De Vlaamsche School. Jaargang 11

Algemeen Vlaamsch Idioticon.

uitgegeven door het Taal- en Letterlievend Genootschap met Tijd en Vlijt, bewerkt door L.W. Schuermans, pr., met de medehulp van P. du Bois, pr. en J. Lambrechts, st., onder toezicht en geleide van J. David, kanonik en hoogleeraar.

Plaatsgebrek heeft ons verhinderd dit stuk vroeger medetedeelen.

Prospectus.

Sinds een twintigtal jaren hebben de Nederlandsche taal- en letterkunde in het Zuiden een grooten stap gedaan. Vóór dien tijd

[p. 114]

wat het, om zoo te spreken, Noord-Nederland alleen, dat onze moedertaal beoefende en tot dien uitstekenden rang heeft weten te verheffen, welken zij thans onder de overige talen van Europa bekleedt. De Noordelijke taalgeleerden zwaaiden den schepter over geheel de Nederlanden, en wij knielden met verwondering voor hen neder en gehoorzaamden aan hunne wetten. Ten huidigen dage is het zoo niet meer met de zaak gelegen: Wij die altijd zoo vurig voor onze moedertaal streden, die van dag tot dag meer en meer begrijpen dat de taal de onafhankelijkheid van een volk waarborgt, wij hebben deze laatste tijden ons ook aan de beoefening der Nederlandsche letteren toegewijd en tellen reeds mannen, wien, zooals het Noorden zelf getuigt, eene eereplaats verzekerd is in de rij der achtbare namen, waar Vlaamsch België, waar onze gansche Nederlandsche stam roem op draagt. Ofschoon het vernuft der groote taalkundigen van Noord-Nederland ons immer den diepsten eerbied moet inboezemen, blijft het toch waar dat zij niet onfeilbaar zijn en onze taal in haren omvang niet hebben gekend. In den Hortus botanicus der Nederlandsche letterkunde staan meestendeels planten uit de Noordelijke gewesten en hoofdzakelijk uit het eigenlijke Holland, dat met zijne staatswetten ook de wetten zijner taal aan de andere provinciën voorschreef. Edoch in de wouden en velden van Brabant en Vlaanderen, op de Kempische heide en aan de oevers van de Limburgsche Maas groeien er nog heerlyke planten, die in den algemeenen Hortus botanicus verdienen overgebracht te worden. Wij treffen er een aantal woorden en spreuken aan, waarvan er velen zelfs in het Noorden gebruikelijk zijn, en die nochtans in de voornaamste Woordenboeken niet zijn te vinden, of, wanneer zij ergens staan, als vreemd en versleten beschouwd worden.

Het is om die gewestelijke woorden en zegwijzen te verzamelen, dat het Genootschap Met Tijd en Vlijt, op voorstel van zijnen geleerden Voorzitter, in 1859 eene prijsvraag uitschreef, die in 1860 met den allergunstigsten uitslag beantwoord werd.

Zestien mededingers zonden bijdragen in, waaronder zeer merkwaardige, en zes andere taalminnaars hebben ook verdienstelijke woordenlijsten ingeleverd. Nu die twee en twintig bijdragen gerangschikt, min of meer gezuiverd en tot een geheel gevormd, is hetgeen wij eindelijk onzen Nederlandschen taalbeoefenaars aanbieden.⁽¹⁾

Alhoewel dit werk van gansch nieuwen aard, verre van volledig te zijn, nog veel te wenschen overlaat, zal het toch veel, ja zeer veel goeds inhouden en eene menigte woorden bevatten, die hun ontegensprekelijk taalrecht vergen, hetwelk hun dan ook door de schrandere en onpartijdige redactie van het Woordenboek der Nederlandsche Taal niet zal geweigerd worden.

Wij verheugen ons in het zoete vertrouwen, dat dit vaderlandsch werk bij den Nederlander welkom zal zijn en de eendracht tusschen de broeders van Noord en Zuid meer en meer moge bevestigen, eendracht, die ons sterk maakt en ons eensdaags tot een onwrikbaar bolwerk tegen den vreemde zal verstrekken.

Wijze van uitgave: Het Algemeen Vlaamsch Idiotticon zal in aflevering van 48 bladzijden met letter, formaat en papier gelijk aan dit staal. De afleveringen, ongeveer op 17 geraamd, waarvan de eerste afgedrukt is, zullen alle zes of zeven weken elkander opvolgen.

Voorwaarde van inschrijving: Elke aflevering is op den prijs van 65 centiemen bepaald, betaalbaar na elke 4^de aflevering, in postzegels of par maandaat op de post, aan de Gebroeders Vanlinthout, drukkers der katholieke Hoogeschool.

(1) Die nog bijdragen voor het Idioticon heeft, gelieve ze vrachtvrij te zenden aan L.W. Schuurmans, onderpastoor op het Groot-Beggijnhof.