar eens ter deeg wat op de bloote billen te geven. - He! is 't zoo niet?

- Ge schildert schoon! riep van Turn lachende, maar ik weet wel: beter wat hard geblazen, dan den mond verbrand! ge meent het zoo erg niet. En dan buitendien nog, gij kent mijne bruid niet.

- En gij kent haar op mijn woord insgelijk niet, zei Ringelstedt. Geloof mij ik, ken de vrouwen in 't algemeen.

- Ja in 't gemeen, daaraan twijfel ik niet.

- Wees geen haarkliever; ik ken het vrouwelijk geslacht, en mocht de hemel mij met eene vrouw straffen, dan ware ik dwaas, trouwde ik niet zoo rijk, dat zij hare woning eene verdieping onder de mijne kon hebben en dat de kinderkamer ver genoeg aflag; dan was het nog te wagen, want dan bleef de vrijheid bewaard, en zonder vrijheid is er geen geluk.

(Wordt voortgezet.)