De Vlaamsche School. Jaargang 14

Redevoering van den heer D. van Spilbeeck, bestuurder van het tijdschrift de Vlaamsche School.

Als bestuurder van het tijdschrift de Vlaamsche School zouden wij aan een onzer duurbaarste plichten te kort blijven, indien wij hier geene openbare en laatste hulde brachten aan den geleerde, welke ons tijdschrift met zoovele voor de geschiedenis onzes vaderlands belangrijke bijdragen vereerde. Ja, wij mogen het zeggen: Lodewijk Torfs was de geleerdste onzer medewerkers, maar ook een der nederigste; zijn schat van wetenschap vormde als het ware eene onuitputtelijke bron van geschiedkundige en wetenschappelijke kennissen, die hem des te meer vereerden dat hij geheel en gansch de man zijns arbeids was. Bijna geboren met het gemis der twee aan den mensch zoo onontbeerlijke zintuigen, het geluid en het gehoor, wist hij zich toch zoo te oefenen, dat hij weldra door andere buitengewone geestvermogens werd opgemerkt. Nog kind zijnde, leerde hij gedurig, en alles wat hem maar mogelijk was. Terwijl andere kinderen zijns ouderdoms en stands zich met alle soorten van spelen vermaakten, stond Lodewijk Torfs, een boek in de hand, aan het ouderlijk huis, op de Melkmarkt, bezield met den vasten wil, om, niettegenstaande zijne gebreken, eenmaal een nuttig man voor de samenleving te worden.

Nauwelijks de kinderjaren voorbij, stelde hij zich reeds als onderwijzer van anderen aan, tot dat hij letterzetter op eene drukkerij werd, waar hij weldra tot letterverbeteraar en eindelijk mede-opsteller en hoofdopsteller van het Antwerpsch Nieuwsblad werd.

Intusschen verzamelde hij al de bouwstoffen der Geschiedenis van Antwerpen, welke hij, met wijlen vader Mertens, uitgaf; dit merkwaardig werk is, voor de beide geleerden, een eeuwig gedenkteeken, de schoonste zuil, welke men aan hunne nagedachtenis zou kunnen oprichten; want, als het marmer of het arduin door den tijd zal vernield zijn, als men de bronzen beelden wellicht tot andere noodwendigheden zal bezigen, zullen de namen van Mertens en Torfs, door dit werk, nog voor de verste nageslachten voortleven in de boekverzamelingen van landen en steden.

Deze reuzenarbeid heeft Torfs onlangs op eigene krachten overzien en beknoptelijk samengevat, met bijvoeging der latere gebeurtenissen; ook vormt dit een allernuttigst werk voor alwie belang stelt in de geschiedenis van Antwerpen.

Het is ons onmogelijk, thans al de vruchten zijns arbeids hier aan te halen; daarom bepalen wij ons, die te melden, welke, buiten talrijke andere ongeteekende opstellen, van hem in de Vlaamsche School verschenen, Zij zijn:

[p. 155]

Oude topographie van Antwerpen;

De Melkmarkt in hare wording en wezen beschouwd;

De Pepel;

Bevolking van Antwerpen in de XIV^e en XV^e eeuw;

Andoverbum en Burdigala;

Catalogus van het museum van Antwerpen;

Petrus Xinnenius en Lorenço de Villavicencio;

Fernando Bernouille;

Roovers en sektarissen (1563-1564);

Loterijen te 's Hertogenbosch (XVI^e eeuw);

Jan Yperman;

Stadsgeboden van Antwerpen; enz. enz.

Herinneringen aan de Antwerpsche feesten van vroegere tijden, welke hij later vervolledigde en die het Feestalbum vormen, door ons in 1864 met den overledene uitgegeven.

De aanhoudende arbeid en de jaren verzwakten zijn gezicht en maakten hem het werken zeer moeilijk, zoodanig, dat het ons waarlijk hartzeer deed het te zien. Men mag van hem zeggen, dat hij een martelaar des arbeids is geweest, doch, altijd jong van harte, vol ijver voor het nuttige en het schoone; hadde hij ook maar een gedeelte der aan den mensch noodzakelijke zintuigen bezeten, men had hem, als een der grootste mannen zijns tijdvaks, moeten vereeren; maar ontdaan van die middelen waardoor anderen, met veel mindere begaafdheden, minder kunde, minder werkzaamheid zich doen gelden, bleef hij onvereerd, ja, werd zelfs miskend.

Moge hij thans het loon ontvangen voor al zijne pogingen ter verheerlijking zijns geboortegronds aangewend.

Vaarwel, vriend Torfs, tot later.

Wij kunnen niet nalaten de volgende Simpele historie, ontleend aan de Nalezingen op de verhandeling over de Melkmarkt, door L.-C. Suyvelgheest (K.-L. Torfs), onzen lezers mede te deelen. Zij stellen de eerste jaren van den onvermoeibaren en geleerden man in een eigenaardig en treffend licht, en wijzen tevens den heer luitenant-kolonel Casterman te recht, waar hij in zijne grafrede zegt, dat de ouders van Torfs de opvoeding van hun kind verwaarloosden; juist het tegenovergestelde is waarheid, daar Torfs tot zijnen zestienjarigen ouderdom school ging bij meester Stips, bij wiens opvolger hij later ondermeester werd. Het is ook ten onrechte, dat men Torfs heeft voorgesteld als stomdoof en bijna blind geboren. Het verlies van spraak en gehoor was bij Torfs het gevolg van eene zware ziekte, die hem op 8-jarigen ouderdom bijna ten grave sleepte en waarin men beweerd heeft dat hij mismeesterd is geworden.