De Vlaamsche School. Jaargang 14
(1868)– [tijdschrift] Vlaamsche School, De–
AuteursrechtvrijZeldzame boekwerken uit vroegere eeuwen.Oude muziekboeken, zoo wel als oude muzikale handschriften, worden heden zelden aangetroffen. Wel zijn ons menigvuldige gedrukte samenstellingen nagelaten door Vlaamsche meesters der XVIe en latere eeuwen, maar zij zijn zoo schaarsch geworden en zoo zeer verspreid, dat het aantreffen van een dier werken steeds als eene zeldzaamheid beschouwd wordt. In publieke verkoopingen gelden deze werken zeer hooge prijzen, hoe moeielijk het dan ook zij derzelver waarde op eene eenigszins nabijkomende wijze te bepalen. Wij zijn onlangs in de gelegenheid geweest, eenige om zoo te zeggen geheel onbekende muziekwerken te zien, welke zich bevinden in handen van een Nederlandsch toonkunstenaar en oudheidkundige, den heer Frans Hageman, te Leiden. Wij laten hier nopens deze werken eenige inlichtingen volgen, welke ongetwijfeld en zulks vooral door muziekminnaren met belangstelling zullen gelezen worden. Een bundel gedrukt in 1553, getiteld: Premier livre des chansons à cinq et six parties nouvellement composez et mises en musique, convenables tant aux instruments comme à la voix. contratenor. Deze bundel behelst stukken van de volgende meesters:
Het bestaan van dit werk was ons tot hiertoe volstrekt onbekend gebleven; het leert ons Vlaamsche toonkunstenaars kennen (Vuismes, Denijs enz). die de navorschingen van alle opzoekers, welke den uitslag hunner werkzaamheden door den druk openbaar maakten, waren ontsnapt. Vele oudheidkundigenGa naar voetnoot3 beweerden dat Martin Rotaire, geassocieerde van den bekenden muziekdrukker P. Phalese, nooit als zoodanig werkzaam was geweest. Uit den aangehaalden bundel blijkt het tegendeel. Zelfs staat op het titelplaatje, aan de rechterzijde, het naamcijfer van Martin Rotaire, terwijl boven aan de linkerzijde de naamletters van P. Phalese voorkomen. Het verdient opmerking dat slechts de naam van M. Rotaire op muziekstukken met Franschen tekst, nooit dien van Phalese opgegeven is. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 23]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Een tweede bundel, in de merkwaardige bibliotheek van den heer Hageman berustende, is als volgt getiteld: Libr qvartvs cantionvm sacrarvm (volgo motet a vocant) qvinqve et sex vocvm ex optimis quibusque Musices selectarum. Dit stuk bevat compositiën van: Clemens non-papa, 9 stukken, Simon Moreau 1, Crequillon 2, Benedictus 1, Manchicourt 1, Eustachius Burbion 1, N. Vuismes 1. Een niet minder belangrijk werk, ons door den heer Hageman vertoond, is het muziekboek gedrukt bij den vermaarden componist, geschiedschrijver en drukker, G. Rhaw, geboren te Eisfeld in 1488, en overleden te Wittenberg, waar hij woonde, in 1548. Dit muziekboek bevat 42 stukken, doch allen zonder naam van componist. Het beslaat twee deeltjes en draagt voor titel: Liber primus: Responsoriorum Libri primi de tempore hoc est de Christo et regno eius, etc. Sequitur Liber secundus de Sanctis. Ook dit werk, hadden wij nooit te voren ergens vermeld gezien. De opgaaf van de drukkerij luidt alsvolgt: Wittembergue opud Georgium Rhaw Musicae Typographum. Verder toonde ons de heer Hageman een portret van den bekenden Belgischen toonzetter, Roland de Lassus, geboren (volgens alle geschiedschrijvers) in 1520 te Bergen, en overleden in 't jaar 1594 te Munchen, oud zijnde 74 jaren. Dit jaartal komt niet overeen met het opschrift van het bewuste portret, welk dagteekent van 1599. Wij laten hier dit opschrift volgen: Boven: Pour repos travail De gravuur op koper is waarschijnlijk van Antoon Fantuzzi of Antoon Faltoni. Uit deze opgaaf zou men dus mogen besluiten dat Roland de Lassus nog leefde in 1599, weshalve de vermaarde meester veel ouder dan 74 jaar zou geworden zijn. Dit afbeeldsel was ons tot hiertoe ook onbekend. Een muziekboek van Roland de Lassus, ook gedrukt bij de oude bekende firma Pierre Phalese, te Antwerpen, draagt den volgenden titel: Orlandi de Lassvs cantiones sacrae, orlandi de Lassvs qvatvor vocvm. Antverpiae. Excudebat Petrus Phalesius. M.D.C.XIII. Hieronder de beeltenis van koning David, spelende op de harp, en de zinspreuk: Laudate Dominum in psalterio et cythara. Behelst 36 muziekstukken. De notendruk is duidelijk, het papier duurzaam en zeer fraai van opzicht. Er komen in dezen bundel vele zeer keurig gevormde naamcijfers voor. De heer Hageman is ook in bezit van een hoogst zeldzaam muzikaal handschrift op perkament, 15 folio-bladzijden; een koorzang, dagteekenende van het jaar 1180. De muzieknoten staan op vier roode lijnen met prachtige groote letters; het schrijfwerk is waarschijnelijk van eenen kloosterling. Edw.-G.-J. Gregoir. Veracht het volk dat het eerst oorlog voerde. - De oorlog vernielt of vernedert het menschdom. - De oorlog brengt de slavernij voort. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||