De Vlaamsche School. Jaargang 9

Joannes-Jacobus Sandeling.

Op verzoek van een groot getal onzer abonnenten van Noord-Braband deelen wij naastgaande portret mede van M.J.J. Sandeling schoolopziener, in het 13^e district aldaar, en sedert 30 jaren bestuurder van een onderwijsgesticht te Roosendaal. Hij overleed den 6^en november 1863 te Brussel; hy was een man van verdiensten dien wij, Vlamingen, te regt als een der onzen mogen aanmerken, ofschoon hij in Holland geplaatst en woonachtig was. In de provincie Antwerpen aanschouwde hij het eerste levenslicht; dáár ontving hij zijne eerste opleiding, en nogmaals dáér werd hij gevormd tot dien staat, welken hij met zoo veel roem en vrucht heeft bekleed.

De Heer Joannes-Jacobus Sandeling werd den 28 augustus 1811 te Brecht, in de provincie Antwerpen, geboren, en was de oudste zoon van een talrijk huisgezin. Zijn vader, schoolonderwijzer te Wouw in Noord-Braband, bestemde zijnen zoon vroegtijdig voor het onderwijs, waar toe hij steeds groote neiging en veel aanleg betoonde.

Op den leeftijd van 11 jaar werd hij door zijne ouders op de kostschool van den Heer Ruijssevels te Eeckeren geplaatst, alwaar hij twee jaren verbleef. Dáér werd bij hem dat echt godsdienstig gevoel, dat hij, als het ware, van zijne godvruchtige moeder, Johanna Laurijssen, had ingezogen, meer en meer ontwikkeld; - steeds is hem een gevoelvol en dankbaar aandenken aan die achtingswaardige familie bij gebleven.

In 1826 werd hij, bij ministeriëel besluit, als kweekeling op de kweekschool voor onderwijzers te Lier opgenomen; de vier jaren door hem aan dit gesticht doorgebragt rekende hij steeds als de genoegelijkste zijns levens.

Die inrigting, men moge er ten dien tijde op gesmaald hebben, heeft mannen voortgebragt die het onderwijs van België en Holland tot eer verstrekken. Dáar ontwikkelde zich in Sandeling die diepe kinderkennis, die practische geest, het kenmerk van den echten schoolman.

De bestuurder der kweekschool, de brave Schreurder, bemerkte spoedig den gunstigen aanleg van den jongen Sandeling; en dikwijls deed hij zich, van zijnen kweekeling vergezellen wanneer hij als schoolopziener de scholen in de Kempen bezocht.

Dat onder eene zoo voortreffelyke leiding den praktischen onderwyzersgeest van Sandeling zich meer en meer ontwikkelde, behoeft niet gezegd te worden.

De omwenteling van 1830 deed hem tot zijne ouders wederkeeren; - Den schoolopziener van het district viel, bij een schoolbezoek, al dadelijk de gunstige aanleg van den jongeling in het oog; deze ambtenaer verzocht hem, als gouverneur, zich met de opleiding zyner kinderen te belasten, van welke taak hij zich zoo wel kweet dat in 1833 vele voorname

[p. 193]

familiën der gemeente Roosendaal, alwaar Sandeling toen woonachtig was, hem uitnoodigden daar eene fransche dag- en kostschool op te rigten.

Hier voor al vertoonde zich

johannes-jacobus sandeling.

de geestkragt, het taaie geduld en de onbezweken moed van Sandeling, want deze inrigting, klein in den beginne, ontwikkelde zich spoedig onder zyn bestuer door gepaste en krachtige medehulp zoodanig, dat onderwijs en gebouwen eerlang in omvang toenamen, dat vele voorname familiën, uit Holland, vooral uit den handelstand de oplei- en vorming hunner kinderen aen die inrigting toevertrouwden. Gedurende 30 jaren, heeft het gesticht te Roosendaal, onder zyne wyze leiding, steeds in bloei toegenomen; 1200 leerlingen hebben er reeds hunne vorming ontvangen, en zij hebben het vaste betrouwen dat het onderwys waar in steeds den zelfden geest van onzen Sandeling met zijnen naam voortleeft, met onbezweken moed zijn voetspoor zal blijven volgen.

In 1851 werd Sandeling door Z.M. koning Willem III tot schoolopziener in Noord-Braband benoemd, welke betrekking hij steeds met ijver en belangstelling vervulde. Ten allen tyde was hij een vader der onder zijn toezicht staande onderwijzers, en naast de zorg voor de uitbreiding van het onderwijs, lag hem de maatschappelijke verbetering van den onderwijzerstand het meest ter harte; geen wonder dus dat zij allen hem eene warme vriendschap toedroegen.

In den omgang was hij opregt, opgeruimd en minzaam; wel bemiddeld door eigen arbeid, was hij milddadig daar waar hij helpen kon.

In het midden der maand october 1863, begaf hij zich naer Brussel ten einde de geneeskundige faculteit te raadplegen over een longontsteking; dien ten gevolge nam hij zijn intrek in het hospice privée des soeurs Hospîtalières, rue des Cendres n^o 9, waar hij den 6 november na tijdig voorzien te zijn geweest van de genade middelen onzer moeder de H. Kerk, zijne ziel aan zijnen Schepper wedergaf; zijn stoffelijk overblijfsel rust thans op het kerkhof te Laaken.

Wel mag men van Sandeling zeggen:

Hij was een braaf en goedaerdig man.... eerbaar van zeden, minzaam in zijne aanspraak, en van zijne jeugd af in de deugd geoefend. ii. Mach. xv.

Weinigen is het gegeven, met zoo weinige middelen zoo veel goeds uit te voeren; daarom geniete hij thans de belooning voor zijnen nuttigen arbeid, en zijne nagedachtenis blijve in zegening, niet slechts onder zijne talrijke leerlingen en vrienden, maar vooral te Roosendaal, dat bij de droevige mare van zijn overlijden, zulke ondubbelzinnige en hartelijke bewijzen van deelneming en belangstelling heeft betoond.