De Vlaamsche School. Jaargang 14

Enkelvoudige en samengestelde slingers.

De enkelvoudige slinger is die welke bestaat uit eene rechte lijn beweegbaar rond een hangpunt, en waarvan het onderste einde alleen aan de zwaartekracht onderworpen is. Een dergelijke slinger bestaat er inderdaad niet, en is enkel eene veronderstelling van onzen geest; edoch een klein rond lichaam van eene zware en gelijkaardige zelfstandigheid, hangende aan eenen fijnen draad, kan den enkelvoudigen slinger vervangen. Wat men alsdan de lengte van den slinger noemt, is de afstand van het hangpunt tot het zwaartemiddenpunt van het hangend lichaam. Alle andere zelfstandige slingers noemt men samengesteld, omdat bij dezen de snelheid der slingerin-

[p. 31]

gen samengesteld is uit de snelheid waarmede elkeen der gedeelten van den slinger beweegt bij ongelijken afstand van het hangpunt. Een voorbeeld zal dit beter verstaanbaar maken.

A B is een gewone uurwerkslinger. A is



het hangpunt, B de slingerschijf en C de steel. Uit het voorgaande blijkt dat het punt p en alle andere die in de nabijheid van het hangpunt zijn, afzonderlijk zeer snel zouden slingeren, daar integendeel de punten r zulks met traagheid zouden doen. Doch aangezien deze punten aan elkander gehecht zijn, en diensvolgens te zamen moeten slingeren, worden de eersten vertraagd door de tweeden, en deze verhaast door de eersten, zoodat er tusschen deze punten zeker punt M bestaan moet, dat noch vertraagd noch verhaast zal zijn. Aan dit punt geeft men den naam van slinger-middelpunt, en deszelfs afstand tot het hangpunt maakt de lengte van den slinger uit. De plaats van het slingermiddelpunt is afhankelijk van den vorm des slingers, wanneer zijne zelfstandigheid gelijkaardig is, en te gelijker tijd van den vorm en van de hoeveelheid stof zijner verschillende gedeelten, wanneer deze zelfstandigheid van ongelijken aard is. De slinger A B, gansch in koper zijnde, zou bij voorbeeld zijn slingermiddelpunt in M hebben, wanneer deszelfs steel eenen tamelijk breeden omvang had, en in n, als deze steel uit eenen draad bestond. Men kan het slingermiddelpunt doen dalen of klimmen, met onder of boven de schijf een klein gewicht te hangen. Ook bevindt zich op sommige uurwerkslingers een zware ring, dien men op de lengte van derzelver stelen kan doen schuiven, hetzij omhoog, hetzij omlaag, volgens dat men den gang van het uurwerk wil verhaasten of vertragen. Hetzelfde uitwerksel wordt doorgaans ook teweeggebracht door de schijf zelve, die hooger of lager kan geplaatst worden middels hare beweegbaarheid op eenen vijsdraad.

Aan den slinger geeft men den naam van zestigtallige slinger, wanneer hij eene slingering tijdens elke seconde doet. De lengte van dezen slinger is voor Parijs 993 millimeters 8,267 en voor Londen 994 millimeters 1,147. De reden van dit verschil zullen wij aanduiden in eene volgende aflevering.

D^r F.-J. Matthyssens.