De Vlaamsche School. Jaargang 10

Kronyk.

ANTWERPEN. - Op 24 april had in het voorloopig Beursgebouw, in de Cité, een koncert plaets ingericht door de Dames van Liefdadigheid waer men de quadrilogie van M. Benoit uitvoerde.

Het orkest was van uit ruim 250 liefhebbers en toonkundigen van Brussel en Antwerpen samengesteld onder het bestuer der heeren Fischer en Bessems. Het orgel werd gehouden door M. Mailly; de harp door M. Hasselmans.

De samenstellingen van M. Benoit kenschetsen zich door eene goede faktuer; hunne strekking is ernstig; de meester bezit veel godsdienstig gevoel; zyne gedachten zyn verheven en grootsch.

De Kersnacht, het Kyrie, het Sanctus en Benedictus en Te Deum, zyn werken onder de leiding eener diepe overtuiging voortgebragt: geene aerzeling; de samensteller zet met zekerheid en met magt zyn thema voort; de schoone motieven zyn allen verschillend van aerd, en goed en frisch bewerkt.

De Kersnacht met zyn verrukkend gloria; het Kyrie met zyn roerend smeekgebed, het Sanctus, met zyn heerlyk motief, het Benedictus en het finale der mis van Requiem, somber en smeekend, dat als met eenen zucht uitsterft, en eindelyk het Te Deum, groot en verheven, van het begin tot het einde, niet zinkend maer immer begeestert, zyn talentvolle uitstortingen eens dichterlyken gemoeds.

Ook aen toejuichingen of bloemtuilen ontbrak het niet, en M Benoit zal moeten overtuigd zyn van de genegendheid der antwerpsche bevolking.

Wy danken de Dames van liefdadigheid om de gelegenheid te hebben gevonden ons zulken schoone morgenstond te hebben verleend.

- M. Maillard heeft een prachtig tafereel hersteld, toehoorende aen M. Ed. Verhaegen, oud-gemeenteraed en reeder, het stelt: Diana Acteon vervolgende. De figuren zyn uitgevoerd door Theodoor Boyermans, de dieren door Frans Snyers. M. Verhaegen is een der weinige kunstliefhebbers die tafereelen aenkoopen,

- MM. Alma-Tadema en Verwee kunstschilders; M. Desvachez, plaetsnyder; en M. Sopers, beeldhouwer, hebben in de tentoonstelling van Parys eermetaelen bekomen.

- M. Kiven, onze gunstig gekende violoncellist, is orkestmeester genoemd van de kerk van den H. Paulus; die benoeming vindt goedkeuring by de toonkundigen en liefhebbers.

- M. Orban arbeidt aen eenen prachtige mantel voor het O.-L. Vrouwebeeld der Augustynekerk; het is een geschenk van den wel-edelen heer Baron Osy de Wichem, senateur, hoofdman van het broederschap.

- MM. De Bock en Van Wint hebben twee schoone beelden in eiken hout uitgevoerd voor de kerk van het Ursulinnenklooster te Heikruis, by Hal. Zy stellen den H. Augustinus en de H. Angela voor. Deze bekwame beeldhouwers leggen zich voortdurend op de echte godsdienstige kunst toe.

- Er is een nieuw muziekgezelschap tot stand gekomen. Het bestuer is samengesteld uit de heeren Callaerts, bestuerder; Jacobs-Beeckmans, secretaris; Wilmotte, Th. Kreglinger, F. Joostens, G. de Deken, Thibaut en Muscar, leden.

- De uitslag van den voorbereidenden pryskamp voor den grooten prys van beeldhouwkunde, gezeid van Rome, is gekend. De mededingers wier namen volgen zyn toegelaten geweest om aen den pryskamp deel te nemen: 1^o MM. Carbon, van Gits; 2^o Deckers, van Antwerpen; 3^o Paelinck, id.; 4^o Dupuis, id.; 5^o Samyn, van Nyvel; 6^o Biesbroeck, van Gent. De vier eersten zyn leerlingen der koninklyke Akademie van Antwerpen; de 5^e uit die van Brussel en de 6^e uit die van Gent.

- M. Dela Montagne kondigt de uitgave aen van het volgende werk: Historique de la Facture et des Facteurs d'Orgue, avec la nomenclature des principales orgues placées dans les Pays-Bas et dans les provinces fiamandes de la Belgique, par Édouard G.J. Gregoir, membre de l'Académie Ste-Cécile de Rome et de plusieurs sociétés artistiques. De inschryvingsprys is fr. 3; na de verschyning van het werk, zal dezelve verhoogd worden,

BRUSSEL. - Het getal der hier te lande verschynende tydschriften, byzonder aen de beoefening der historische wetenschappen gewyd, is onlangs vermeerderd geworden met: de Analectes pour servir à l'histoire ecclésiastique de la Belgique. Uitgegeven onder de bescherming van den hoogw. heer Mgr. De Ram, rector-magnificus der katholyke Universiteit, en verzameld door de wel eerw. heeren Reusens, by dezelfde Universiteit, Kuyl en De Ridder, respectievelyk onderpastors te Antwerpen en te Brussel, komt dit nieuwe tydschrift eene leemte aenvullen, welke in de andere te veel bespeurd wordt. Zooals de titel aenduidt, is het voornamelyk gewyd aen de kerkelyke geschiedenis, en de eerste aflevering, welke daer voor ons ligt, heeft onze verwachting niet bedrogen. Het eerste gedeelte van een doorgeleerd opstel van den eerw. heer De Ridder over de oude kerkelyke landbeschryving van België, heeft onze belangstelling niet minder geboeid als de een-en-twingtig onuitgegeven oorkonden in deze eerste aflevering opgenomen. Allen zyn begeleid van ophelderingen en aenteekeningen, eene oplettendheid welke de uitgevers van oude documenten niet altoos hebben. Het oudste dezer oorkonden is van den jare 1183 en betreft de oprigting eener parochie te Pierrebais (Pieterbeek) in Waelsch Braband. Onder de overigen zullen wy, als van algemeen belang aenstippen, het verslag van den bisschop Joannes Malderus aen den Paus over den toestand van het bisdom van Antwerpen in 1616. Overigens zou men ten onregte denken, dat de Analectes slechts dienstig kunnen zyn, met opzigt tot de kerkelyke geschiedenis; alwie de eerste aflevering met eenige aendacht wil doorbladeren, zal zich ras overtuigen, dat andere vakken der historische wetenschap daer met der tyd eene ryke bron van velerlei byzonderheden zullen vinden, welke een verstandig schryver zal weten te benuttigen. Aldus, om maer een voorbeeld aen te halen, mag de inventaris van den schat van S. Albinuskerk, te Namen, beschouwd worden als eene bydrage voor de geschiedenis der kunst en nyverheid. Deze inventaris is van den jare 1218 en maekt ons bekend met de gouden, zilveren en koperen vaten, reliquiekassen, kandelaren, lichtkransen enz. destyds in gebruik, alsook de met priester- altaergewaden, ivooren kammen, enz. Dit is niet alles:

[p. 84]

die kostelyke inventaris bevat ook iets voor de letteren. S. Albinuskerk bezat namelyk, nevens de werken van Haimo, bisschop van Halberstadt, (xi^e eeuw) en van den eerwaerden Beda, engelschen priester (viii^e eeuw), degene van den latynschen grammaticus Priscianus, en van de twee romeinsche dichters Ovidius en Virgilius; dit is een der belangrykste voorbeelden van den prys, welken men toenmaels aen de boeken hechtte, wegens derzelver groote schaerschte en kostbaerheid. De nieuwe Analectes mogen dus allezins welkom heeten by de beoefenaers der geschiedenis. Zy verschynen by afleveringen, van welke vier jaerlyks een boekdeel in 8^o van ongeveer 500 blz. zullen samenstellen.

- M. Gallait, heeft twee tafereelen naer Londen gezonden. De eerste stelt voor: De aenstelling van don Juan Vargas in hoedanigheid van voorzitter van den raed van beroerte. Het wreede werktuig van Filips II legt den eed af in het oud paleis des gouverneurs van Brabrand in tegenwoordigheid van den hertog van Alva. Dit tooneel is grootsch van effekt: de houdingen, de gelaetstrekken, zyn met een wonderbaer talent gemaekt. De byzonderheden zyn zeer verzorgd, en namelyk het roode kleed van het opperhoofd der regtbank, die het volk te regt met den naem van bloedraed bestempeld heeft, maekt eene gelukkige tegenstelling met de sombere wapenrusting van den hertog van Alva.

Het onderwerp der tweede schildery is insgelyks uit dat tydvak der geschiedenis gekozen; het is: de lezing van het doodsvonnis der graven van Egmont en van Hoorn. In de groote zael van het Koningshuis (heden den Cercle artistique), leest de greffier de noodlottige sentencie aen de veroordeelden af, die door den bisschop van Yperen worden bygestaen. Men bemerkt eenige ondergeschikte persoonagiën op den achtergrond.

- De uitgever H. Tarlier, te Brussel kondigt aen, om in de maend july eerstkomende te verschynen, eene naemrol van al de notarissen van België sedert de oprigting van het notariswezen tot in january des loopenden jaers, met aenduiding van de houders der protocollen, een boekdeel in-8^o van 400 blz. tekst en 400 blz. blanco voor de aenteekeningen, byvoegsels en verbeteringen. Prys 5 frs. voor de inschryvers.

BRUGGE. - De achtergelaten werken van Mgr. Malou zyn aen de paters Bollandisten toevertrouwd, aen deze zal dus de eer komen dezelve in het licht te geven.

GENT. - M. Sleeckx, leeraer aen 's ryks normaelschool te Lier, heeft by M.W. Rogghé een nieuw werk laten verschynen, Dirk Meyer, eene geschiedenis van den waterkant te Antwerpen. Het is versierd met sterkwaterplaten van den verdienstelyken kunstschilder Hendrik Schaefels, van Antwerpen.

Wy hebben het werk met veel belangstelling gelezen, en er menig aendoenlyk tafereel in aengetroffen, die ons tot tranens storten toe bewogen hebben; wy hopen later op hetzelve terug te komen.

- By W. Rogghé, is nog verschenen Stemmen des gevoels, door Karel Bogaerd. Wy wenschen den dichter geluk over deze uitgaef. Zyne gedichten zyn vloeijend, nu eens krachtig, dan op zekere plaetsen zeer lieflyk. Er heerscht in allen een warmen geest van vaderlandsliefde. Bogaerd's gedichten verdienen aenmoediging.

De Hut van Tante Klara, door Mev. Courtmans, een boekdeel van 120 bladz., groot formaet. Dit werk is by de voornaemste boekhandelaers, ten pryze van fr. 1-75 verkrygbaer.

MECHELEN. - Op 16 april heeft aldaer de beoordeeling plaets gehad der werken van de jaerlyksche pryskampen der leerlingen der Akademie. Het is bewezen dat deze instelling gedurig in weerde klimt en dat het onderwys er niets te wenschen laet.

YPEREN. - Op 24 april, heeft aldaer, de plechtige inhaling plaets gehad van mej. E. Deweerdt, lid der Vlaemsche Ster, bekroond te Veurne met den eersten prys in het toeneel-festival, dat aldaer het verleden jaer heeft plaets gehad. By deze gelegenheid droeg M.E. Van Biesbrouck, uit name der verdienstvolle dichteres, mevr. Van Ackere, een treffend dichtstuk voor.

Buitenland.

AMSTERDAM. - De jury ter beoordeeling der ten getalle van 21 ingezondene plannen, voor het ontworpen museum Koning Willem de Eerste, dat wy op bladzyde 68 van het jaer 1863 aenkondigden, heeft den uitgeloofden prys van gl. 1500 toegewezen aen het ontwerp der heeren prof. Ludwig Lange en Emil Lange te Munchen en de premie van gl. 300 aen dat van M.P.J.H. Cuypers, te Roermond, terwyl loffelyk worden vermeld de plannen gemerkt: Concordia res parvae crescunt, Travailler c'est vivre en Rembrandt. De jury heeft echter opgemerkt dat geen der ingezondene werken voldoet aen al de bepalingen van het programma.

- De tentoonstelling te Rotterdam van schilder- en andere kunstwerken is in de zalen der societeit Harmonie voor het publiek geopend.

Men treft er onder andere de byzondere tafereelen aen: De bannelingen van den hertog van Alva, door Ferdinand Pauwels, en de groote schildery van Gudin, De aenkomst van keizer Napoleon III te Genua voorstellende, (toen hy op 12 mei 1859 het opperbevel aenveerdde over het fransche leger), men verwacht er ook dat ter bevryding van Italje. Te oordeelen naer de 18 voeten ruimte, die er voor gelaten zyn, moet het een zeer kapitael stuk zyn. Deze schildery is de eigendom van den keizer der Franschen.

De uitdrukking der beeldende kunsten, naer de overlevering van Plinius voorstellende, door M.N. de Keyser, is een prachtig tafereel, dat ophef maekt.

Van Calame, die in meert laetstleden te Genève overleed, is een uitmuntend sneeuweffekt ten toon gesteld. De eigenaer van dit werk van den vroeg gestorven kunstenaer, heeft het welwillend afgestaen voor de tentoonstelling - een vriendenhand versierde het met een krans van immortellen.

Aen twee andere schilderyen, van Louis Meyer, (kinderen op een rots en een woelende zee), ziet men geene teekenen van een droevig afsterven, maer toch weet men, dat de schilder, wat zyn gezondheidstoestand betreft, toen hy deze twee doeken in het leven riep, reeds in treurige omstandigheden verkeerde.

Men treft schilderyen aen van O. Achenbach, H^tte Bellangé, Bloeme, H. Bource, H.J. Burger. Niet weinig aendacht verdienen de vier stukken van Jarozlaw Cermac, van Ragusa.

Wyders vindt men hoogst aenzienlyke werken van Schelfhout, Israëls, Verveer, Cock, mej. Haanen, Hanedoes, J.A. Heijermans, Hollander Cz, J. Jacobs (3 heerlyke stukken), Jamin, de beide ten Kate's, Kindermans, Lamorinière, Lapito en Van Lerius, de beide Maris, mevr. Martin, Muller (Van Dusseldorp), Rochussen, mej. Röder, mevr. Ronner, geb. Knip, Schwartz, Schultz (van Carlsbad), Springer, Thoren, van Moer, Verlat, Veyrassat, Voltz, Jan Weissenbruch en anderen.