De Vlaamsche School. Jaargang 15

[p. 179]

Elfde taal- en letterkundig congres, te Leuven.
Woensdag 8 september. - (Zie blz. 150, 167 en 173.)

Eerste afdeeling.

De zitting werd om 9 1/2 ure geopend. De heer vander Linden stelde voor: de geschrevene redevoeringen af te schaffen; hij zegde: dat men al te lang tijdschriftartikelen, dichtstukken enz. op de congressen komt aflezen. Hij verlangt ernstige beraadslagingen, maar geene op voorhand geschrevene boekdeeltjes welke men te huis lezen kan.

De heer luitenant V. vande Weghe stelde bij brief voor, om een request aan het staatsbestuur te zenden, ten einde te verzoeken het onderwijs van de militairen op volledigen Vlaamschen voet in te richten, als volgt:

1^o Het onderricht in het lezen en schrijven aan de ongeletterde Vlamingen te doen geven door officieren en onderofficieren die Vlaamsch spreken en schrijven;

2^o In de regimentsscholen de leergangen zoo in te richten, dat er een even zoo volledig onderricht in het Vlaamsch als in het Fransch gegeven, en de theorie in beide talen aangeleerd worde, ten einde de Vlamingen deze leergangen met even zooveel gemak en voordeel volgen kunnen als de Walen. Zoodoende, zal men onderofficieren en korporaals vormen, die den recruten de wapenoefeningen in hunne eigene taal kunnen leeren.

3^o In de soldatenkinderenschool te Aalst en in de militaire school te Brussel het grondig aanleeren der Vlaamsche taal verplichtend maken;

4^o Voortaan geene officieren meer te benoemen die de beide talen niet machtig zijn.

Dit voorstel, dat de algemeene goedkeuring verwierf, werd uitgebreid tot de onderwijsgestichten van allen aard, na eene gsdachtenwisseling waaraan deel namen de heeren J. Vuylsteke, J. Heremans, Peeters, D. van Spilbeeck en verschillende geestelijken, wier namen ons onbekend zijn; men besloot aan staats-, provincie- en gemeentebesturen, alsook aan de geestelijke overheden een verzoek te richten, ten einde voortaan in alle takken en graden van het onderwijs de Nederlandsche taal zou ophouden als eene bijzaak behandeld te worden. Dit voorstel, alsook dat des heeren V. vande Weghe, werd verzonden naar de algemeene vergadering.

Tweede afdeeling.

Het woord werd bij de opening der zitting verleend aan den heer J. Vuylsteke, die handelde: ‘Over het onderwijs der vaderlandsche geschiedenis.’

Hij wees op al het onvoldoende en gebrekkige van het tegenwoordig onderwijs, wat betreft de geschiedenis van ons eigen vaderland. Een der middelen, welke hij aanwees tot verbetering van dien betreurlijken toestand, is de uitgave van een grooten geschiedkundigen atlas, waarin de feiten dier geschiedenis op eene aanschouwelijke en diensvolgens treffende wijze zouden worden voorgesteld. - Bij gebreke aan de mogelijkheid van een diep ingrijpenden invloed op het staatsbestuur, ware zulks, volgens hem, een der meest practische middelen, die konden aangewend te worden.

Zijn voorstel werd in aanmerking genomen en in de algemeene vergadering voorgedragen. Eene commissie zal er in het aanstaande congres verslag over doen.

Vervolgens sprak de heer van Becelaere over de noodzakelijkheid die er bestaan zou om ten minste in ééne der Belgische staatshoogescholen een cursus van Germaansche taalkunde te geven, met bijzonderen terugblik op het Nederlandsch.

Na eene vrij lange en belangwekkende beraadslaging, waaraan deel namen de heeren Noordziek, prof. Vreede, Berchmann, Heremans en anderen, werd dit voorstel aangenomen en aan de algemeene vergadering onderworpen.

Derde afdeeling.

De bepleiting van de kwestie der uitspraak, door den heer Brouwers in eene belangvolle redevoering daags te voren weder opgeworpen, werd voortgezet en leidde tot het besluit dat die kwestie enkel voor Zuid-Nederland van aanbelang is en dat om haar op te helderen eene commissie van Zuid-Nederlaners benoemd zal worden. De commissie moet een werk uitbrengen over de zaak, welke namens het congres zal aanbevolen worden om als ambtelijk Vade mecum in de scholen te dienen. Deze commissie zal bestaan uit de heeren H. Ternest, H. Conscience, J. Heremans, J. Brouwers, E. van Driessche, J. van Beers en Minnaert.

Verder werd nog ter sprake gebracht het denkbeeld, door den heer van der Cruysen opgeworpen, om de volksvoordrachten, bij middel van een verbond tusschen de sprekers in Zuid-Nederland, eenheid en samenwerking bij te zetten. Op dit punt bepaalde men zich echter bij het uitdrukken van eenen wensch.

Het tot stand brengen van een algemeen Nederlandsch zangverbond maakte het onderwerp uit van eenen wensch, door den heer J. Vuylsteke als volgt voorgedragen: De derde afdeeling, de wenschelijkheid inziende van de stichting van een algemeen Nederlandsch zangverbond, stelt voor dat van wege het congres, aan het reeds bestaande Noord-Nederlandsch zangersverbond het verzoek zal gericht worden, zijne statuten zoodanig te wijzigen, dat ook de Zuid-Nederlandsche zangvereenigingen er in zullen kunnen opgenomen worden.

Als eene gelegenheid om dit verbond spoedig en doelmatig tot stand te brengen, doelde Vuylsteke voornamelijk op den koorzangprijskamp van het Willems-genootschap.

Daarna werden de werkzaamheden der afdeelingen gesloten verklaard.

Algemeene vergadering.

In deze laatste algemeene vergadering werd verslag gedaan over de werkzaamheden en voorstellen der verschillende afdeelingen. Het voorstel van den heer van der Linden, in de eerste afdeeling opgeworpen, om de geschrevene redevoeringen af te schaffen, werd bestreden door de heeren Hendrickx, H. Conscience en D. van Spilbeeck en is aan eene commissie verzonden, die in een aanstaande congres verslag zal uitbrengen. Daarna is bij loting tuschen de steden Maastricht en Middelburg, in Zeeland, besloten dat het XII^e congres in laatstgemelde stad zal plaats hebben.

De heer L. de Taeye, kunstschilder en bestuurder der aca-

[p. 180]

demie van Leuven, hield eene redevoering, waarin hij trachtte te betoogen, dat de Waalsche provinciën, onder verstandelijk oogpunt, vooruit zijn op de Vlaamsche provinciën, doch dat wij meer kunstenaars tellen, omdat wij meer natuurlijken aanleg hebben voor de kunst, die eigen is aan den Germaanschen stam. Hij haalde, tot staving zijner meening, eenige volzinnen aan van den heer Leo de Laborde, van Parijs, en plaatsen uit eene redevoering, door den heer de Maere Limnander, vertegenwoordiger van Gent, in de Belgische kamer van volksvertegenwoordigers uitgesproken.

Hij beweerde dat er kwaad ligt in de beoefening van zekere kunstvakken die het Nederlandsch karakter verbasteren en in het geven der kunstlessen in eene vreemde taal. Dit heeft voor gevolg dat daardoor de geest belemmerd wordt. Hij beweert dat de nijverheidskunstbeoefenaren in Duitschland, Engeland en vooral in Frankrijk meer gevorderd zijn dan ten onzent.

De heer D. van Spilbeeck moest zich bepalen met te protesteeren tegen de beweringen des heeren de Taeye, en te verklaren dat ofschoon hij zich vele jaren met kunstnijverheid bezig gehouden had, de waarheid van de Taeye's woorden hem niet gebleken was. Hij vond die evenmin gestaafd door wat hij, in het vak der kunstnijverheid, op de wereldtentoonstellingen van Londen en Parijs zag. In ons land, zegde van Spilbeeck, zijn zulke goede nijverheidskunstbeoefenaren als overal elders. Het zijn zelfs de Belgen die als kunstnijveraars in den vreemde het meest gezocht worden, en indien de tijd niet ontbrak, zou ik dat breedvoerig bewijzen.

De heer Conscience heeft vervolgens de zitting van het XI^e Nederlandsch congres gesloten, met den wensch, dat het mocht bijdragen tot bevordering onzer taal en tot versterking van den broederband tusschen Noord en Zuid.

Hij heeft in eene dichterlijke aanspraak zijnen dank gebracht aan de vrouwen die het congres hebben bijgewoond.

Aan den heer voorzitter zijn bedankingen gestemd voor de talentvolle wijze, waarop hij de zittingen van het congres heeft geleid, alsook aan den heer van der Auwera, voorzitter der regelingscommissie.

Des avonds, om 6 ure, had in de wandelzaal van den schouwburg het banket plaats. Verscheidene heildronken werden ingesteld, onder andere aan de vorsten van Nederland en België, aan den heer voorzitter van het congres, aan de regelingscommissie, aan de drukpers, enz.

Gedurende het feest werden muziekstukken uitgevoerd.